Phân độ mô học của khối u là gì?

Phân độ mô học khối u là điều cần thiết trong việc lập kế hoạch điều trị và xác định tiên lượng bệnh có tầm quan trọng đặc biệt trong một số loại ung thư, chẳng hạn như sarcoma mô mềm, khối u não nguyên phát, ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt.

Phân độ mô học của khối u là gì?

Phân độ mô học của khối u là sự mô tả khối u dựa trên mức độ thay đổi bất thường của các tế bào và mô ung thư dưới kính hiển vi. Chỉ số này cho biết khối u có khả năng phát triển và lan nhanh như thế nào. Nếu các tế bào và mô ung thư gần giống với các tế bào và mô bình thường thì khối u được gọi là biệt hóa tốt.

Các khối u này có xu hướng phát triển và lan truyền với tốc độ chậm hơn so với các khối u không hoặc ít biệt hóa (có các tế bào bất thường và thiếu các cấu trúc bình thường). Dựa trên độ biệt hóa và những khác biệt về vi thể, các bác sĩ sẽ xác định phân độ mô học của khối u. Các yếu tố được sử dụng để xác định phân độ khối u khác nhau giữa các loại ung thư khác nhau.

Phân độ mô học của khối u không phải là xác định giai đoạn ung thư. Giai đoạn ung thư đề cập đến kích thước hay mức độ của khối u nguyên phát và liệu các tế bào ung thư này có lan rộng trong cơ thể hay không. Giai đoạn ung thư dựa vào các yếu tố như vị trí của u nguyên phát, kích thước khối u, sự liên quan của hạch bạch huyết vùng (sự lây lan của ung thư đến các hạch bạch huyết kế cận) và số lượng khối u hiện diện.

Phân độ mô học khối u dựa trên mức độ khác thường của các tế bào

Phân độ giải phẫu bệnh khối u được xác định như thế nào?

Nếu nghi ngờ khối u ác tính, bác sĩ sẽ cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần khối u bằng sinh thiết. Sau đó, bác sĩ giải phẫu bệnh (bác sĩ chuyên khoa về chẩn đoán bệnh bằng việc nghiên cứu tế bào và mô học dưới kính hiển vi) sẽ tiến hành kiểm tra mô sinh thiết để xác định khối u là lành tính hay ác tính, phân độ mô học và các đặc điểm khác của khối u. 

Độ mô học của u được chia như thế nào?

Hệ thống phân độ mô học của u khác nhau tùy thuộc vào loại ung thư. Nói chung, các khối u được phân độ mô học là 1, 2, 3 hoặc 4, tùy thuộc vào mức độ bất thường. Các khối u độ mô học 1 hoặc 2 có các tế bào và mô ung thư xuất hiện gần như bình thường (biệt hóa tốt). Những khối u này có xu hướng phát triển và lan rộng từ từ. Ngược lại, các tế bào và mô ung thư độ 3 và 4 có hình dạng và cấu trúc không giống các tế bào và mô bình thường, chúng có xu hướng phát triển và lan rộng nhanh hơn.

Nếu sự phân độ giải phẫu bệnh của khối u không được chỉ định riêng, người ta thường sử dụng hệ thống sau để xác định độ mô học của khối u theo 5 mức độ sau:

• GX: Chưa xác định được (loại không xác định).
• G1: Biệt hóa tốt (mức thấp).
• G2: Biệt hóa vừa phải (mức trung bình).
• G3: Biệt hóa kém (mức cao).
• G4: Không biệt hóa (mức cao).

Phân độ mô khối u theo 5 mức độ

Một số hệ thống phân độ mô học cụ thể

Ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt là 2 loại ung thư phổ biến nhất có hệ thống phân độ riêng.

Hệ thống phân độ mô học ung thư vú

Các bác sĩ thường sử dụng hệ thống phân độ Nottingham (còn được gọi là bản sửa đổi Elston-Ellis của hệ thống phân độ Scarff-Bloom-Richardson) cho bệnh nhân ung thư vú. 

Hệ thống này phân độ khối u ung thư vú dựa trên các đặc điểm sau:

• Sự tạo cấu trúc ống: Phân độ dựa trên tỉ lệ phần trăm mô ung thư tạo cấu trúc ống tuyến.
• Nhân tế bào: Phân độ dựa trên đánh giá kích thước và hình dạng của nhân trong các tế bào ung thư.
• Tỷ lệ phân bào: Phân độ dựa trên có bao nhiêu tế bào phân chia, đây là thước đo tốc độ phát triển và phân chia của các tế bào ung thư.

Mỗi mục được tính từ 1 đến 3 điểm; 1 điểm có nghĩa các mô và tế bào ung thư giống với các mô và tế bào bình thường; 3 điểm nghĩa là các tế bào và mô bất thường nhất. Sau đó, cộng lại 3 mục và tổng điểm từ 3 đến 9:

• Tổng điểm = 3 - 5: G1 (mức thấp hoặc biệt hóa tốt).
• Tổng điểm = 6 - 7: G2 (mức trung bình hoặc biệt hóa vừa phải).
• Tổng điểm = 8 - 9: G3 (mức cao hoặc biệt hóa kém).

Tế bào ung thư vú qua kính hiển vi

Hệ thống phân độ mô học ung thư tuyến tiền liệt

Sử dụng hệ thống tính điểm Gleason để phân độ mô học ung thư tuyến tiền liệt. Điểm số Gleason dựa trên các mẫu sinh thiết được lấy từ tuyến tiền liệt. Bác sĩ giải phẫu bệnh kiểm tra mẫu sinh thiết để xem mô tế bào ung thư biệt hóa như thế nào với mô bình thường. Mỗi mẫu mô sinh thiết được xác định với mẫu mô cơ bản và mẫu mô thứ cấp. Mẫu cơ bản đại diện cho loại mô phổ biến nhất được tìm thấy trong các khối u và mẫu thứ cấp đại diện cho mẫu phổ biến thứ hai.

Mỗi mẫu được tính điểm từ 1 đến 5, trong đó, 1 điểm có nghĩa giống với mô tuyến tiền liệt bình thường nhất; còn điểm 5 là bất thường nhất. Sau đó, cộng thêm 2 điểm. 

• Gleason < 2: Chưa thể xác định được.
• Gleason = 2 - 6: Mô khối u được biệt hóa tốt.
• Gleason = 7: Mô khối u được biệt hóa vừa phải.
• Gleason = 8 - 10: Mô khối u biệt hóa kém hoặc không biệt hóa.

Phân độ mô học của khối u ảnh hưởng như thế nào đến liệu trình điều trị?

Các bác sĩ dựa vào phân độ mô học của khối u và các yếu tố khác, như giai đoạn ung thư, tuổi của bệnh nhân, tình trạng sức khỏe nói chung để xây dựng kế hoạch điều trị và xác định tiên lượng bệnh (kết quả hoặc khả năng của bệnh; khả năng phục hồi hoặc tái phát). Nói chung, phân độ càng thấp tiên lượng càng tốt; phân độ càng cao, khối u càng phát triển, lan rộng nhanh hơn và cần điều trị ngay lập tức hoặc tích cực hơn.

Bệnh nhân nên trao đổi với bác sĩ để biết thêm thông tin về phân độ mô học của khối u và ảnh hưởng của nó đến liệu trình điều trị và tiên lượng bệnh.

Ly Nguyễn

Nguồn tham khảo: Yhoccongdong.com