Những bệnh lý nào gây chán ăn buồn nôn, cách chữa trị ra sao?

Khi gặp phải chứng chán ăn buồn nôn thì phải làm sao? Bệnh lý này có nguy hiểm không và cách chữa trị cũng như phòng ngừa như thế nào là hiệu quả? Hãy tham khảo bài viết sau để tìm hiểu nhé.

Chán ăn buồn nôn là gì?

Chứng chán ăn buồn nôn không chỉ xảy ra ở người lớn mà cả ở trẻ em

Chán ăn buồn nôn là tình trạng cơ thể không còn hứng thú với việc ăn uống, khi ăn có cảm giác không ngon miệng và thường xuyên cảm thấy buồn nôn sau khi ăn.

Triệu chứng này thường xảy ra khi cơ thể mệt mỏi, làm việc quá sức, thiếu ngủ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, triệu chứng chán ăn buồn nôn có thể là dấu hiệu của các vấn đề về sức khỏe. 

Chán ăn và buồn nôn là tình trạng thường gặp, có thể xảy ra ở người lớn hoặc trẻ em, nam hay nữ và ở mọi lứa tuổi. Tình trạng này kéo dài sẽ gây hại cho cơ thể, có thể làm giảm mức năng lượng thể chất, làm sút cân và ảnh hưởng đến tâm lý. Nếu nguyên nhân là do các bệnh lý và không được can thiệp kịp thời, bệnh sẽ trở nặng hơn, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Nguyên nhân gây chán ăn buồn nôn

Mang thai

Trong ba tháng đầu thai kỳ, cơ thể bà bầu có xu hướng tăng lượng HCG. Đây là Hormone gây ra hàng loạt triệu chứng mang thai điển hình như chán ăn hay thèm ăn bất thường, buồn nôn, ói mửa…

Muốn nhận biết cảm giác chán ăn và buồn nôn do mang thai hay do bệnh lý, bạn có thể sử dụng que thử thai hoặc căn cứ vào chu kỳ kinh nguyệt để xác định. Bên cạnh đó, mang thai còn gây ra một số thay đổi khác trong cơ thể với biểu hiện phổ biến như da xanh xao, mệt mỏi, thiếu tập trung, dễ buồn ngủ…

Hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là hiện tượng ruột già co bóp bất thường, gây buồn nôn, chán ăn, đau bụng và suy nhược cơ thể. Hội chứng này có thể xảy ra mà không có nguyên nhân hoặc do một số yếu tố kích thích như thừa cân – béo phì, căng thẳng thần kinh, hút thuốc lá, nghiện rượu bia…

Nếu không tiến hành các biện pháp khắc phục, hội chứng ruột kích thích có tiến triển mãn tính và có thể gây thiếu máu, suy nhược.

Căng thẳng 

Áp lực và căng thẳng có thể gây sức ép lên hệ thần kinh và tâm lý. Những người thường xuyên bị căng thẳng thường hiếm khi có cảm giác đói và dẫn đến tình trạng chán ăn.

Ngoài ra áp lực lên hệ thần kinh trung ương còn gây cản trở hoạt động của hệ tiêu hóa và kích thích dạ dày tiết nhiều acid hơn bình thường. Tác động tiêu cực này có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý về dạ dày như viêm dạ dày, viêm loét hang vị dạ dày, xung huyết dạ dày, xung huyết niêm mạc hang vị, trợt – xước niêm mạc…

Nếu cảm giác chán ăn buồn nôn là do các bệnh lý này gây ra, người bệnh sẽ gặp thêm các triệu chứng khác như đau bụng, khó tiêu, đắng miệng, ăn không ngon, trào ngược, ợ chua, buồn nôn hoặc nôn…

Trầm cảm sau sinh là một trong những nguyên nhân gây chán ăn buồn nôn

Mắc vấn đề về tuyến thượng thận

Khi tuyến thượng thận suy giảm chức năng, cơ quan này sẽ tiết ra hormone cortisone ít hơn bình thường và làm phát sinh các triệu chứng như chóng mặt, huyết áp thấp, vã mồ hôi, buồn nôn, chán ăn, mệt mỏi… Các vấn đề ở tuyến thượng thận thường bắt nguồn từ nhiễm trùng hoặc sử dụng thuốc corticosteroid trong điều trị dài hạn.

Tuyến giáp bị rối loạn

Khi mắc bệnh suy giáp hay cường giáp, bạn có thể gặp phải một số triệu chứng như giảm cân, tăng hay giảm thân nhiệt, táo bón, dễ cáu gắt, mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nhịp tim nhanh hoặc chậm…

Tác dụng phụ của thuốc

Chán ăn và buồn nôn có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc trầm cảm, thuốc trị huyết áp, thuốc giảm đau gây nghiện hoặc thuốc kháng sinh.

