Lồi đĩa đệm có nguy hiểm không? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Lồi đĩa đệm là vấn đề ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại, đặc biệt ở người làm việc văn phòng, vận động sai tư thế hoặc ít vận động. Dù không nguy hiểm tức thì, nhưng nếu để kéo dài, lồi đĩa đệm có thể tiến triển thành thoát vị đĩa đệm. Bạn hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị lồi đĩa đệm qua bài viết này!

Lồi đĩa đệm là gì? Có nguy hiểm không?

Lồi đĩa đệm là tình trạng vòng sợi bao quanh đĩa đệm bị phình ra vượt quá chu vi bình thường của thân đốt sống, thường bao phủ hơn 25%, trong khi nhân nhầy vẫn nằm bên trong vòng sợi và chưa xuyên qua. Đây được xem là giai đoạn sớm nhất trong tiến trình thoái hóa và tổn thương đĩa đệm, thường gặp nhất ở vùng cổ và thắt lưng do tải trọng và biên độ chuyển động, tần suất tăng theo tuổi.

Khác với thoát vị đĩa đệm, khi vòng sợi bị rách hoàn toàn và nhân nhầy thoát ra ngoài chèn ép mạnh lên rễ thần kinh, lồi đĩa đệm là giai đoạn nhẹ hơn, chưa gây tổn thương nghiêm trọng nếu được phát hiện sớm. Đa số người bị lồi đĩa đệm hoặc thoát vị đĩa đệm cải thiện đáng kể với điều trị bảo tồn (nghỉ ngơi có kiểm soát, vật lý trị liệu, thuốc) và phẫu thuật chỉ cần ở một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân không đáp ứng hoặc có biến chứng thần kinh nặng.

Tuy nhiên, khi phần lồi chèn ép lên rễ thần kinh hoặc tủy sống, người bệnh có thể cảm thấy đau lưng, tê bì tay chân, yếu cơ, khó vận động. Nếu không kiểm soát kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển thành thoát vị đĩa đệm thực sự, ảnh hưởng lâu dài đến khả năng lao động và chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân phổ biến gây lồi đĩa đệm

Lồi đĩa đệm thường khởi phát từ những yếu tố tưởng chừng như đơn giản nhưng lại tích tụ và tác động âm thầm lên cột sống theo thời gian. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là thoái hóa tự nhiên theo tuổi tác. Khi già đi, các đĩa đệm mất dần lượng nước và tính đàn hồi, nên dễ bị phồng lên khi chịu lực hoặc chấn động.

Tư thế sai lặp lại hằng ngày như ngồi cong lưng khi làm việc, cúi đầu lâu khi dùng điện thoại, hay bê vác đồ nặng không đúng cách… sẽ gây áp lực liên tục lên đĩa đệm và dần làm phình bao xơ ra ngoài. Đối tượng dễ gặp phải tình trạng này là dân văn phòng, tài xế, học sinh, sinh viên, những người thường xuyên duy trì một tư thế trong thời gian dài.

Đĩa đệm nhận dinh dưỡng chủ yếu bằng khuếch tán, hoạt động vận động có nhịp giúp duy trì sự khuếch tán này. Lối sống ít vận động có thể làm giảm lợi ích cơ học và trao đổi chất đối với đĩa đệm, góp phần làm tăng nguy cơ tổn thương khi chịu tác động cơ học. Một số trường hợp khác, chấn thương cột sống nhẹ nhưng lặp lại nhiều lần, như khi chơi thể thao hoặc sinh hoạt không đúng cách, cũng có thể khiến lồi địa đệm ra theo thời gian. Ngoài ra, thừa cân, béo phì cũng tạo áp lực lớn lên cột sống, nhất là vùng thắt lưng và cũng là một trong những nguyên nhân gây lồi đĩa đệm.

