Người dân vùng lũ cần cảnh giác 7 bệnh dễ gây dịch sau thiên tai

Sau mưa lũ, môi trường ẩm ướt, nước bẩn ứ đọng và điều kiện sinh hoạt khó khăn trở thành yếu tố thuận lợi cho nhiều bệnh truyền nhiễm bùng phát. Các bệnh lây qua đường tiêu hóa, hô hấp, da và do muỗi truyền đều có nguy cơ lan nhanh trong cộng đồng nếu người dân không chủ động phòng ngừa.

Bệnh đường hô hấp

Không khí ẩm thấp, môi trường ô nhiễm và nơi ở chật chội sau mưa lũ dễ khiến người dân mắc các bệnh đường hô hấp như viêm họng, viêm phế quản, cảm cúm, viêm phổi. Người bệnh thường có biểu hiện ho, sốt, sổ mũi, khó thở, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng nặng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người già và người có bệnh mạn tính.

Để phòng bệnh, cần giữ ấm cơ thể, tránh dầm mưa, gió lạnh, đeo khẩu trang khi ra ngoài, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ. Nhà ở nên được thông thoáng, lau khô, khử khuẩn thường xuyên để hạn chế nấm mốc và vi khuẩn phát triển.

Bệnh đường tiêu hóa

Thiếu nước sạch là nguyên nhân hàng đầu khiến các bệnh đường tiêu hóa gia tăng mạnh sau lũ. Các bệnh thường gặp gồm tiêu chảy cấp, tả, thương hàn, lỵ trực khuẩn và nhiễm ký sinh trùng đường ruột. Người bệnh có thể bị đi ngoài nhiều lần, mất nước, sốt, đau bụng, rối loạn điện giải; trong trường hợp nặng có thể xuất hiện phân lẫn máu hoặc suy kiệt do mất nước.

Các loại vi sinh vật như virus, vi khuẩn, nấm và đơn bào gây bệnh tồn tại lâu trong nước bẩn, dễ lây lan qua thực phẩm và nguồn nước uống. Để phòng ngừa, bác sĩ khuyến cáo người dân vùng bão lũ nên đun sôi nước trước khi uống, ưu tiên dùng nước đóng chai, ăn chín, uống sôi, và rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Ngoài ra, cần dùng nước sạch để rửa bát đĩa, dụng cụ ăn uống, đồng thời ăn đủ các nhóm chất và tăng cường rau xanh, trái cây nhằm nâng cao sức đề kháng. Người dân không nên dùng thực phẩm để lâu, ôi thiu hoặc có dấu hiệu nhiễm khuẩn.

Bệnh ngoài da

Khi nước lũ ngập úng kéo dài, da người dễ tiếp xúc với nguồn nước ô nhiễm chứa hóa chất, vi sinh vật và rác thải, gây nên các bệnh ngoài da như viêm da, nấm da, ghẻ, chốc lở. Tiếp xúc lâu trong môi trường nước bẩn có thể khiến da bị ngứa, nổi mẩn đỏ, trầy xước, nhiễm trùng, thậm chí dẫn đến hoại tử mô nếu không được vệ sinh và điều trị đúng cách.

Để bảo vệ da, người dân cần giữ cơ thể khô ráo, hạn chế lội nước bẩn, thay quần áo ẩm ướt, giặt sạch và phơi khô giày dép sau khi sử dụng. Nếu xuất hiện tổn thương da, nên rửa sạch bằng nước muối loãng, lau khô, và đến cơ sở y tế khi vết thương sưng đỏ, đau hoặc có mủ.

Bệnh sốt xuất huyết và các bệnh do muỗi truyền

Sau lũ, lượng nước đọng lại ở các vũng, ao và vật dụng chứa nước là ổ sinh sản lý tưởng của muỗi, đặc biệt là muỗi Aedes - trung gian truyền bệnh sốt xuất huyết. Bên cạnh đó, các bệnh khác như sốt rét và viêm não Nhật Bản cũng có nguy cơ tăng mạnh.

Người bị sốt xuất huyết thường sốt cao đột ngột, đau đầu, đau cơ, phát ban, trong trường hợp nặng có thể xuất huyết dưới da, chảy máu cam, thậm chí sốc nguy hiểm đến tính mạng. Muỗi Anopheles - loài truyền bệnh sốt rét - phát triển mạnh ở khu vực ẩm thấp, khiến người dân miền núi và trung du dễ bị ảnh hưởng.

