Chẩn đoán và điều trị xơ gan ứ mật như thế nào?

Bệnh xơ gan ứ mật là một vấn đề có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của con người. Sự gia tăng về tần suất và sự nghiêm trọng của bệnh xơ gan ứ mật đã đặt ra một thách thức lớn cho cộng đồng y học trong việc tìm ra những cách chẩn đoán chính xác và phương pháp điều trị hiệu quả.

Bệnh xơ gan ứ mật là gì?

Bệnh xơ gan ứ mật là một tình trạng mật bị tắc nghẽn do sự kết hợp của viêm nhiễm và tắc đường mật. Tình trạng này có thể xảy ra cả trong và ngoài gan, gây ra tổn thương cho gan và dẫn tới hiện tượng xơ gan. Điều đáng chú ý là bệnh này thường phát triển phổ biến hơn ở nam giới so với nữ giới. Để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh, việc phát hiện kịp thời và áp dụng liệu pháp điều trị hiệu quả là vô cùng quan trọng.

Bệnh xơ gan ứ mật được xem như là một dạng nghiêm trọng của tình trạng ứ mật trong gan, trong đó quá trình tạo ra mật của gan bị rối loạn. Tình trạng này dẫn đến sự ứ nghẹt mật kéo dài và tiến triển mạn tính, cuối cùng dẫn đến tình trạng xơ gan. Có liên kết với yếu tố di truyền và nhiễm sắc thể, bệnh này thường phát triển ở trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi, thậm chí có thể xuất hiện từ 6 tháng tuổi trở xuống. Ban đầu, triệu chứng của tình trạng ứ mật có thể xuất hiện theo cách lặp đi lặp lại, tuy nhiên theo thời gian, chúng sẽ trở nên ổn định và nghiêm trọng hơn.

Hội chứng vàng da ứ mật là tình trạng da bị bắt nguồn từ sự tắc nghẽn của đường mật, dẫn đến sự tăng bilirubin trực tiếp trong máu. Tắc nghẽn có thể xuất phát từ đường mật nằm trong gan hoặc ngoài gan.

Dấu hiệu cảnh báo bạn mắc bệnh xơ gan ứ mật

Bệnh xơ gan ứ mật thường bắt có những dấu hiệu báo trước qua triệu chứng ngứa da. Khi bệnh tiến triển, trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ có thể sẽ thấy gan và lách bị phình to. Những vùng da bị tổn thương sẽ xuất hiện các tổn thương màu vàng, thường xuất hiện ở da, gân và xung quanh mí mắt. Các triệu chứng của tăng áp cửa thường là dấu hiệu muộn trong quá trình phát triển của bệnh.

Bệnh xơ gan ứ mật thường đi kèm với các vấn đề về tiêu hóa như viêm loét ruột già hoặc các bệnh khác liên quan đến hệ tiêu hóa. Các dấu hiệu thường gặp của bệnh này bao gồm:

Rối loạn tiêu hóa: Triệu chứng như đầy hơi, khó tiêu, mất ngon miệng, táo bón hoặc tiêu chảy, đau bên hông vùng gan, buồn nôn, nôn mửa,...

Da mặt sạm: Màu da mặt thường trở nên tối hơn (đặc biệt ở vùng mắt) do sự rối loạn chức năng của gan, dẫn đến tăng sản xuất melanin và làm cho da bị sạm màu.

Mệt mỏi, yếu cơ: Cơ thể trở nên mệt mỏi, các cơ bị yếu, sức đề kháng giảm, và người bệnh thường không có động lực thực hiện các hoạt động thường ngày. Đây là dấu hiệu của sự tổn thương gan và ảnh hưởng đến hệ thần kinh.

Xuất huyết: Xuất hiện tình trạng xuất huyết không rõ nguyên nhân (như chảy máu khi đánh răng) và xuất hiện các đốm máu trên da.

Nốt nhện: Đây là hiện tượng giãn mạch trên da tạo thành mạng lưới như nốt nhện, thường xuất hiện ở mặt, cổ, lưng, cánh tay và ngực. Dấu hiệu này thường rõ rệt ở những người mắc bệnh xơ gan mạn tính.

