Ống wharton là gì? Tìm hiểu về bệnh lý sỏi tắc nghẽn ống Wharton

Sỏi tắc nghẽn ống Wharton là tình trạng bệnh lý phổ biến ở người lớn tuổi. Sỏi tắc nghẽn có thể gây sưng phồng, ảnh hưởng đến các dây thần kinh vùng mặt. Triệu chứng cụ thể của tình trạng này là gì, điều trị ra sao, cùng tìm hiểu ngay trong bài sau.

Sỏi tắc nghẽn ống Wharton là gì?

Sỏi tắc nghẽn ống Wharton là tình trạng lắng đọng và kết tủa sỏi trong tuyến nước bọt hoặc trong các ống dẫn Wharton của chúng. Những viên sỏi này gây tắc nghẽn, làm cản trở dòng chảy của nước bọt. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến bệnh viêm tuyến nước bọt.

Khoảng 3/4 số trường hợp sỏi nước bọt xảy ra ở tuyến dưới hàm. Trong một số ít trường hợp, sỏi có thể xuất hiện ở nhiều tuyến khác nhau. Mặc dù không phổ biến, sỏi tuyến nước bọt có thể tái phát ở bất kỳ ai.

Có ba cặp tuyến nước bọt chính:

• Tuyến mang tai nằm ở hai bên khuôn mặt, phía trước và phía dưới tai. Tuyến mang tai tiết ra nước bọt chủ yếu là nước và enzyme amylase, giúp phân giải tinh bột thành đường trong quá trình nhai.
• Tuyến dưới hàm nằm dưới sàn miệng, gần góc hàm dưới. Nước bọt từ tuyến dưới hàm được dẫn qua ống Wharton vào khoang miệng, thường mở ra ở hai bên của lưỡi.
• Tuyến dưới lưỡi nằm dưới sàn miệng và dưới lưỡi. Đây là tuyến nhỏ nhất trong ba cặp tuyến và chủ yếu là tuyến nhầy. Nước bọt từ tuyến dưới lưỡi được dẫn qua nhiều ống nhỏ, gọi là ống Rivinus và mở ra dưới lưỡi.

Bệnh sỏi tuyến nước bọt thường ảnh hưởng đến tuyến dưới hàm, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến tuyến mang tai. Hơn 90% lượng nước bọt được sản xuất bởi ba tuyến nước bọt chính. Phần còn lại được tạo ra bởi khoảng 600 - 1000 tuyến nước bọt nhỏ.

Các tuyến nước bọt nhỏ có thể được tìm thấy ở nhiều nơi như trong khoang miệng và xung quanh miệng, ngoại trừ nướu răng và phía trước khẩu cái cứng. Chúng xuất hiện nhiều nhất ở môi, vòm miệng, lưỡi, niêm mạc má. Mỗi tuyến nước bọt có ống dẫn. Mặc dù chúng chứa bộ phận là nang tiết dịch thanh và dịch nhầy nhưng sự bài tiết của chúng chủ yếu là dịch nhầy.

Dấu hiệu sỏi tắc nghẽn ống Wharton

Sỏi tắc nghẽn có thể gây sưng tuyến và đau, đặc biệt sau khi ăn, khi tăng tiết nước bọt. Các triệu chứng này có thể giảm dần sau vài giờ. Một số trường hợp sỏi chỉ gây ra triệu chứng gián đoạn từng đợt hoặc không có triệu chứng rõ rệt. Nếu sỏi nằm ở ống tuyến hoặc vùng ngoại vi của tuyến, có thể nhìn thấy hoặc sờ thấy nó ở đầu ra của ống dẫn.

Các dấu hiệu khác của sỏi tuyến nước bọt có thể bao gồm:

• Gặp khó khăn khi mở miệng hoặc nuốt;
• Khô miệng;
• Đau ở mặt hoặc miệng;
• Sưng mặt hoặc cổ, có thể trở nên nghiêm trọng khi ăn hoặc uống.

Các triệu chứng thường xảy ra nhiều nhất khi ăn hoặc uống.

Điều trị sỏi tuyến nước bọt

Sỏi tắc nghẽn ống Wharton có thể được điều trị bằng thuốc kết hợp với các phương pháp tại chỗ như xoa bóp. Trong những trường hợp sỏi phức tạp, người bệnh cần phải phẫu thuật để loại bỏ sỏi ra khỏi tuyến nước bọt.

• Điều trị bằng thuốc: Thuốc giảm đau kết hợp với hydrat hóa và xoa bóp có thể làm giảm các triệu chứng ở bệnh nhân bị sỏi tắc nghẽn ống Wharton. Ngoài ra, có thể sử dụng thuốc kháng sinh chống tụ cầu để ngăn ngừa viêm tuyến nước bọt cấp tính nếu phát hiện bệnh sớm.
• Ngậm chanh: Sỏi có thể trôi ra ngoài một cách tự nhiên hoặc khi dòng chảy nước bọt được kích thích. Người bệnh được khuyến khích ngậm một miếng chanh hoặc kẹo chua cứ sau 2 - 3 giờ để kích thích tiết nước bọt.
• Massage: Đối với sỏi tại lỗ ống nước bọt, có thể dùng tay để nặn sỏi ra.
• Phẫu thuật: Nếu các phương pháp không xâm lấn không hiệu quả, phẫu thuật sẽ được thực hiện để loại bỏ sỏi. Các thủ thuật xâm lấn tối thiểu, như nội soi ống tuyến, là phương pháp phổ biến để điều trị sỏi tuyến nước bọt kích thước nhỏ hoặc trung bình, giúp bảo tồn tuyến nước bọt và tránh các biến chứng. Đối với sỏi vừa hoặc lớn, thường ở tuyến mang tai, có thể sử dụng tia laser để phá vỡ sỏi.

Cách biện pháp phòng ngừa sỏi tắc nghẽn ống Wharton

Nguyên nhân gây ra sỏi tắc nghẽn ống Wharton vẫn còn nhiều tranh cãi, với các giả thuyết về nhiễm trùng, lắng đọng hóa chất và ứ đọng nước bọt kéo dài. Mặc dù cơ chế hình thành sỏi chưa rõ ràng, việc giữ cho khoang miệng sạch sẽ và uống đủ nước có thể cải thiện sự dẫn lưu nước bọt, giảm số lượng vi khuẩn gây hại và giảm nguy cơ hình thành sỏi. Ngoài ra, thăm khám tai mũi họng định kỳ mỗi năm hai lần cũng là cách hiệu quả để phòng ngừa bệnh tật nói chung và phát hiện sỏi tuyến nước bọt sớm.

Sỏi tắc nghẽn ống Wharton hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị sớm nếu bạn thường xuyên thăm khám sức khỏe. Hãy chia sẻ bài viết để nhiều người cùng tìm hiểu về bệnh lý này nhé.