Những điều bạn cần biết về can thiệp động mạch vành

Xơ vữa động mạch vành là do sự lắng đọng cholesterol trong thành mạch máu. Khi các mảng xơ vữa động mạch tăng dần kích thước, lòng mạch trở nên hẹp hơn và lưu lượng máu trở nên kém thông suốt. Lúc này bệnh nhân có thể được cân nhắc can thiệp động mạch vành khi lòng động mạch bị thu hẹp ở một mức nhất định.

Tổng quan về bệnh động mạch vành

Trái tim của chúng ta là một máy bơm mạnh mẽ đưa máu đến các cơ quan quan trọng khắp cơ thể thông qua mạng lưới động mạch và tĩnh mạch phức tạp. Hoạt động bình thường của máy bơm tim đòi hỏi phải cung cấp máu liên tục cho cơ tim từ động mạch vành. Một khi bệnh động mạch vành xảy ra sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của máy bơm tim, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Động mạch vành đưa máu đến nuôi tim. Khi cholesterol trong thành mạch máu lắng đọng gây xơ vữa động mạch, lòng động mạch vành bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn, hoặc khi động mạch vành bị co thắt do một kích thích nào đó sẽ dẫn đến thiếu máu cục bộ cơ tim, thiếu oxy hoặc hoại tử, khiến tim không hoạt động bình thường mà chúng ta gọi là bệnh tim mạch vành. Biểu hiện chính là đau thắt ngực, trường hợp nặng có thể bị nhồi máu cơ tim, thậm chí tử vong đột ngột.

Ngoài ra, khi mảng bám trong động mạch vành vỡ ra, huyết khối cục bộ nhanh chóng hình thành, làm tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến lượng máu cung cấp cho cơ tim giảm mạnh, dẫn đến nhồi máu cơ tim/đột tử.

Lúc này, thủ thuật can thiệp động mạch vành cho bệnh nhân mắc bệnh mạch vành có hai chức năng chính là cải thiện việc cung cấp máu cho cơ tim và làm giảm các triệu chứng đau thắt ngực; cứu lấy phần cơ tim thiếu máu cục bộ chưa bị hoại tử và cứu sống bệnh nhân trong trường hợp nhồi máu cơ tim cấp tính.

Can thiệp động mạch vành là gì?

Can thiệp động mạch vành là phương pháp điều trị sử dụng công nghệ ống thông xuyên tim để làm sạch lòng động mạch vành bị hẹp hoặc thậm chí bị tắc, từ đó cải thiện tưới máu cơ tim.

Ưu điểm lớn nhất của điều trị can thiệp bệnh mạch vành là thủ thuật xâm lấn tối thiểu sử dụng thiết bị điều trị can thiệp, không cần phẫu thuật lồng ngực, hơn nữa thời gian thực hiện ngắn, bệnh nhân có thể ra khỏi giường sau vài giờ. Nó có khả năng phục hồi nhanh và ít biến chứng, rủi ro thấp.

Những ai cần can thiệp động mạch vành

Việc có sử dụng biện pháp can thiệp mạch vành cho bệnh nhân mắc bệnh mạch vành hay không cần được thực hiện sau khi đánh giá toàn diện dựa trên lợi ích và rủi ro lâm sàng. Thông thường, các bác sĩ sẽ phân tích toàn diện dựa trên các triệu chứng lâm sàng, kết quả chụp động mạch vành, khó khăn trong điều trị can thiệp, các biến chứng có thể xảy ra, hiệu quả lâu dài và chi phí kinh tế,..., để đưa ra kế hoạch điều trị có lợi nhất cho quá trình hồi phục của bạn.