Các dấu hiệu nhận biết giai đoạn nặng của xơ gan (bệnh Byler) bao gồm tăng trưởng chậm, suy dinh dưỡng, da vàng, ngứa da, mệt mỏi, không muốn vận động nhiều, ngứa da (do tăng acid mật trong máu kích thích các dây thần kinh), nước tiểu màu sẫm (do có bilirubin trong nước tiểu), phân bạc màu, rối loạn tiêu hóa, xuất huyết (chảy máu cam, ho ra máu), gan to (thường to vượt quá biên giới thường thấy ở cạnh sườn 4 - 5 và mật mềm, bấm vào có thể cảm nhận), túi mật to, nhịp tim chậm (do tăng acid mật trong máu, thỉnh thoảng có loạn nhịp tim ngoại vi).

Chẩn đoán và điều trị xơ gan ứ mật như thế nào?

Khi xuất hiện các biểu hiện cảnh báo xơ gan ứ mật, bệnh nhân cần đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:

Chẩn đoán bệnh xơ gan ứ mật

Bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân nghi ngờ xơ gan ứ mật thực hiện các kỹ thuật y khoa để có chẩn đoán chính xác bệnh trạng của bệnh nhân.

Xét nghiệm máu trong giai đoạn đầu để chẩn đoán chức năng gan:

Các xét nghiệm chức năng gan sẽ phản ánh tình trạng ứ mật thông qua các chỉ số như tăng enzym phosphatase kiềm, cholesterol (đặc biệt là lipoprotein có mật độ cao), và trong giai đoạn muộn hơn, tăng bilirubin (được biết đến trong hội chứng vàng da ứ mật).

Sinh thiết gan:

Sinh thiết gan là phương pháp tiêu biểu để xác nhận chẩn đoán xơ gan. Ngoài ra, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp CT, chụp X - quang đường mật cũng hỗ trợ việc xác định chẩn đoán chính xác hơn.

Cận lâm dàng:

Đối với tình trạng xơ gan nặng, để phân biệt bệnh Byler và hội chứng vàng da ứ mật, các phương pháp cận lâm sàng được sử dụng bao gồm:

• Xét nghiệm máu và nước tiểu.
• Siêu âm bụng và kiểm tra hệ gan mật bằng siêu âm.
• Chụp X - quang hệ gan mật.
• Sinh thiết gan.

Điều trị bệnh gan ứ mật

Hiện tại, chưa có biện pháp điều trị cụ thể cho tình trạng xơ gan do ứ mật. Các phương pháp hiện được áp dụng nhằm giảm các triệu chứng của bệnh. Những phương pháp này bao gồm:

• Sử dụng thuốc ursodiol và colchicine để giảm triệu chứng và sự hại cho gan.
• Sử dụng cholestyramine để giảm ngứa da.

Ngoài ra, người bệnh cần bổ sung canxi hoặc vitamin D để ngăn ngừa tình trạng loãng xương. Giới hạn lượng muối để giảm tác động tiêu cực đến gan. Việc thăm khám sức khỏe định kỳ là cần thiết để theo dõi tiến trình của bệnh và đưa ra biện pháp ứng phó kịp thời để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Trong những trường hợp nặng, cấy ghép gan nhân tạo là một lựa chọn hiệu quả để điều trị xơ gan ứ mật nguyên phát.

Trong cuộc hành trình không ngừng nỗ lực đối mặt với bệnh xơ gan ứ mật, sự phát triển của y học đã mang lại hy vọng cho hàng triệu bệnh nhân trên khắp thế giới. Những phương pháp chẩn đoán ngày càng chính xác và những phác đồ điều trị hiện đang được áp dụng đã giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của những người đối diện với tình trạng bệnh này. Tuy nhiên, quá trình này vẫn còn đầy thách thức, và việc tiếp tục nghiên cứu và phát triển là điều không thể thiếu để đối mặt một cách hiệu quả với bệnh xơ gan ứ mật trong tương lai.