Hội chứng tiền kinh nguyệt

Hội chứng tiền kinh nguyệt thường xảy ra trước kỳ kinh từ 1 – 2 tuần. Hội chứng này dễ nhận biết bởi các biểu hiện khó chịu về mặt thể chất và tinh thần ở nữ giới như đau bụng dưới, mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, mất ngủ, thiếu tập trung, dễ xúc động, cáu bẳn…

Trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh có triệu chứng rất đa dạng, bao gồm tình trạng thường xuyên khóc không rõ nguyên nhân, đau đầu, buồn, tuyệt vọng, mất kiểm soát, chán ăn, lo sợ, mất tập trung, ít giao tiếp, đau dạ dày, buồn nôn…

Sau phẫu thuật/nội soi 

Chán ăn cũng có thể xảy ra sau khi nội soi đường tiêu hóa trên và phẫu thuật. Người bệnh sẽ ăn không ngon và buồn nôn khi ngửi thấy mùi thức ăn. Đây là hiện tượng thông thường khi phẫu thuật và có thể thuyên giảm nhanh chóng sau khoảng 1- 5 ngày.

Cảm lạnh/cảm cúm

Cảm lạnh/ cảm cúm là các bệnh nhiễm trùng cơ quan hô hấp trên gây đắng miệng, buồn nôn và chán ăn. Tuy nhiên các triệu chứng này có thể thuyên giảm nhanh chóng sau khi nhiễm trùng bị ức chế và kiểm soát hoàn toàn.

Các nguyên nhân khác

Ngoài ra, cảm giác chán ăn buồn nôn có thể do các nguyên nhân sau: Nhiễm giun sán, làm việc quá sức, ung thư, mắc bệnh rối loạn tự miễn, thay đổi nội tiết tố, rối loạn thần kinh (bệnh Parkinson, đa xơ cứng…), viêm loét dạ dày tá tràng, thiếu ngủ hoặc thức quá khuya, chán ăn tâm thần...

Cần làm gì khi bị chán ăn buồn nôn?

Khi bị chán ăn buồn nôn không do bệnh lý, chỉ cần uống nhiều nước

Buồn nôn chán ăn có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Tuy nhiên cơ bản vẫn là do cơ thể mất chất điện giải, mất nước khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng. Tuy nhiên, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà có các giải pháp xử lý khác nhau.

Đối với các trường hợp chán ăn buồn nôn do các nguyên nhân thông thường, không thuộc các vấn đề bệnh lý, bạn cần uống nước hay điện giải đầy đủ, tránh cơ thể bị mất nước hoặc truyền dịch nếu cần thiết. Trường hợp cần truyền dịch, bạn nên được tư vấn và thực hiện bởi bác sĩ, không nên tự truyền dịch tại nhà.

Nếu bạn bị buồn nôn và có cảm giác chán ăn do say tàu xe, hãy uống thuốc chống nôn hay thuốc chống say xe.

Bạn có thể áp dụng một vài phương pháp để giảm cảm giác buồn nôn hiệu quả như ngậm gừng hay uống nước gừng, masage với dầu thơm, ngửi lá bạc hà, châm cứu và bấm huyệt. 

Bạn cũng nên tránh những nơi có mùi nặng gây cảm giác khó chịu như mùi thức ăn hoặc nước hoa. Nên dùng đầu làm điểm tựa tránh gây cảm giác buồn nôn khi năm hoặc ngồi.

Cách khắc phục tình trạng chán ăn buồn nôn

Cơ thể có thể bị mất sức, dẫn đến suy nhược do không được bổ sung đầy đủ thực phẩm cần thiết. Để cải thiện tình trạng này, bạn có thể chia nhỏ bữa ăn, như vậy dạ dày dễ dàng tiêu hóa các phần ăn nhỏ, đảm bảo cơ thể hấp thu được chất từ bữa ăn. 

Phụ nữ mang thai trong thời kỳ nghén có biểu hiện buồn nôn, chán ăn nên đến thăm khám, kiểm tra tại chuyên khoa sản để được bác sĩ tư vấn và can thiệp kịp thời. 

Xây dựng chế độ sinh hoạt phù hợp giúp hạn chế diễn biến của bệnh. Người bệnh cũng có thể áp dụng các biện pháp massage để cơ thể được thư giãn hay các bài tập nhẹ nhàng như yoga. 

Chán ăn do mắc phải các bệnh lý nghiêm trọng nên được chẩn đoán bởi các bác sĩ chuyên khoa, để đưa ra phương pháp chữa trị phù hợp. Hãy báo ngay với bác sĩ nếu bạn bị dị ứng thuốc hoặc tác dụng phụ do thuốc điều trị.

Người già và trẻ em bị chán ăn buồn nôn có thể là triệu chứng bắt đầu của một bệnh lý, vì vậy cần chú ý nhiều hơn. Đặc biệt đối với trẻ em, sau khi có triệu chứng nôn bất thường, cha mẹ nên đưa trẻ tới bệnh viện sớm để được bác sĩ khám và chẩn đoán kịp thời. 

Quỳnh Trang

Nguồn tham khảo: Tổng hợp