Những điều cần biết về u màng não lành tính

U màng não lành tính có thể được chữa trị hiệu quả, bảo toàn tối đa chức năng cho người bệnh sau phẫu thuật. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.

U màng não lành tính là gì?

U màng não lành tính theo thống kê bao gồm phần lớn các trường hợp u màng não, phát sinh từ màng não - màng đàn hồi bao bọc não và tủy sống. Không giống như các khối u ác tính, u màng não lành tính không lan sang các bộ phận khác của cơ thể mà chỉ khu trú trong hệ thần kinh trung ương.

Những khối u này thường biểu hiện ở vòm não, đặc biệt dọc theo lồi não hoặc cánh xương bướm. Đôi khi, u màng não lạc chỗ có thể phát triển bên trong hộp sọ hoặc bên dưới da đầu. Trong khi phần lớn các u màng não lành tính thường phát triển chậm thì một số trường hợp có thể tiến triển nhanh hơn.

Nếu không được điều trị, u màng não lành tính lớn có thể gây áp lực lên hệ thần kinh trung ương và các cấu trúc não lân cận, dẫn đến các triệu chứng như suy nhược, mờ mắt, suy giảm nhận thức và trong trường hợp nghiêm trọng là các biến chứng đe dọa tính mạng. Do đó, việc phát hiện và can thiệp sớm là rất quan trọng để kiểm soát u màng não lành tính và ngăn ngừa biến chứng.

Nguyên nhân gây u màng não lành tính

U màng não lành tính xảy ra khi các tế bào bao phủ màng não phát triển bất thường  do nhiều yếu tố khác nhau. Nguyên nhân chính xác của tình trạng này cho đến nay vẫn còn chưa xác định song một số yếu tố ảnh hưởng sau đây được đánh giá là nguyên nhân góp phần gây ra u màng não lành tính:

Độ tuổi và giới tính

U màng não thường ảnh hưởng đến những người từ 30 đến 70 tuổi, trong khi đó trẻ em có tỷ lệ mắc bệnh thấp hơn.

Phụ nữ có nguy cơ phát triển u màng não lành tính cao hơn nam giới, với tỷ lệ mắc bệnh cao gấp đôi. Nhưng ngược lại, nam giới có tỷ lệ mắc u màng não ác tính lại cao hơn.

Tiếp xúc với bức xạ ion hóa

Những người tiếp xúc với chất phóng xạ ion hóa, dù là kết quả của việc điều trị y tế hay do nghề nghiệp, đều có thể phải đối mặt với nguy cơ phát triển u màng não cao hơn người chưa tiếp xúc.

Các yếu tố di truyền

Các tình trạng di truyền như bệnh u xơ thần kinh loại 2 (NF2) - một rối loạn di truyền đặc trưng bởi sự phát triển của khối u trên dây thần kinh, có thể làm tăng khả năng phát triển u màng não.

Ung thư vú

Có mối liên quan tiềm ẩn giữa ung thư vú và sự hình thành khối u màng não lành tính, mặc dù cơ chế chính xác liên quan đến những tình trạng này vẫn đang được nghiên cứu.

Sắc tộc

Một số nhóm dân tộc, chẳng hạn như người da đen, có thể có tỷ lệ mắc u màng não cao hơn so với những nhóm khác. Điều này cho thấy vai trò tiềm ẩn của các yếu tố di truyền hoặc môi trường đối với tính nhạy cảm với bệnh tật.

Triệu chứng u màng não lành tính

U màng não lành tính thường phát triển mà không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi khối u tăng trưởng và gây áp lực lên các mô xung quanh, nhiều dấu hiệu khác nhau có thể biểu hiện rõ, cảnh báo về bệnh u màng não lành tính:

Đau đầu

Bắt nguồn từ vùng lân cận của khối u, những cơn đau đầu liên quan đến u màng não lành tính có thể dai dẳng và gây suy nhược cho người bệnh.

Dùng thuốc giảm đau có thể giúp bệnh nhân giảm đau vì cường độ cơn đau đầu có thể tiến triển và lan ra toàn bộ đầu nếu không được điều trị toàn diện.

Co giật

U màng não lành tính có thể gây ra động kinh, đặc trưng bởi các cơn co thắt cơ đột ngột, không mong muốn. Các cơn động kinh có thể dao động từ co giật cục bộ ở một chi đến co giật toàn thân, với thời gian có thể kéo dài tới 30 phút.

Suy giảm nhận thức

Bệnh nhân u màng não lành tính có thể bị rối loạn ý thức, biểu hiện với các triệu chứng như lú lẫn, buồn ngủ hoặc thay đổi đột ngột trong hành vi lẫn tính cách.