Dấu hiệu nhận biết lồi đĩa đệm

Triệu chứng điển hình nhất của lồi đĩa đệm là đau âm ỉ hoặc đau nhói sau lưng hoặc cổ, nhất là khi vận động mạnh, thay đổi tư thế đột ngột, cúi gập hoặc bê vật nặng. Một số người còn cảm thấy tê hoặc ngứa ran lan xuống cánh tay hoặc chân, báo hiệu rễ thần kinh bị ảnh hưởng. Nếu xuất hiện yếu cơ tiến triển hoặc triệu chứng nghiêm trọng như bí tiểu tiện, tiểu không tự chủ, mất cảm giác vùng yên ngựa, người bệnh cần được đánh giá và can thiệp khẩn cấp vì có nguy cơ tổn thương thần kinh vĩnh viễn.

Nhiều bệnh nhân còn bị cứng lưng vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu, thường được cải thiện nhẹ sau khi vận động. Đặc biệt, cơn đau có xu hướng tăng khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc rặn mạnh, do áp lực nội tủy tăng đột ngột làm chèn ép thêm lên dây thần kinh.

Sự khác biệt về triệu chứng giữa lồi đĩa đệm với các vấn đề cơ xương khớp thông thường (như căng cơ, viêm khớp nhẹ, thoái hóa khớp, sai tư thế) cụ thể như sau:

Các phương pháp điều trị lồi đĩa đệm

Tùy mức độ nặng nhẹ, lồi đĩa đệm được điều trị bằng các phương pháp khác nhau. Dưới đây là những phương pháp điều trị lồi đĩa đệm phổ biến.

Điều trị bảo tồn (áp dụng cho đa số trường hợp)

Phần lớn người bị lồi đĩa đệm không cần phẫu thuật mà có thể cải thiện rõ rệt nhờ các biện pháp điều trị bảo tồn như:

• Người bệnh nên tránh tư thế cúi, vặn mình đột ngột hoặc mang vác nặng, nhưng không nằm quá lâu vì có thể gây cứng khớp. Thay vào đó, nên duy trì vận động nhẹ nhàng có chủ đích.
• Các biện pháp như giãn cơ, massage, điện xung, chườm nóng/lạnh có thể giảm đau tạm thời và cải thiện chức năng cho một số bệnh nhân.
• Các bài tập yoga trị liệu, bài tập tăng cường cơ lưng, bụng, cổ giúp ổn định cột sống, hạn chế nguy cơ đĩa đệm lồi thêm hoặc chuyển sang thoát vị.
• Một số loại thuốc như giảm đau, thuốc giãn cơ, kháng viêm không steroid (NSAIDs) có thể được bác sĩ kê đơn để kiểm soát triệu chứng hiệu quả trong giai đoạn cấp.

Điều trị can thiệp (áp dụng khi bảo tồn không hiệu quả)

Trong các trường hợp lồi đĩa đệm gây đau dai dẳng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động, các biện pháp can thiệp có thể được xem xét:

Tiêm corticoid ngoài màng cứng: Là phương pháp có thể giúp giảm đau trong ngắn đến trung hạn cho những người bị đau rễ thần kinh do chèn ép. Tuy nhiên, hiệu quả lâu dài không chắc chắn và phương pháp này có rủi ro (ví dụ nhiễm trùng, chảy máu, tác dụng toàn thân của steroid). Quyết định tiêm cần được chuyên gia cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và rủi ro.

Phẫu thuật: Đây là phương pháp điều trị cuối cùng, chỉ được chỉ định khi bệnh nhân gặp phải cơn đau dữ dội kéo dài, không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn như thuốc hoặc vật lý trị liệu trong thời gian dài, hoặc khi có dấu hiệu chèn ép rễ thần kinh nghiêm trọng, như liệt chi, yếu cơ rõ rệt, bí tiểu, mất cảm giác ở vùng chậu hoặc thắt lưng (hội chứng đuôi ngựa).

Lồi đĩa đệm là một bệnh lý cột sống có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu đặc trưng, kết hợp thay đổi lối sống, luyện tập hợp lý và tuân thủ phác đồ điều trị sẽ giúp hạn chế biến chứng và cải thiện chức năng vận động cho người bệnh.