Những tác dụng tuyệt vời từ khoai từ có thể bạn chưa biết

Khoai từ, một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, từ lâu đã được xem là món ăn quen thuộc trong bữa cơm gia đình Việt. Không chỉ có hương vị bùi ngọt và thơm ngon, khoai từ còn ẩn chứa nhiều lợi ích sức khỏe mà ít người biết đến.

Tổng quan về khoai từ

Khoai từ, còn gọi là củ từ, thuộc họ củ nâu và có tên Hán Việt là thổ noãn hoặc thổ vu. Loại khoai này thường được chế biến bằng cách nấu chín để ăn và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể.

Khoai từ có hai dạng chính là khoai từ và củ từ lông, trong đó củ từ lông được chia thành loại ít lông và nhiều lông. Khoai từ cũng được phân thành hai loại là có gai và không có gai. Ở Việt Nam, đặc biệt tại khu vực Đông Nam Bộ, loại khoai từ không gai phổ biến hơn và được trồng nhiều.

Đặc điểm dinh dưỡng của khoai từ

Khoai từ được xem như một "kho chứa dưỡng chất thu nhỏ" vì chứa nhiều loại khoáng chất và vitamin thiết yếu có lợi cho sức khỏe. Trong một củ khoai từ nướng nặng khoảng 136g, có thể cung cấp 158 calo, 37g carbohydrate, 2g chất đạm và 0g chất béo, đặc biệt là 5g chất xơ, giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa.

Ngoài ra, khoai từ còn chứa một lượng lớn vitamin và khoáng chất quan trọng như: 18% nhu cầu vitamin C hàng ngày (DV), 9% vitamin B5, 6% magie, 22% mangan, 19% kali, 23% đồng, 11% thiamine, và 6% folate. Những dưỡng chất này không chỉ hỗ trợ sức khỏe tổng thể mà còn giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện chức năng thần kinh, điều hòa huyết áp, và bảo vệ hệ tim mạch.

Tác dụng của khoai từ với sức khỏe

Khoai từ không chỉ là một loại thực phẩm phổ biến trong bữa ăn hàng ngày mà còn mang lại nhiều công dụng hữu ích trong y học, đặc biệt là trong Y học cổ truyền. Với hàm lượng dưỡng chất phong phú như vitamin, khoáng chất và chất xơ, khoai từ được sử dụng để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa nhiều bệnh lý.

Đặc tính chống viêm

Khoai từ chứa một lượng lớn chất chống oxy hóa giúp làm giảm viêm, một yếu tố liên quan mật thiết đến các bệnh lý như tiểu đường, tim mạch và béo phì. Ngoài ra, việc tiêu thụ khoai từ còn hỗ trợ trong việc ngăn ngừa và điều trị các bệnh về đường tiêu hóa, bao gồm viêm loét dạ dày - tá tràng, hội chứng ruột kích thích và ung thư ruột kết.

Cải thiện triệu chứng tiền mãn kinh

Một lợi ích ít được biết đến của khoai từ là giúp giảm các triệu chứng khó chịu trong giai đoạn tiền mãn kinh. Phụ nữ tiêu thụ khoảng 390g khoai từ mỗi ngày sẽ thấy sự gia tăng nồng độ hormone estradiol và estrogen, hai hormone đóng vai trò quan trọng trong cơ thể phụ nữ, thường suy giảm khi bước vào độ tuổi mãn kinh.

Tác dụng bổ não

Khoai từ có chứa diosgenin, một hợp chất đã được chứng minh giúp tế bào thần kinh phát triển và cải thiện chức năng hoạt động của não bộ. Hợp chất này không chỉ tăng cường trí nhớ mà còn cải thiện hiệu suất học tập, đem lại nhiều lợi ích cho cuộc sống hàng ngày.

Ổn định đường huyết

Bổ sung khoai từ vào chế độ ăn giúp giảm cảm giác thèm ăn, hỗ trợ duy trì cân nặng hợp lý và kiểm soát lượng đường trong máu. Chất xơ và tinh bột kháng trong khoai từ làm chậm quá trình hấp thụ đường, tăng cảm giác no, đồng thời cải thiện độ nhạy insulin và ổn định đường huyết.

Ngăn ngừa ung thư

Nhờ giàu chất chống oxy hóa, khoai từ có khả năng ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư. Việc bổ sung khoai từ vào chế độ ăn có thể làm giảm sự phát triển khối u trong ruột kết và ức chế sự phát triển của khối u gan nhờ các chất từ vỏ khoai từ tiết ra.

