Nguyên nhân nào gây thiếu máu bất sản?

Thiếu máu bất sản là sự xuất hiện của thiếu máu do rối loạn chức năng tủy xương. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng như nhiễm trùng, tăng sắt trong máu, suy tim, ung thư, và trong trường hợp nặng hơn, có thể gây tử vong. Cùng tìm hiểu Nguyên nhân nào gây thiếu máu bất sản qua bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu.

Thiếu máu bất sản là gì?

Thiếu máu bất sản, hay còn gọi là thiếu máu suy tủy xương, xuất phát từ tình trạng rối loạn chức năng của tủy xương - mô mềm nằm bên trong xương, trách nhiệm sản xuất các loại tế bào máu, bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.

Khi mắc phải thiếu máu bất sản, tủy xương không thể tạo ra đủ tế bào máu, dẫn đến tình trạng thiếu máu. Các chỉ số xét nghiệm thường thấp đồng thời ở cả ba dòng tế bào máu, bao gồm hồng cầu, bạch cầu trung tính và tiểu cầu. Tình trạng này thường xuất hiện ở những người trẻ tuổi, thường là trong độ tuổi từ 15 đến 25.

Thiếu máu bất sản có hai thể chính, gồm thể mắc phải và thể bẩm sinh. Thường thì thể mắc phải chiếm tỷ lệ cao hơn, thường bắt đầu một cách tàm tạm do các yếu tố bên ngoài gây ra sự kích thích trong quá trình miễn dịch.

Thể bẩm sinh của thiếu máu bất sản thường xảy ra ở trẻ em, và đôi khi có thể xuất hiện ở người trung niên (thường không có biểu hiện điển hình của hội chứng Fanconi, thường xảy ra ở nam giới vào khoảng 30 tuổi và nữ giới vào khoảng 48 tuổi). Thiếu máu bất sản có thể phát triển từ từ hoặc đột ngột. Trong trường hợp số lượng tế bào máu quá thấp, tình trạng này có thể đe dọa tính mạng của bệnh nhân.

Triệu chứng thường gặp của bệnh thiếu máu bất sản

Triệu chứng thường xuất hiện ở những người mắc thiếu máu bất sản có thể gồm:

• Số lượng bạch cầu thấp: Dẫn đến nguy cơ bệnh nhân mắc các bệnh lý như viêm phổi, viêm xoang, và nhiễm trùng da.
• Số lượng tiểu cầu thấp: Có thể dẫn đến chảy máu từ âm đạo hoặc mũi, chảy máu nội tạng và dễ bị bầm tím da.
• Số lượng hồng cầu thấp: Gây khó thở, cảm giác mệt mỏi, choáng váng, đau đầu, da bạc màu, sức khỏe kém, và nhịp tim không bình thường.
• Dễ bị chảy máu, ví dụ chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam.
• Dễ bị bầm tím, có các vết chấn thương da và niêm mạc.
• Xuất huyết võng mạc hoặc rong kinh.
• Xuất huyết tiêu hóa, có máu trong phân hoặc phân màu đen.
• Tim đập nhanh, cảm giác đánh trống ngực, đau ngực, khó thở, da tái màu, giới hạn vận động, và sự suy giảm cân nặng.

Những nguyên nhân gây thiếu máu bất sản

Nguyên nhân gây bệnh thiếu máu bất sản có thể phân chia như sau:

Thiếu máu bất sản di truyền

Bệnh có nguồn gốc di truyền do các đột biến gen, thường xuất hiện ở trẻ em và người trẻ. Dạng bệnh này có nguy cơ cao chuyển biến thành bệnh máu trắng hoặc các loại ung thư khác. Các đột biến gen bao gồm đột biến telomerase (làm cho bệnh nhân trở nên nhạy cảm hơn với các tác động môi trường), đột biến gen TERC và TERT (các gen mã hóa thành phần RNA của telomerase), và có sự hiện diện tăng của gen HLA-DRE so với người bình thường.

Thiếu máu bất sản mắc phải

Đây là dạng thiếu máu mà tủy xương không thể tái tạo, thường do các nguyên nhân như bệnh tự miễn (hệ miễn dịch tấn công tế bào tủy xương khỏe mạnh), ung thư phá hủy tế bào tủy xương, xơ hóa tế bào tủy xương, điều trị hóa trị hoặc xạ trị ung thư, tiếp xúc với độc tố hoặc các chất gây ô nhiễm như bức xạ hoặc asen, bệnh thiếu máu Fanconi, nhiễm trùng, bệnh bạch cầu, thiếu máu hồng cầu khổng lồ, lupus ban đỏ, thiếu folate hoặc vitamin B12, sử dụng các loại thuốc có tác động đến chức năng tủy xương (như colchicin, chloramphenicol, thuốc trị liệu, thuốc lợi tiểu thiazide, thuốc chống động kinh, azathioprin, và các loại thuốc kháng viêm không steroid), nhiễm virus (như Epstein-Barr, HIV, hoặc virus viêm gan), thai kỳ (hiếm gặp).

Làm sao để sống chung với bệnh thiếu máu bất sản?

Cuộc sống của những người mắc chứng thiếu máu bất sản có thể tuân theo các biện pháp sau:

• Hạn chế các hoạt động thể thao cường độ cao để tránh chấn thương và chảy máu.
• Thực hiện việc rửa tay thường xuyên để ngăn ngừa nhiễm khuẩn.
• Tiêm phòng cúm hàng năm để bảo vệ sức khỏe và ngăn chặn các căn bệnh truyền nhiễm.
• Tránh tiếp xúc với đám đông để giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm.
• Thăm bác sĩ trước khi bay hoặc di chuyển đến nơi nhiều độ cao hoặc ít oxy, và cân nhắc việc truyền máu trước khi đi.
• Tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ trong việc sử dụng thuốc điều trị.
• Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ theo lịch trình được đề xuất.
• Tuân theo chế độ ăn uống đặc biệt, đặc biệt là nếu có số lượng bạch cầu thấp, để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.
• Đeo vòng tay y tế để theo dõi tình trạng sức khỏe và cung cấp thông tin quan trọng trong trường hợp cần thiết.

Có thể thấy bệnh thiếu máu bất sản có thể gây ra nhiễm trùng nghiêm trọng và thậm chí dẫn đến tình trạng tử vong. Do đó, khi xuất hiện các triệu chứng đáng báo động, việc đầu tiên mà người bệnh cần làm là tới gặp bác sĩ để chẩn đoán bệnh một cách sớm sẽ giúp họ nhận được điều trị kịp thời.