Động mạch chày trước: Cấu tạo, chức năng và những bệnh lý thường gặp

Vậy cấu tạo của động mạch chày trước như thế nào? Động mạch này đảm nhiệm chức năng gì? Những bệnh lý thường gặp ở động mạch chày trước ra sao? Theo dõi hết bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu, bạn sẽ có được lời giải đáp chi tiết.

Giải phẫu động mạch chày trước

Trong hệ thống mạch máu chi dưới, động mạch chày trước có vị trí giải phẫu tương đối sâu và kích thước không lớn. Đây là lý do khiến động mạch chày trước ít được chú ý nhưng lại rất quan trọng.

Động mạch chày trước là một nhánh chính xuất phát từ động mạch khoeo, chạy từ phía sau gối ra phía trước cẳng chân. Đây là mạch máu đảm nhiệm chức năng cung cấp máu cho các nhóm cơ duỗi cẳng chân, cùng với vùng cổ chân và mu bàn chân – những khu vực quan trọng giúp duy trì các hoạt động vận động hàng ngày như đi lại, leo cầu thang và giữ thăng bằng khi đứng.

Trong khoang trước của cẳng chân, động mạch này nằm giữa cơ chày trước, cơ duỗi dài ngón cái và cơ duỗi dài các ngón chân. Động mạch chày trước đi song song với thần kinh mác sâu và tĩnh mạch chày trước, tạo thành một hệ thống tuần hoàn liên kết chặt chẽ với các thành phần vận động chi dưới.

Khi đến cổ chân, động mạch chày trước tiếp tục trở thành động mạch mu chân - nơi nó chia thành các nhánh nhỏ cung cấp máu cho các ngón chân và mô mềm của bàn chân, giúp duy trì sự sống cho các cấu trúc quan trọng tại vùng này.

Với vị trí giải phẫu nằm sâu trong cơ thể và chạy sát các cơ duỗi, động mạch chày trước rất dễ bị tổn thương trong các trường hợp chấn thương vùng cẳng chân, chẳng hạn như gãy xương chày hoặc trong các can thiệp ngoại khoa như đặt đinh nội tủy và phẫu thuật chỉnh hình. Những tình huống này có thể làm gián đoạn hoặc ảnh hưởng đến lưu thông máu qua động mạch, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Chức năng của động mạch chày trước

Động mạch chày trước đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp máu và dưỡng chất cho các vùng quan trọng ở chi dưới, đặc biệt là các cơ và mô ở cẳng chân trước, cổ chân và mu bàn chân. Cấu trúc và chức năng của động mạch này có sự ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và sức khỏe của chi dưới. Cụ thể:

Cung cấp máu cho các cơ và mô mềm

Động mạch chày trước đảm bảo sự cung cấp máu đầy đủ cho các cơ và mô mềm thuộc vùng trước cẳng chân, bao gồm:

• Các cơ duỗi cẳng chân như cơ chày trước, cơ duỗi dài ngón cái và cơ duỗi dài các ngón chân. Những cơ này có vai trò quan trọng trong việc giữ thăng bằng, thực hiện các động tác như duỗi các ngón chân, và hỗ trợ việc đi lại, chạy bộ, leo cầu thang.
• Khớp cổ chân và mu bàn chân: Động mạch chày trước cung cấp máu cho khớp cổ chân, giúp duy trì sự linh hoạt và ổn định trong chuyển động. Ngoài ra, động mạch chày trước cũng nuôi dưỡng mô mềm ở mu bàn chân, góp phần vào sự dẻo dai và cảm giác của vùng bàn chân.
• Da và các mô mềm khác: Ngoài việc cung cấp oxy và dưỡng chất cho cơ và khớp, động mạch chày trước còn cung cấp máu cho các mô mềm ở vùng trước cẳng chân và mặt mu bàn chân, đảm bảo da và các mô này luôn khỏe mạnh và có khả năng phục hồi tốt.

Vai trò trong duy trì hoạt động vận động

Động mạch chày trước còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì khả năng vận động bình thường của chi dưới. Máu cung cấp từ động mạch này giúp các cơ hoạt động hiệu quả, cho phép chúng ta thực hiện các động tác như đi bộ, chạy, đứng lâu mà không cảm thấy mệt mỏi hay gặp vấn đề về tuần hoàn máu.

Ngoài ra, động mạch chày trước còn giúp duy trì sự ổn định và độ dẻo dai của các cấu trúc mô mềm tại vùng mu bàn chân và các ngón chân, giúp chúng ta thực hiện các động tác nhỏ, chính xác như giữ thăng bằng khi đứng, nhón chân hoặc xoay chuyển khi di chuyển.

Vai trò trong lâm sàng và xét nghiệm

Trong thực hành lâm sàng, động mạch chày trước thường được đánh giá gián tiếp thông qua bắt mạch mu chân. Mạch mu chân là điểm dễ dàng để bác sĩ kiểm tra dòng chảy máu qua động mạch chày trước. Khi mạch không sờ thấy hoặc yếu, điều này có thể là dấu hiệu của tình trạng tắc nghẽn hoặc suy giảm lưu lượng máu, cảnh báo các vấn đề về động mạch ngoại vi.

