Siêu âm đàn hồi gan là gì?

Siêu âm đàn hồi gan là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng siêu âm để đánh giá độ đàn hồi của mô gan. Kỹ thuật này cho phép đo đạc mức độ cứng của gan, giúp trong việc chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý gan như xơ gan, viêm gan và bệnh gan nhiễm mỡ.

Siêu âm đàn hồi gan là gì?

Siêu âm là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng siêu âm có tần số từ 1 đến 10 MHz để kiểm tra và đánh giá các vùng trên cơ thể. Khi sóng siêu âm đi qua mô trong cơ thể, nó sẽ tạo ra hình ảnh được thu lại bởi bộ xử lý hình ảnh, từ đó giúp bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh lý. Phương pháp này không còn xa lạ với chúng ta, vì nó được sử dụng phổ biến và đơn giản nhưng mang lại khả năng chẩn đoán hiệu quả.

Siêu âm đàn hồi mô là một ứng dụng mới của siêu âm chẩn đoán, nhằm khảo sát đặc tính đàn hồi của các mô trong cơ thể.

Nguyên lý hoạt động của siêu âm đàn hồi mô là khi mô bị áp lực đè nén, nó sẽ bị biến dạng, và mức độ đàn hồi của mô sẽ tỉ lệ nghịch với mức độ biến dạng. Do đó, sự biến đổi này phụ thuộc vào cấu trúc cơ học của mô. Mô bình thường thường biến dạng nhiều hơn khi bị áp lực, trong khi mô bệnh lý thường cứng hơn và biến dạng ít hơn. Kết quả của siêu âm đo được biểu thị bằng độ tương phản của mô trên bản đồ đàn hồi, thông qua việc mã hóa bằng các màu khác nhau. Siêu âm đàn hồi mô được áp dụng trong nhiều bộ phận trên cơ thể như gan, vú, tuyến giáp...

Trong đó, siêu âm đàn hồi mô gan là một dạng của siêu âm đàn hồi mô, được sử dụng để đánh giá độ đàn hồi của mô gan bằng đơn vị kPa, từ đó đánh giá mức độ xơ hóa gan.

Siêu âm đàn hồi gan khi nào?

Khi nào cần thực hiện siêu âm đàn hồi gan:

Viêm gan mạn do virus (viêm gan B và C): Trong trường hợp mắc bệnh viêm gan mạn do virus, như viêm gan B và C, siêu âm đàn hồi gan thường được chỉ định để đánh giá tình trạng gan và kiểm tra mức độ tổn thương.

Bệnh viêm gan do rượu: Các bệnh nhân mắc bệnh viêm gan do rượu thường cần được đánh giá độ đàn hồi của gan thông qua siêu âm đàn hồi mô, để xác định mức độ tổn thương và tình trạng của gan.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Trong trường hợp bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, siêu âm đàn hồi gan cũng được sử dụng để đánh giá sự biến đổi trong cấu trúc và độ đàn hồi của gan.

Bệnh gan ứ mật mạn: Bệnh gan ứ mật mạn thường gây ra sự tổn thương trong gan, và siêu âm đàn hồi mô có thể được sử dụng để đánh giá tình trạng gan và mức độ tổn thương.

Tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa: Các bệnh nhân có tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa, tức là áp lực trong tĩnh mạch cửa tăng cao hơn bình thường, thường cần thực hiện siêu âm đàn hồi gan để đánh giá tình trạng gan và các vấn đề liên quan đến sự ứ mật.

Tóm lại, trong các trường hợp bệnh lý gan kéo dài như viêm gan mạn do virus, viêm gan do rượu, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, bệnh gan ứ mật mạn, và tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa, siêu âm đàn hồi mô là một công cụ quan trọng để đánh giá sự tổn thương và tình trạng gan, từ đó giúp bác sĩ lập kế hoạch điều trị hiệu quả cho bệnh nhân.

Ưu điểm của siêu âm đàn hồi gan

Ưu điểm của siêu âm đàn hồi mô gan:

Phát hiện và đánh giá mức độ xơ hóa gan: Siêu âm đàn hồi mô gan giúp phát hiện sớm và đánh giá mức độ xơ hóa gan, một yếu tố quan trọng để quyết định phương pháp điều trị và theo dõi tiến triển của bệnh. Việc phát hiện sớm giúp kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng tới gan, từ đó kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Đánh giá tổn thương dạng khối: Siêu âm đàn hồi mô gan cho phép đánh giá độ cứng của mô gan và xác định tổn thương dạng khối. Thông qua việc quy đổi điểm số, bác sĩ có thể đưa ra đánh giá chính xác về mức độ nguy hiểm của tổn thương gan.

Giảm số lượng sinh thiết gan: Phương pháp siêu âm đàn hồi mô giúp giảm số lượng ca cần phải tiến hành sinh thiết gan. Việc này giúp tránh được những biến chứng nguy hiểm từ quá trình sinh thiết, đặc biệt là đối với những bệnh nhân có tình trạng gan nặng hoặc bệnh lý nền không cho phép can thiệp. Độ chính xác của siêu âm đàn hồi mô có thể lên đến 90%, giảm thiểu tối đa các ca cần sinh thiết gan.

Tiện lợi và không xâm lấn: Siêu âm đàn hồi mô được thực hiện giống như siêu âm thông thường, không gây đau đớn cho bệnh nhân và có độ an toàn cao. Điều này làm cho phương pháp trở nên dễ thực hiện và được chấp nhận rộng rãi trong cộng đồng y học.

Giá thành hợp lý: Siêu âm đàn hồi mô có giá thành phù hợp, không tốn kém như một số phương pháp chẩn đoán khác.

Tuy nhiên, cũng có nhược điểm của phương pháp này như: khó đo khi người bệnh có khoang liên sườn hẹp, gặp khó khăn ở những trường hợp cổ chướng và người béo phì, có thể dẫn đến tỷ lệ chính xác không cao.

Các bước thực hiện siêu âm đàn hồi gan

Các bước tiến hành siêu âm đàn hồi gan như sau:

Bước 1: Bệnh nhân được đặt nằm ngửa trên giường, tay phải đặt sau đầu để làm cho khoang liên sườn được mở rộng tối đa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đặt đầu dò.

Bước 2: Bác sĩ đặt đầu dò lên da tại vị trí thường sinh thiết gan và ấn nhẹ vào vùng đó với áp lực nhẹ. Quá trình kiểm tra bao gồm 10 phép đo liên tục tại cùng một vị trí. Máy sẽ tự động tính toán chỉ số trung bình từ các phép đo này.

Bước 3: Sau khi hoàn thành quá trình kiểm tra, kết quả được đánh giá. Máy tính sẽ phân tích dữ liệu và cung cấp các chỉ số đo cứng tính của gan bằng đơn vị kPa. Dựa vào các chỉ số này, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ xơ hóa gan, được phân chia từ F0 đến F4 tương ứng với các mức độ khác nhau.

Siêu âm đàn hồi mô là một kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán hình ảnh, giúp giảm thiểu rủi ro và khó khăn của việc thực hiện sinh thiết, một phương pháp can thiệp xâm lấn vào cơ thể. Ngoài ứng dụng trong việc đánh giá đàn hồi mô gan, phương pháp này còn được áp dụng trong việc phát hiện các tình trạng bất thường ở mô vú, tuyến giáp và các cơ quan khác, giúp phát hiện sớm các khối u ác tính và tình trạng bệnh lý khác.