Một số lợi ích khác

Ngoài những tác dụng tuyệt vời đã kể trên, khoai từ còn rất nhiều tác dụng khác như:

• Cải thiện hệ tiêu hóa: Tinh bột trong khoai từ kích thích enzyme tiêu hóa và giúp phát triển vi khuẩn có lợi trong đường ruột.
• Kiểm soát cholesterol: Tiêu thụ 390g khoai từ mỗi ngày trong một tháng có thể giảm 6% hàm lượng cholesterol trong máu.
• Hỗ trợ giảm cân: Khoai từ giúp tạo cảm giác no và bớt thèm ăn, giúp hỗ trợ quá trình giảm cân khi kết hợp với chế độ ăn uống và luyện tập hợp lý.
• Tăng cường sức khỏe xương khớp: Mangan và kali trong khoai từ hỗ trợ quá trình phát triển cơ xương và bảo vệ chức năng tim mạch.
• Hỗ trợ sản xuất hồng cầu: Đồng trong khoai từ giúp hấp thụ sắt và sản xuất hồng cầu, trong khi vitamin C tăng cường sức đề kháng nhờ tác dụng chống oxy hóa mạnh.
• Kháng khuẩn: Khoai từ có khả năng chống lại vi khuẩn kháng thuốc, dù cần thêm nghiên cứu để chứng minh đầy đủ hiệu quả này.

Lưu ý khi dùng khoai từ (củ từ)

Khoai từ là thực phẩm bổ dưỡng, tuy nhiên, để sử dụng một cách an toàn và có lợi cho sức khỏe, bạn cần chú ý những điểm sau:

• Cẩn trọng với người mắc bệnh dạ dày: Mặc dù khoai từ có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng đối với những người đang mắc các bệnh lý về dạ dày, như viêm loét hoặc trào ngược dạ dày thực quản, việc tiêu thụ khoai từ cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Khoai từ có thể gây khó tiêu, dẫn đến các triệu chứng như buồn nôn, đầy hơi hoặc khó chịu ở dạ dày. Do đó, những người có dạ dày yếu nên hạn chế ăn khoai từ, hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Không ăn khoai từ sống: Khoai từ sống chứa một lượng độc tố có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc thực phẩm như buồn nôn, nôn mửa, và tiêu chảy. Độc tố này sẽ bị phân hủy khi khoai từ được nấu chín. Vì vậy, tuyệt đối không nên ăn khoai từ sống dưới bất kỳ hình thức nào. Đặc biệt đối với trẻ nhỏ, người già và người có sức đề kháng kém, việc ngộ độc từ ăn khoai từ sống có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn.
• Nướng trước khi luộc: Một mẹo nhỏ để giảm thiểu nhựa và độc tố có trong củ từ là nướng sơ qua trước khi luộc. Nhựa trong củ từ có thể gây ngứa miệng và kích ứng da, đặc biệt là đối với những người có làn da nhạy cảm. Việc nướng củ từ trước không chỉ giúp giảm lượng nhựa mà còn làm củ từ thơm ngon hơn khi chế biến. Sau khi nướng, củ từ nên được luộc chín kỹ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
• Không ăn quá nhiều: Dù khoai từ có nhiều lợi ích, nhưng việc tiêu thụ quá nhiều trong thời gian ngắn có thể gây ra tác dụng phụ như khó tiêu, đầy bụng do hàm lượng tinh bột cao. Nên duy trì khẩu phần hợp lý, khoảng 150-200g mỗi lần, để vừa hấp thu được dưỡng chất mà không gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
• Kết hợp chế biến đúng cách: Khoai từ có thể được kết hợp với các thực phẩm khác để tạo nên món ăn dinh dưỡng và ngon miệng hơn. Tuy nhiên, tránh kết hợp khoai từ với các thực phẩm giàu tinh bột khác như cơm, bánh mì trong cùng một bữa ăn vì điều này có thể khiến hệ tiêu hóa quá tải, dẫn đến đầy bụng và khó tiêu.

Tóm lại, khoai từ là một loại thực phẩm bổ dưỡng nhưng cần được sử dụng đúng cách để tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Việc ăn uống cân nhắc và có kiến thức sẽ giúp bạn tận dụng được tối đa lợi ích sức khỏe từ loại củ này.