Ngoài ra, siêu âm Doppler cũng là công cụ hữu ích để đánh giá lưu lượng máu qua động mạch chày trước, giúp phát hiện các vấn đề như hẹp hoặc tắc nghẽn mạch máu từ đó hỗ trợ quá trình chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Các bệnh lý liên quan đến động mạch chày trước

Các bệnh lý liên quan đến động mạch chày trước có thể kể đến như:

Hẹp hoặc tắc nghẽn động mạch chày trước

Hẹp hoặc tắc nghẽn động mạch chày trước chủ yếu do các yếu tố nguy cơ như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá và rối loạn lipid máu…

Khi động mạch chày trước bị hẹp hoặc tắc, bệnh nhân có thể gặp phải các triệu chứng như:

• Đau chi dưới: Cơn đau xảy ra khi bệnh nhân đi bộ hoặc vận động, thường giảm khi nghỉ ngơi.
• Tê lạnh chi dưới: Cảm giác tê bì, lạnh ở bàn chân và cẳng chân do máu không được cung cấp đầy đủ.
• Loét da không lành: Vết thương, vết loét ở bàn chân hoặc cẳng chân lâu không lành, do thiếu oxy và dưỡng chất.
• Mất mạch mu chân: Khi mạch mu chân không còn đập hoặc yếu đi cho thấy lưu lượng máu qua động mạch chày trước đã giảm đáng kể.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tắc nghẽn động mạch chày trước có thể dẫn đến:

• Thiếu máu mạn tính chi dưới: Khi lưu lượng máu không đủ, các mô chi dưới sẽ bị thiếu oxy và dưỡng chất, dẫn đến các triệu chứng mạn tính.
• Hoại tử mô: Thiếu máu kéo dài có thể làm mô mềm ở chân và bàn chân chết dần, gây hoại tử.
• Nguy cơ đoạn chi: Nếu tình trạng không được xử lý, bệnh nhân có thể phải cắt cụt chi để ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc hoại tử lan rộng.

Phình động mạch chày trước

Phình động mạch chày trước là một tình trạng hiếm gặp hơn nhưng vẫn có thể xảy ra do các yếu tố như:

• Chấn thương: Các tổn thương trực tiếp vào động mạch có thể gây phình động mạch chày trước.
• Viêm mạch máu: Tình trạng viêm mạch có thể làm cho thành động mạch yếu đi và phình ra.

Phình động mạch chày trước có thể dễ dàng nhận biết qua các dấu hiệu sau:

• Xuất hiện khối sưng đau: Xuất hiện một khối sưng đôi khi kèm theo đau đớn, ngay tại vị trí của động mạch.
• Mạch đập dễ cảm nhận: Ở khu vực phình động mạch, bệnh nhân có thể cảm nhận được mạch đập qua da, đặc biệt khi động mạch phình ra gần bề mặt da.
• Nguy cơ vỡ mạch: Phình mạch có thể gây áp lực lên các mô xung quanh, gây chèn ép thần kinh hoặc dẫn đến tình trạng mạch bị vỡ, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Phình động mạch chày trước đòi hỏi phải được theo dõi chặt chẽ và can thiệp kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng như vỡ mạch và chảy máu trong.

Chấn thương động mạch chày trước

Chấn thương động mạch chày trước có thể xảy ra trong nhiều tình huống khác nhau, bao gồm:

• Tai nạn giao thông: Những va chạm mạnh có thể gây tổn thương trực tiếp lên động mạch chày trước.
• Thể thao: Những môn thể thao tiếp xúc như bóng đá, bóng rổ có thể dẫn đến chấn thương mạch máu do va đập mạnh.
• Té ngã: Người già, hoặc những người có vấn đề về thăng bằng, dễ gặp chấn thương khi ngã, đặc biệt là ở vùng cẳng chân.
• Gãy xương cẳng chân: Những vết gãy xương ở vùng này có thể gây ảnh hưởng đến động mạch chày trước khiến máu không thể lưu thông bình thường.

Khi động mạch chày trước bị chấn thương, các triệu chứng người bệnh có thể gặp phải bao gồm:

• Tụ máu: Cơn đau kèm theo tình trạng tụ máu dưới da hoặc trong các mô.
• Mạch mu chân yếu hoặc không bắt được: Đây là dấu hiệu quan trọng cho thấy động mạch có thể bị tổn thương hoặc tắc nghẽn.
• Cảm giác lạnh chi dưới: Do thiếu lưu thông máu, chi dưới có thể cảm giác lạnh, nhợt nhạt và thiếu sức sống.

Nếu không được xử lý kịp thời, các tổn thương này có thể dẫn đến hoại tử mô do thiếu máu cục bộ, gây khó khăn trong việc phục hồi và điều trị.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản về động mạch chày trước mà Nhà thuốc Long Châu đã tổng hợp để chia sẻ đến quý độc giả. Có thể thấy rằng, động mạch chày trước là mạch máu có vai trò quan trọng trong hệ tuần hoàn chi dưới. Do vậy, nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường liên quan đến động mạch chày trước, bạn cần đến gặp bác sĩ để thăm khám. Cảm ơn quý độc giả đã luôn theo dõi kênh sức khỏe của Nhà thuốc Long Châu.