Nong hậu môn: Quy trình thực hiện và lưu ý quan trọng

Nong hậu môn có tác dụng cải thiện và phục hồi chức năng của hậu môn. Việc thực hiện nong hậu môn phải được sự chỉ định và giám sát của bác sĩ chuyên khoa. Quá trình tiến hành phải đảm bảo đúng kỹ thuật và chăm sóc sau nong đúng cách, tránh gây ra những tổn thương ngoài ý muốn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nong hậu môn.

Nong hậu môn là gì? Trường hợp nào cần nong hậu môn?

Nong hậu môn là phương pháp đưa dụng cụ vào bên trong hậu môn, thực hiện các kỹ thuật để kích thích đại tràng, tăng nhu động ruột đẩy phân ra ngoài. Nó giúp cho lỗ hậu môn từ từ được nới rộng, trở về kích thước bình thường.

Thủ thuật nới rộng lỗ hậu môn thường được chỉ định có các trường hợp sau:

• Bị hẹp hậu môn bẩm sinh.
• Bị hẹp hậu môn sau khi mổ tạo hình hậu môn hoặc phẫu thuật điều trị bệnh Hirschsprung.
• Bị hẹp hoặc sẹo hậu môn do các tổn thương, bệnh lý liên quan tới hậu môn.
• Dự phòng điều trị hẹp hậu môn trong tất cả các trường hợp hạ đại tràng, tạo hình hậu môn trực tràng.

Nới rộng lỗ hậu môn chống chỉ định cho các trường hợp: Tiêu chảy cấp, áp xe cạnh hậu môn, nứt kẽ hậu môn, dị dạng hậu môn, hẹp hậu môn nghiêm trọng hoặc ác tính. Trường hợp bệnh nặng, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật nới rộng hoặc phẫu thuật làm hậu môn nhân tạo.

Lợi ích sau khi nới rộng lỗ hậu môn

Hẹp hậu môn là một dị tật bẩm sinh và là biến chứng có thể gặp sau khi phẫu thuật ống hậu môn. Khi bị hẹp, hậu môn không thể giãn nở để tống hết phân ra ngoài. Việc đại tiện trở nên khó khăn, làm đọng phân trong đường ruột và nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Thủ thuật nới rộng lỗ hậu môn giúp khắc phục tình trạng hẹp hậu môn mức độ nhẹ đến trung bình, ngăn ngừa biến chứng.

Lỗ hậu môn được nới rộng sẽ làm giảm áp lực khi co bóp đẩy phân ra ngoài. Việc đại tiện trở nên dễ dàng hơn, giảm tình trạng táo bón, giảm cảm giác khó chịu khi rặn ở hậu môn. Tuy nhiên, không thể đảm bảo rằng lỗ hậu môn sẽ hoạt động bình thường chỉ với một lần làm thủ thuật duy nhất. Tùy vào mức độ bệnh của mỗi người mà số lần thực hiện thủ thuật sẽ khác nhau.

Dụng cụ nong hậu môn gồm những gì?

Dụng cụ của thủ thuật nới rộng lỗ hậu môn là các que nong làm từ cao su, inox 304 chống gỉ, nhựa an toàn, ống soi. Bộ dụng cụ có nhiều kích cỡ khác nhau từ nhỏ đến lớn, sử dụng phù hợp cho từng lứa tuổi. Kích cỡ que nong có các loại như sau:

• Nong số 12 dùng cho trẻ 1 - 3 tháng tuổi.
• Nong số 13 dùng cho trẻ 4 - 8 tháng tuổi.
• Nong số 14 dùng cho trẻ 9 - 12 tháng tuổi.
• Nong số 15 dùng cho trẻ 1 - 3 tuổi.
• Nong số 16 dùng cho trẻ 4 - 12 tuổi.
• Nong số 17 dùng cho trẻ trên 12 tuổi.

Trong một số trường hợp, kích cỡ que nong sẽ được tăng dần sau một đợt điều trị nhằm giãn nở hậu môn một cách từ từ.

Thời điểm và tần suất tiến hành thủ thuật

Thời điểm tiến hành nới rộng lỗ hậu môn đối với trẻ sơ sinh là sau khi phẫu thuật được 14 ngày. Đối với trẻ lớn hơn là sau phẫu thuật 7 - 10 ngày. 

