Phẫu thuật phình động mạch chủ bụng dưới thận

Động mạch chủ được biết đến là động mạch lớn nhất, nó dẫn máu đi nuôi các cơ quan trong cơ thể. Khi động mạch chủ đi đến bụng thì được gọi là động mạch chủ ở bụng.

Nguyên nhân gây phình động mạch chủ bụng

Khi động mạch bị giãn không hồi phục và có đường kính lớn hơn 50% so với kích thước bình thường của đoạn động mạch đó thì được xem là tình trạng phình động mạch chủ. Khoảng 80 - 85% phình động mạch chủ xuất hiện ở phần dưới chỗ xuất phát các động mạch thận, đây được gọi là phình động mạch chủ bụng dưới thận.

Thông thường, đa phần những nguyên nhân gây phình động mạch chủ như:

• Thành động mạch đang bị thoái hóa bởi một số bệnh lý như xơ cứng động mạch, loạn sản tổ chức xơ, hoại tử thành động mạch do thuốc,...
• Phình động mạch bởi việc viêm nhiễm do vi khuẩn hay vi rút, viêm nhưng không bị nhiễm trùng.
• Phình động mạch sau khi chấn thương và vết thương, phình động mạch sau hẹp động mạch.
• Phình động mạch bởi mắc những bệnh lý bẩm sinh như hội chứng ehlers-danlos, hội chứng marfan,...

Phình động mạch chủ bụng nếu không được chữa trị thì nó sẽ to dần lên. Lúc này, phần túi phình to ra đó có thể chèn ép các cơ quan xung quanh, từ đó làm ảnh hưởng đến chức năng của những cơ quan này. Không chỉ vậy, việc khối phình chèn ép sẽ gây ra tình trạng thiếu máu nuôi dưỡng các tổ chức ngoại vi của khối phình. Biến chứng gây nguy hiểm nhất khi gặp tình trạng phình động mạch chủ đó là vỡ túi phình, có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

Chỉ định phẫu thuật phình động mạch chủ bụng dưới thận

Phẫu thuật điều trị phình động mạch chủ bụng dưới thận được chỉ định trong những trường hợp sau:

• Phình động mạch chủ bụng với đường kính trên 2,5 lần đường kính cổ trên hoặc trên 5cm.
• Phình động mạch chủ bụng với các biến chứng như dọa vỡ, vỡ, nhiễm trùng, tắc mạch chi.
• Thiếu máu chi ở giai đoạn II trở lên trong hội chứng leriche.

Lưu ý rằng, phẫu thuật này không thực hiện khi thể trạng của bệnh nhân không cho phép, người bệnh bị mắc nhiều bệnh nội khoa phối hợp nặng hoặc quá già yếu. Với những trường hợp có kèm theo bệnh ung thư đường tiêu hóa thì bác sĩ sẽ phải xem xét kỹ lưỡng những yếu tố nguy cơ trước khi thực hiện phẫu thuật.

Quy trình phẫu thuật thay đoạn động mạch chủ ở bụng dưới thận

Quy trình phẫu thuật phình động mạch chủ bụng dưới thận sẽ gồm các bước sau:

Chuẩn bị trước khi phẫu thuật

Trước khi mổ, bệnh nhân và gia đình sẽ được các nhân viên y tế giải thích cụ thể về tình trạng bệnh, mục đích cuộc phẫu thuật, các tai biến hoặc di chứng có thể gặp do bệnh/do ca phẫu thuật/do quá trình gây tê hay gây mê gây nên,...

Để chuẩn bị cho phẫu thuật, người bệnh cần thực hiện một số xét nghiệm cần thiết như: Đo điện tâm đồ, siêu âm tim, chụp X-quang ngực thẳng, đo chức năng hô hấp, xét nghiệm công thức máu và nhóm máu, chức năng đông máu, đánh giá chức năng gan thận, xét nghiệm nước tiểu, đo điện giải đồ,...

Người bệnh sẽ được bồi dưỡng và nâng cao thể trạng, đồng thời cân bằng các rối loạn do hậu quả của bệnh hoặc do cơ địa, tuổi tác, bệnh mãn tính. Bên cạnh đó sẽ được truyền máu nếu người bệnh thiếu máu nhiều. Trừ những trường hợp mổ cấp cứu thì các trường hợp còn lại nếu mắc những bệnh lý nội khoa như đái tháo đường, tăng huyết áp,... sẽ được chữa trị ổn định trước khi phẫu thuật.