Biện pháp phòng bệnh hiệu quả gồm phun hóa chất diệt muỗi, dọn dẹp rác thải, khơi thông cống rãnh, lật úp các vật dụng chứa nước, và ngủ màn để tránh muỗi đốt. Ngoài ra, nên tiêm phòng các bệnh có vắc xin như sốt xuất huyết và viêm não Nhật Bản để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Bệnh về mắt

Nguồn nước bẩn sau lũ dễ gây viêm kết mạc (đau mắt đỏ) và các bệnh lý giác mạc. Đây là bệnh lây lan nhanh qua nước hoặc tiếp xúc trực tiếp, với triệu chứng đỏ mắt, chảy nước mắt, ngứa rát và sưng hạch trước tai.

Người dân nên rửa mắt, mũi, họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý 0,9%, tránh dùng chung khăn mặt, hạn chế dụi mắt và không tự ý nhỏ thuốc khi chưa có chỉ định bác sĩ. Khi có biểu hiện đau, cộm hoặc giảm thị lực, cần đến cơ sở y tế chuyên khoa mắt.

Bệnh leptospirosis (xoắn khuẩn vàng da)

Leptospirosis là bệnh nguy hiểm lây từ nước tiểu động vật (chuột, gia súc) hòa vào nguồn nước, xâm nhập vào cơ thể qua vết trầy xước ngoài da hoặc niêm mạc. Người mắc bệnh có thể sốt cao, đau cơ, vàng da, viêm kết mạc, trong trường hợp nặng có thể suy gan, suy thận, xuất huyết nội tạng dẫn đến tử vong.

Do triệu chứng ban đầu dễ nhầm với cúm hoặc sốt xuất huyết, nhiều người nhập viện muộn, làm tăng nguy cơ biến chứng. Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo người dân sau khi lội nước lũ nếu thấy sốt hoặc đau nhức bất thường cần đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bệnh tay chân miệng

Trẻ em là đối tượng dễ mắc tay chân miệng sau mưa lũ do điều kiện vệ sinh kém. Virus gây bệnh lây qua đường tiêu hóa hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết của người bệnh. Bệnh đặc trưng bởi mụn nước ở lòng bàn tay, chân, miệng, kèm sốt nhẹ. Dù thường lành tính, song một số trường hợp có thể biến chứng viêm não, viêm cơ tim.

Cha mẹ cần giữ vệ sinh cho trẻ, rửa tay thường xuyên, vệ sinh đồ chơi và vật dụng cá nhân. Nếu trẻ có dấu hiệu sốt cao, giật mình, run tay chân, cần đưa đi khám ngay.

Sau thiên tai, việc bảo đảm vệ sinh môi trường và an toàn thực phẩm là biện pháp then chốt để ngăn dịch bệnh. Người dân cần tuân thủ khuyến cáo của ngành y tế, tiêm phòng các bệnh có vắc xin, sử dụng nước sạch, và giữ gìn vệ sinh cá nhân, môi trường sống.

Dưới đây là danh sách các loại vắc xin gợi ý tiêm phòng sau mưa lũ, tương ứng với các bệnh có nguy cơ bùng phát:

• Bệnh đường hô hấp: Vắc xin phòng cúm mùa, vắc xin phòng phế cầu khuẩn (ngừa viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não do phế cầu).
• Bệnh tiêu hóa: Vắc xin phòng thương hàn, vắc xin phòng viêm gan A.
• Bệnh do muỗi truyền: Vắc xin phòng sốt xuất huyết Dengue, vắc xin phòng viêm não Nhật Bản.
• Bệnh ngoài da, nhiễm trùng qua vết thương: Vắc xin phòng uốn ván.

Lưu ý: Các loại vắc xin nêu trên đều đang được cung cấp tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu. Người dân nên chủ động liên hệ để được tư vấn và tiêm phòng kịp thời, góp phần bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng sau thiên tai.

Chủ động phòng ngừa các bệnh dễ gây dịch sau lũ ngay từ đầu không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe bản thân mà còn góp phần ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng, đảm bảo an toàn và ổn định cuộc sống sau thiên tai.