Tần suất thực hiện thủ thuật như sau:

• Tháng đầu: 1 ngày/lần;
• Tháng thứ 2: 3 ngày/lần;
• Tháng thứ 3: 2 lần/tuần;
• Thứ thứ 4: 1 lần/tuần;
• Tháng thứ 5 trở đi: 1 lần/tháng.

Quy trình thực hiện nới rộng lỗ hậu môn

Thủ thuật nới rộng lỗ hậu môn được thực hiện bởi bác sĩ hoặc điều dưỡng, kỹ thuật viên chuyên khoa. Các bước tiến hành như sau:

• Cho trẻ nằm ngửa, người lớn hỗ trợ giữ cao hai chân của trẻ
• Kỹ thuật viên rửa tay sạch sẽ, đeo găng tay trước khi thực hiện.
• Bôi dung dịch bôi trơn K-Y hoặc Paraffin vào đầu que nong.
• Nhẹ nhàng đưa que nong vào lỗ hậu môn, sâu khoảng 4 - 5cm.
• Xoay đi xoay lại que nong, chờ cơ hậu môn nới rộng ra thì đưa sâu que nong vào trực tràng. Giữ nguyên que nong trong 30 giây.
• Đưa que nong ra ngoài, lặp lại các động tác trên thêm một lần nữa.
• Rửa sạch que nong và rửa sạch tay bằng xà phòng sau khi nong.

Trong quá trình tiến hành, bác sĩ hoặc kỹ thuật viên theo dõi và phát hiện các phản ứng chảy máu, đau tại vị trí nong. Chảy máu ít là bình thường, chảy máu nhiều mà không cầm máu được thì cần chuyển ngoại khoa theo dõi và xử trí. Người bệnh có thể được chỉ định dùng thuốc Efferalgan để giảm đau.

Lưu ý khi nới rộng lỗ hậu môn bằng que nong

Kỹ thuật nới rộng lỗ hậu môn bằng que nong có thể khiến người bệnh bị đau, làm ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện. Đây là những lưu ý giúp quá trình làm thủ thuật diễn ra thuận lợi hơn:

• Người lớn cần giữ chặt hai chân của trẻ, tránh để trẻ giãy giụa nhiều dễ gây tổn thương khi đưa que nong vào hậu môn.
• Đưa que nong vào lỗ hậu môn sẽ gây đau và thốn, vì vậy nên bôi thuốc giảm đau quanh hậu môn trước khi nong khoảng 15 phút.
• Sau khi nong thì nghé gạc vô trùng vào hậu môn để đảm bảo vệ sinh, phòng tránh viêm nhiễm.
• Sử dụng thuốc nhuận tràng dạng nhẹ sau khi nong để kích thích đại tiện dễ hơn, tránh tình trạng táo bón làm đau rát người bệnh.
• Giữ vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn sau khi nong để chống nhiễm trùng.

Một số lỗi có thể gặp khi nong hậu môn

Thủ thuật nới rộng lỗ hậu môn bằng que nong diễn ra khá an toàn. Tuy nhiên, cũng có trường hợp gây ra tổn thương ngoài ý muốn. Đó là nong quá mạnh hoặc rộng làm rách tầng sinh môn và cơ thắt ngoài. Lỗi này có thể xảy ra khi giữ trẻ không chặt, khiến trẻ giãy giụa làm ảnh hưởng đến thao tác thực hiện của bác sĩ.

Thời điểm nong tốt nhất là sau phẫu thuật khoảng 7 - 14 ngày. Nếu để quá lâu sau phẫu thuật sẽ dẫn đến teo hẹp hậu môn nghiêm trọng, khó điều trị bằng thủ thuật mà phải dùng biện pháp phẫu thuật. Người bệnh cần kiên trì làm thủ thuật theo đúng lộ trình để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Trên đây là những thông tin cần biết về thủ thuật nong hậu môn. Bố mẹ nên đưa trẻ đến các bệnh viện, cơ sở y tế hoặc phòng khám uy tín để thực hiện thủ thuật. Không nên tự ý dùng que nong nới rộng lỗ hậu môn tại nhà. Sau thủ thuật cần tiếp tục theo dõi tại nhà để phát hiện và điều trị nếu có biến chứng.

Xem thêm: Nong hậu môn cho trẻ sơ sinh được thực hiện như thế nào?