Người bệnh phải nhịn ăn ít nhất khoảng 8 giờ đồng hồ trước khi phẫu thuật. Các nhân viên y tế sẽ hướng dẫn cho bệnh nhân thụt tháo, vệ sinh vùng phẫu thuật cũng như toàn thân. Ngoài ra, tùy trường hợp có thể dùng kháng sinh dự phòng trước mổ để chống nhiễm khuẩn.

Tiến hành phẫu thuật

Bệnh nhân lên bàn mổ và nằm ngửa, có kê gối đệm ngang mũi ức. Lúc này, kíp gây mê tiến hành gây mê nội khí quản, đặt thông tiểu, thông dạ dày và đặt đường truyền tĩnh mạch trung ương để theo dõi cũng như bù dịch trong trường hợp cần thiết. Huyết áp và điện tim bệnh nhân được theo dõi liên tục trên màn hình. Tiếp theo đó, kíp mổ bắt đầu sát trùng và bộc lộ toàn bộ ổ bụng cũng như hai bên bẹn, trải toan.

Các bước trong quá trình mổ gồm có:

• Mở bụng đường trắng giữa trên và dưới rốn rồi đánh giá các tạng trong ổ bụng xem có u, loét hay túi thừa không,...
• Bác sĩ phẫu thuật vén ruột ra khỏi phẫu trường, giữ ấm và chống căng khi đưa ruột ra ngoài ổ bụng. Tiếp đó sẽ mở phúc mạc lá thành vị trí dây chằng tá hỗng tràng rồi lật góc treitz và D4 tá tràng để bộc lộ động mạch chủ bụng ở sát động mạch thận. Bộc lộ vị trí thay mạch phía dưới phụ thuộc vào hình thái khối phình hoặc chiều dài mạch bị tắc. Có thể bác sĩ sẽ bộc lộ động mạch chủ bụng đoạn ngã ba chủ chậu, động mạch chậu gốc, động mạch chậu ngoài hoặc ở động mạch đùi chung hai bên.
• Tiêm Heparin toàn thân cho bệnh nhân với liều 50IU/kg. Bác sĩ kẹp mạch máu trên và dưới tổn thương rồi tiến hành thay đoạn động mạch chủ bụng. Lúc này sẽ có hai trường hợp:
  • Trường hợp phình động mạch: Bác sĩ mở dọc động mạch chủ bụng ở đoạn có khối phình, khâu cầm máu ở các động mạch đốt sống. Thay đoạn động mạch tổn thương bằng đoạn mạch nhân tạo hình chữ Y hoặc đoạn thẳng tùy theo từng trường hợp và tiến hành khâu nối các mạch máu. Kẹp tả mạch để loại bỏ những mảng xơ vữa tại miệng nối. Nếu nghi ngờ thiếu máu đại tràng trái thì bác sĩ sẽ phục hồi lưu thông cho động mạch mạc treo tràng dưới. Sau khi thực hiện thay xong đoạn mạch nhân tạo thì bác sĩ khâu lại áo của khối phình mạch để che đoạn mạch nhân tạo này.
  • Trường hợp bệnh nhân đang mắc hội chứng lerich: Bác sĩ sẽ không mở động mạch mà kẹp và khâu thắt đoạn mạch bị tắc, với những bước tiếp theo thì sẽ được tiến hành như trong trường hợp phình động mạch ở trên.
• Bác sĩ thực hiện dẫn lưu trong trường hợp cần thiết, sau đó khâu lại phúc mạc lá thành, lau rửa rồi xếp ruột và đóng các vết mổ lại để kết thúc phẫu thuật.

Trên đây là những thông tin về nguyên nhân gây phình động mạch chủ bụng dưới, những trường hợp được chỉ định phẫu thuật và các bước thực hiện phẫu thuật phình động mạch chủ bụng dưới thận dành cho bạn tham khảo. Hy vọng với những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu hơn về phương pháp phẫu thuật mạch máu này và có các bước chuẩn bị trước, trong và sau phẫu thuật thật tốt.

Xem thêm: Phẫu thuật tán nhuyễn thủy tinh thể là gì?