Rách bao xơ đĩa đệm: Nguyên nhân, dấu hiệu và biện pháp phòng ngừa

Rách bao xơ đĩa đệm được phân loại trong giai đoạn ba của tiến trình dẫn đến việc thoát vị đĩa đệm. Lúc này, nếu chúng ta kịp thời phát hiện và tiến hành chữa trị can thiệp, tác hại có thể được giảm. Đồng thời, tránh nguy cơ và hậu quả không đáng có.

Cấu tạo và chức năng của bao xơ đĩa đệm

Đĩa đệm cột sống bao gồm bao xơ, nhân nhầy và tấm sụn tận cùng. Bao xơ đĩa đệm là một phần quan trọng trong cấu trúc của đĩa đệm, chịu trách nhiệm bảo vệ nhân nhầy. Bao xơ bao gồm nhiều lớp sợi collagen, có tính đàn hồi cao và độ dẻo. Những lớp sợi này tạo ra một vỏ bảo vệ mạnh mẽ xung quanh nhân nhầy. Phần bên trong của bao xơ dính chặt vào bề mặt sụn của đốt sống, trong khi phần bên ngoài của bao xơ bám vào viền của các đốt sống và màng xương.

Bao xơ đĩa đệm đảm nhiệm nhiệm vụ chính sau đây:

• Bảo vệ nhân nhầy: Bao xơ đảm nhiệm vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nhân nhầy, giữ cho nhân nhầy ở trung tâm đĩa đệm an toàn khỏi các tác động từ bên ngoài.
• Chức năng như dây phanh: Các vòng sợi collagen bên trong bao xơ đóng vai trò giống như dây phanh, giúp chống lại lực xoắn ốc hoặc căng ngang đối với thân đốt sống.
• Phân tán lực: Khi cơ thể hoạt động, đốt sống trải qua các lực xoắn, nén, hoặc áp lực. Bao xơ, cùng với các thành phần khác của đĩa đệm, giúp phân tán lực này, giảm nguy cơ chấn thương và tăng khả năng bảo vệ các đốt sống.
• Duy trì độ ổn định của cột sống: Sợi collagen trong bao xơ gắn chặt với xương và màng sụn, giúp kết nối các thân đốt sống với nhau và đảm bảo cột sống luôn đúng trục, vững chãi theo đường cong tự nhiên của nó.
• Hỗ trợ trao đổi chất: Đĩa đệm thực hiện trao đổi chất một cách riêng biệt so với việc trao đổi chất thông qua máu hoặc các cơ quan khác. Vòng sợi collagen trong bao xơ giúp khuếch tán các chất dinh dưỡng, hỗ trợ quá trình trao đổi chất của đĩa đệm.

Nguyên nhân gây rách bao xơ đĩa đệm

Có nhiều yếu tố có thể góp phần làm hỏng hoặc gây tổn thương cho phần bao xơ của đĩa đệm, có thể kể đến như:

• Quá trình lão hóa: Đây được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu. Lão hóa dần dần làm giảm độ bền của đĩa đệm và dẫn đến suy yếu của các sợi collagen, dẫn đến sự nứt và tổn thương.
• Chấn thương ở vùng lưng: Các chấn thương ở vùng lưng có thể gây tổn thương cho cột sống và đặc biệt là đĩa đệm. Các va đập mạnh có thể làm giãn và nứt bao xơ bên ngoài đĩa đệm.
• Trọng lượng cơ thể: Cân nặng cơ thể có thể đóng vai trò quan trọng. Người thừa cân béo phì thường chịu áp lực lớn đối với đĩa đệm cột sống, đặc biệt là ở phần cột sống thắt lưng.
• Nghề nghiệp: Môi trường làm việc có thể là một yếu tố nguy cơ. Những người làm công việc đòi hỏi nhiều động tác vận động, những công việc văn phòng thường ngồi ở vị trí cố định hoặc những công việc đòi hỏi nâng, kéo nặng thường có nguy cơ cao bị tổn thương bao xơ đĩa đệm.
• Các yếu tố khác: Hoạt động quá sức, tình trạng dị tật bẩm sinh hoặc bệnh lý tại cột sống cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc gây tổn thương cho bao xơ đĩa đệm.