Buồn nôn và ói mửa

Buồn nôn không rõ nguyên nhân, thường kèm theo nôn mửa, có thể là triệu chứng xuất hiện ở những người mắc u màng não lành tính.

Sự kết hợp giữa buồn nôn và đau đầu có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mệt mỏi và suy nhược, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động hàng ngày.

Hạn chế về cảm giác và vận động

U màng não lành tính nằm ở những vùng cụ thể của não có thể dẫn đến suy giảm cảm giác như mất thính lực, ù tai (ù tai) và rối loạn thị giác.

Ngoài ra, yếu hoặc liệt chân tay có thể xảy ra do khối u chèn ép lên các dây thần kinh hoặc cấu trúc lân cận.

Vì u màng não lành tính có thể phát sinh ở nhiều vị trí khác nhau trong hệ thần kinh trung ương nên các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí của khối u. Nhận biết những dấu hiệu cảnh báo này là điều tối quan trọng để chẩn đoán và can thiệp kịp thời, cho phép bác sĩ chuyên khoa đánh giá và đưa ra các phương thức điều trị thích hợp để tối ưu hóa kết quả.

Các biện pháp điều trị u màng não lành tính

Để lựa chọn phương pháp điều trị u màng não lành tính phù hợp cần dựa vào các yếu tố như vị trí hình thành khối u, kích thước khối u, triệu chứng thần kinh, tuổi bệnh nhân và tình trạng sức khỏe thực tế của người bệnh. Vì là u màng não lành tính nên phương án phù hợp nhất thường được áp dụng là phẫu thuật cắt bỏ khối u. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khối u nằm ở những vị trí đặc biệt như gần thân não, nền sọ và các vùng chức năng thì phẫu thuật sẽ không thể loại bỏ hoàn toàn khối u. Các bác sĩ có thể lựa chọn kết hợp với các phương pháp khác như xạ trị, xạ trị để loại bỏ hoàn toàn u màng não.

Phẫu thuật điều trị u màng não lành tính

Loại bỏ khối u đồng thời giảm thiểu thiệt hại cho các vùng lân cận, đặc biệt là những vị trí đặc biệt có thể gây biến chứng nguy hiểm đến tính mạng nếu thực hiện không đúng cách.

Trước khi thực hiện phẫu thuật, bác sĩ có thể thực hiện thuyên tắc chọn lọc để hạn chế nguy cơ chảy máu trong quá trình điều trị. Phẫu thuật cắt bỏ u màng não đòi hỏi phải mở hộp sọ và được thực hiện qua kính hiển vi.

U màng não lành tính có thể được điều trị triệt để sau phẫu thuật, tuy nhiên với trường hợp u màng não ác tính cần có thêm các biện pháp như xạ trị, hóa trị để loại bỏ các tế bào ung thư còn sót lại.

Kết hợp với điều trị u màng não lành tính, bác sĩ còn thực hiện các biện pháp điều trị triệu chứng bệnh như dùng thuốc corticoid để giảm triệu chứng phù nề, đau đầu, buồn nôn; thuốc chống động kinh khi người bệnh có triệu chứng; dẫn lưu não thất nếu xảy ra tăng áp lực nội sọ.

Những lưu ý sau điều trị

Sau khi điều trị, người bệnh cần tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để kiểm tra tình trạng sức khỏe, xác định các biến chứng có thể xuất hiện sau phẫu thuật, phát hiện bệnh tái phát.

Ngoài ra, chế độ ăn uống, sinh hoạt cần được điều chỉnh theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị để nhanh chóng cải thiện sức khỏe và tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Khối u màng não có thể xuất hiện một lần hoặc tái phát nhiều lần, có thể lành tính hoặc ác tính nên mỗi người bệnh cần chuẩn bị tinh thần trước. Khám theo dõi thường xuyên là một biện pháp quan trọng trong việc ngăn ngừa khối u tái phát.

Ngoài ra, việc ngăn ngừa nguy cơ mắc u màng não có thể được thực hiện bằng cách thường xuyên đến gặp bác sĩ thần kinh nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao. Tóm lại, nếu bạn có triệu chứng nghi ngờ u màng não lành tính hoặc có thể ác tính thì cần nhanh chóng đến bệnh viện để khám. Bên cạnh đó, nên thiết lập một chế độ ăn uống lành mạnh và thói quen tập thể dục cũng có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và có khả năng làm giảm nguy cơ phát triển u màng não.

Xem thêm: 

• Các phương pháp chẩn đoán u màng não hiện nay 
• U màng não có di truyền không? Cách chẩn đoán và điều trị