Can thiệp động mạch vành thường áp dụng cho những đối tượng có:

• Triệu chứng đau thắt ngực tái phát bất chấp chế độ ăn uống, điều chỉnh lối sống và dùng thuốc tiêu chuẩn nhồi máu cơ tim cấp tính.
• Mức độ hẹp lòng tại vị trí tổn thương lớn hơn 75%, không đủ điều kiện làm phẫu thuật bán cầu.
• Tái hẹp sau điều trị can thiệp mạch vành (stent).
• Thiếu máu cơ tim xảy ra sớm sau phẫu thuật bắc cầu động mạch vành.

Quá trình can thiệp động mạch vành diễn ra như thế nào?

Quy trình can thiệp động mạch vành bao gồm:

• Rạch một đường nhỏ và đưa một ống thông mỏng từ động mạch đùi của bệnh nhân hoặc động mạch quay ở cổ tay (tùy theo tình trạng bệnh nhân).
• Ống thông được dẫn qua dây dẫn vào động mạch chủ và đến lỗ động mạch vành. Một chất tương phản được tiêm dưới tia X để quan sát trực tiếp lưu lượng máu trong động mạch vành.
• Chụp động mạch cho thấy tổn thương mạch máu. Nếu chụp động mạch cho thấy mạch máu bị thu hẹp ở một mức độ nhất định, bác sĩ sẽ khuyên bạn nên thực hiện nong bóng hoặc đặt stent.
• Bóng giãn nở làm rộng lòng động mạch vành và cải thiện lưu lượng máu.
• Sau khi stent được cấy vào mạch máu, nó sẽ giãn nở cho đến khi khoang mạch máu được mở ra. Khi rút thiết bị ra, stent sẽ ở lại trong mạch máu bệnh mãi mãi để đảm bảo mạch máu thông suốt và tăng lượng máu cung cấp.

Những lưu ý sau thủ thuật can thiệp động mạch vành

Nếu vị trí đâm của bạn nằm trên động mạch quay ở cổ tay, bạn cần phải nén để cầm máu. Cẩn thận không uốn cong cổ tay và nâng cao nó một cách thích hợp. Nếu vị trí đâm thủng của bạn nằm ở động mạch đùi cần băng lại để tạo áp lực, sau khi băng bó nên nén bao cát trong 6 - 8 giờ, sau thủ thuật nằm 24 giờ để cầm máu.

Chất cản quang sẽ được tiêm vào cơ thể bạn trong quá trình can thiệp mạch vành. Để đẩy nhanh quá trình đào thải chất cản quang sau khi làm thủ thuật, bạn cần uống nhiều nước hơn.

Tăng dần mức độ hoạt động của bạn nhưng không dùng lực đột ngột, sau đó từ từ tăng số lượng và độ khó của hoạt động.

Sau thủ thuật, bác sĩ sẽ tiếp tục dùng thuốc kháng tiểu cầu cho bạn, đồng thời bổ sung thêm thuốc chống đông máu tùy theo tình trạng. Hãy chú ý quan sát xem có xu hướng chảy máu nào không, chẳng hạn như chảy máu từ vết thương, chảy máu nướu/mũi, máu trong nước tiểu, máu trong phân, nôn ra máu,... Đồng thời, bạn cũng cần uống thuốc điều hòa lipid máu, thuốc chống đau thắt ngực,… Nếu mắc bệnh tiểu đường và cao huyết áp thì phải kiểm soát huyết áp và lượng đường trong máu bằng thuốc.

Cuối cùng, vì sức khỏe của bạn, hãy kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Tóm lại, khi diện tích lòng mạch bị thu hẹp hơn 75%, lượng máu cung cấp cho cơ tim sẽ bị ảnh hưởng đáng kể, lúc này cần phải thủ thuật can thiệp động mạch vành để cải thiện lượng máu cung cấp cho cơ tim càng sớm càng tốt và giảm bớt các triệu chứng đau thắt ngực. Điều quan trọng để phòng ngừa và chăm sóc sau thủ thuật là duy trì lối sống lành mạnh.

Xem thêm: Đặt stent mạch vành và những điều cần biết