Dấu hiệu nhận biết qua từng giai đoạn

Theo chuyên gia xương khớp, việc xác định giai đoạn của thoát vị đĩa đệm, bao gồm cả tình trạng rách bao xơ, là quan trọng để hiểu rõ sự tiến triển của bệnh. Sự phân chia này giúp xác định các biểu hiện cụ thể dưới đây:

• Giai đoạn 1: Điều này thể hiện khi đĩa đệm bắt đầu trải qua quá trình thoái hóa và lớp vòng ngoài của bao xơ bị biến dạng. Tại giai đoạn này, các triệu chứng có thể chưa rõ ràng, và bệnh nhân có thể trải qua cảm giác nhẹ đau nhức hoặc tê giật ở chân tay.
• Giai đoạn 2: Lớp vòng ngoài của bao xơ tiếp tục biến dạng nghiêm trọng hơn. Tại đây, nhân nhầy có thể sẵn sàng để tràn ra ngoài.
• Giai đoạn 3: Trong giai đoạn này, tổn thương của bao xơ đĩa đệm đã hoàn toàn xảy ra, và nhân nhầy đã tràn ra ngoài. Điều này tạo áp lực lên các rễ dây thần kinh và có thể gây ra đau âm ỉ ở cột sống và tê bì trên diện rộng. Nhiều trường hợp có thể gây rối loạn chức năng vận động.
• Giai đoạn 4: Vết rách ở bao xơ mở rộng, làm cho nhân nhầy tràn ra nhiều hơn. Điều này cũng có thể gây áp lực lên cả các rễ dây thần kinh và tủy sống. Điều này tăng nguy cơ gây ra các biến chứng nghiêm trọng như tê liệt hoặc bại liệt.

Một số biện pháp phòng ngừa rách bao xơ đĩa đệm

Để ngăn ngừa tình trạng rách bao xơ đĩa đệm, có một số biện pháp phòng tránh quan trọng:

• Thay đổi thói quen làm việc: Tránh ngồi ở vị trí cố định quá lâu và thường xuyên thay đổi tư thế làm việc. Hạn chế công việc nặng nhọc có thể gây áp lực quá mức lên cột sống.
• Hoạt động thể chất đều đặn: Làm việc thể thao hàng ngày giúp cơ thể linh hoạt và cột sống được giữ linh hoạt. Thể dục hàng ngày trong khoảng thời gian 30-45 phút giúp tránh áp lực lớn lên đĩa đệm và thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của xương và khớp. Hãy lựa chọn các hoạt động thể thao phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Chế độ ăn uống là một yếu tố quan trọng đối với sức khỏe xương khớp. Hãy bổ sung vào khẩu phần ăn những thực phẩm giàu canxi, vitamin và omega-3, cần thiết cho sức khỏe xương khớp. Chuyên gia cho biết rằng chế độ dinh dưỡng có vai trò quan trọng, đóng góp đến 68% sức khỏe của hệ thống xương khớp.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ là một phần quan trọng trong việc phát hiện và ngăn ngừa bệnh. Hãy đảm bảo bạn thường xuyên thăm khám sức khỏe, ít nhất là 6 tháng/lần. Điều này giúp theo dõi sức khỏe của bạn và phát hiện sớm những dấu hiệu không bình thường. Nếu có bất kỳ biểu hiện nào, chúng sẽ được cảnh báo và điều trị kịp thời, giúp tránh những vấn đề không mong muốn xảy ra, đặc biệt khi bao xơ đĩa đệm đã bị rách nặng.

Nếu phát hiện và điều trị rách bao xơ đĩa đệm kịp thời, nguy cơ gặp nguy hiểm sẽ được giảm thiểu. Khi bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào, hãy tự mình tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ. Đồng thời, nắm vững quá trình điều trị theo hướng dẫn từ chuyên gia, cùng với việc duy trì lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống cân đối.

Xem thêm: Bị rách vòng xơ đĩa đệm có nguy hiểm không?