Nhồi máu cơ tim không tắc nghẽn động mạch vành là gì?

Thông thường, khi nhắc đến đau tim, người ta nghĩ đến sự tắc nghẽn động mạch vành do xơ vữa động mạch. Tuy nhiên, nhồi máu cơ tim không tắc nghẽn động mạch vành là một hình thái nhồi máu cơ tim xảy ra mà không có sự tắc nghẽn rõ rệt trong động mạch vành. Mặc dù không có tắc nghẽn, người bệnh vẫn phải đối mặt với các triệu chứng đau ngực nghiêm trọng và cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Nhồi máu cơ tim không tắc nghẽn động mạch vành là gì?

Nhồi máu cơ tim không tắc nghẽn động mạch vành (MINOCA) là một dạng nhồi máu cơ tim đặc biệt cần được nhận diện đúng để xử trí hiệu quả. Người mắc MINOCA có các biểu hiện giống cơn đau tim điển hình như đau ngực dữ dội, khó thở và tăng men tim trong máu. Tuy nhiên, khi thực hiện chụp mạch vành, không ghi nhận có tắc nghẽn đáng kể trong hệ động mạch vành.

MINOCA chiếm khoảng 5 - 6% tổng số trường hợp nhồi máu cơ tim theo một số nghiên cứu lớn. Tỷ lệ này có thể thay đổi theo từng nhóm dân số và có xu hướng gặp nhiều hơn ở phụ nữ, người trẻ tuổi và những người không có nhiều yếu tố nguy cơ tim mạch điển hình như tăng huyết áp, hút thuốc hay đái tháo đường. MINOCA không phải là tình trạng lành tính và cần được đánh giá kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân chính xác nhằm hướng đến điều trị phù hợp và phòng ngừa biến chứng lâu dài.

Nguyên nhân gây nên nhồi máu cơ tim không tắc nghẽn động mạch vành

Nhồi máu cơ tim không tắc nghẽn động mạch vành là một tình trạng tim mạch phức tạp với nhiều cơ chế bệnh sinh khác nhau. Việc xác định chính xác nguyên nhân là yếu tố then chốt để định hướng điều trị hiệu quả và giảm thiểu nguy cơ tái phát.

Rối loạn chức năng vi mạch vành

Đây là tình trạng các mạch máu nhỏ nuôi tim bị co thắt hoặc mất khả năng giãn nở, làm giảm lưu lượng máu đến cơ tim dù các mạch lớn không bị tắc nghẽn. Do kích thước rất nhỏ nên các mạch này thường không được phát hiện qua chụp mạch vành thông thường.

Xói mòn mảng xơ vữa hoặc co thắt động mạch vành

Xói mòn mảng xơ vữa hoặc co thắt động mạch vành có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu máu cơ tim thoáng qua. Mảng xơ vữa không ổn định có thể nứt vỡ tạo cục máu đông gây tắc mạch tạm thời. Co thắt động mạch vành cũng có thể xảy ra do tăng hoạt thần kinh giao cảm hoặc sử dụng chất kích thích.

Nguyên nhân không phải do xơ vữa động mạch

Một số nguyên nhân không do xơ vữa bao gồm bóc tách động mạch vành tự phát, huyết khối từ nơi khác di chuyển đến mạch vành hoặc dị dạng bẩm sinh về cấu trúc mạch máu tim. Ngoài ra còn có yếu tố liên quan đến viêm cơ tim cấp, rối loạn đông máu hoặc tăng áp lực buồng tim phải.

Chẩn đoán nhồi máu cơ tim không tắc nghẽn động mạch vành (MINOCA)

Chẩn đoán MINOCA đòi hỏi sự kết hợp giữa lâm sàng và các xét nghiệm chuyên sâu nhằm xác định chính xác tổn thương tim và loại trừ nguyên nhân do tắc nghẽn mạch vành.

MINOCA được xác định khi bệnh nhân có dấu hiệu tổn thương cơ tim thể hiện qua tăng men tim trong máu nhưng không có tắc nghẽn đáng kể (dưới 50%) trên hình ảnh chụp mạch vành. Thủ thuật đặt ống thông mạch vành giúp đánh giá trực tiếp lòng mạch và xác nhận tình trạng không tắc nghẽn động mạch vành.

Ngoài ra, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như cộng hưởng từ tim (MRI tim) hoặc siêu âm trong lòng mạch vành (IVUS) có thể được sử dụng để làm rõ nguyên nhân gây tổn thương cơ tim nếu kết quả ban đầu chưa rõ ràng.

Bác sĩ cũng có thể chỉ định các xét nghiệm về yếu tố đông máu để phát hiện nguy cơ hình thành huyết khối bất thường. Đồng thời cần loại trừ các nguyên nhân khác như viêm cơ tim bóc tách động mạch vành hoặc bệnh lý tim mạch hiếm gặp khác có thể gây triệu chứng tương tự nhồi máu cơ tim.

Kiểm soát và điều trị nhồi máu cơ tim không tắc nghẽn động mạch vành (MINOCA)

Kiểm soát và điều trị tình trạng MINOCA là một quá trình phức tạp vì nguyên nhân gây bệnh rất đa dạng. Việc xác định đúng căn nguyên là bước then chốt để lựa chọn hướng điều trị phù hợp và hiệu quả.

Nếu MINOCA liên quan đến rối loạn chức năng vi mạch vành, bác sĩ có thể chỉ định thuốc ức chế men chuyển (ACEI), thuốc chẹn beta hoặc thuốc chẹn kênh canxi nhằm cải thiện lưu lượng máu và giảm co thắt mạch. Trong trường hợp hình thành cục máu đông hoặc mảng xơ vữa không ổn định, các thuốc kháng tiểu cầu như aspirin và thuốc ức chế P2Y12 có vai trò giảm thiểu nguy cơ tái phát.

Bên cạnh điều trị bằng thuốc, thay đổi lối sống cũng đóng vai trò quan trọng. Người bệnh cần bỏ thuốc lá, kiểm soát huyết áp và cholesterol đồng thời duy trì chế độ ăn giàu rau củ quả và hoạt động thể chất đều đặn để cải thiện sức khỏe tim mạch.

Ngoài ra cần đánh giá toàn diện để phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn như rối loạn đông máu, bệnh tự miễn hoặc mất cân bằng nội tiết.

MINOCA tuy không do tắc nghẽn động mạch vành gây ra nhưng vẫn là tình trạng nguy hiểm đòi hỏi can thiệp y tế kịp thời để giảm thiểu biến chứng lâu dài. Mặc dù khó chẩn đoán nhưng với những phương pháp điều trị kịp thời và phù hợp, tiên lượng sống của bệnh nhân có thể được cải thiện đáng kể. Thăm khám y tế định kỳ và chú ý các dấu hiệu bất thường là cách tốt nhất để phòng ngừa và phát hiện sớm bệnh.