Sỏi thận acid uric và cách điều trị hiệu quả

Sỏi thận là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Một trong những loại sỏi thận thường gặp là sỏi axit uric. Đây là loại sỏi được hình thành do sự kết tủa của axit uric trong nước tiểu, gây ra các triệu chứng đau đớn và khó chịu. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả sỏi axit uric.

Sỏi axit uric là gì?

Sỏi axit uric là một trong bốn loại sỏi thận, được hình thành từ các tinh thể axit uric kết hợp với các khoáng chất và muối trong nước tiểu. Những viên sỏi này có thể gây ra những cơn đau dữ dội khi đi qua hệ tiết niệu. Sỏi axit uric có thể được hình thành khi:

• Nồng độ axit uric trong nước tiểu vượt ngưỡng hòa tan.
• Nước tiểu có độ pH thấp (dưới 5.5), tạo điều kiện cho axit uric kết tinh.

Thông thường, axit uric được hòa tan trong máu và thải qua thận, sau đó được loại bỏ qua nước tiểu. Tuy nhiên, khi nồng độ axit uric quá cao hoặc nước tiểu quá axit, các tinh thể axit uric sẽ kết tủa và hình thành sỏi.

Triệu chứng của sỏi axit uric

Sỏi axit uric có thể gây ra các triệu chứng tương tự như các loại sỏi thận khác, bao gồm:

• Đau dữ dội: Cơn đau thường xuất hiện ở vùng thắt lưng, bụng dưới, hoặc lan xuống vùng bẹn. Cơn đau có thể kéo dài và mạnh mẽ khi sỏi di chuyển trong hệ tiết niệu.
• Tiểu ra máu: Khi sỏi di chuyển hoặc cọ xát vào thành niệu quản, nó có thể gây tổn thương niêm mạc, dẫn đến hiện tượng tiểu ra máu.
• Buồn nôn và nôn: Các triệu chứng này thường đi kèm với cơn đau dữ dội.
• Sốt và ớn lạnh: Nếu sỏi gây ra nhiễm trùng, người bệnh có thể bị sốt và ớn lạnh.
• Nước tiểu có mùi hôi hoặc đục: Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc sự hiện diện của sỏi trong đường tiết niệu.

Nguyên nhân hình thành sỏi axit uric

Các nguyên nhân chính dẫn đến sự hình thành sỏi axit uric bao gồm:

• Chế độ ăn uống giàu purine: Purine là một hợp chất có nhiều trong thực phẩm động vật như thịt đỏ, gia cầm, hải sản và các loại đồ uống có cồn, đặc biệt là bia và rượu mạnh. Khi purine được cơ thể phân hủy sẽ tạo ra axit uric. Nếu chế độ ăn quá giàu purine, nồng độ axit uric trong cơ thể có thể tăng lên, dẫn đến hình thành sỏi.
• Suy giảm khả năng đào thải axit uric qua thận: Một số người có vấn đề trong việc xử lý axit uric hoặc protein từ chế độ ăn uống, dẫn đến tích tụ axit uric trong nước tiểu.
• Các yếu tố di truyền: Các vấn đề di truyền liên quan đến cách cơ thể xử lý axit uric có thể khiến một người dễ dàng phát triển sỏi axit uric.
• Bệnh gout: Gout là một tình trạng rối loạn chuyển hóa, trong đó cơ thể có nồng độ axit uric trong máu cao, gây ra những cơn đau khớp và tinh thể axit uric tích tụ tại các khớp. Người bị gout có nguy cơ cao mắc sỏi axit uric.
• Các yếu tố khác: Các yếu tố như thừa cân, béo phì, sử dụng một số loại thuốc (chẳng hạn như thuốc lợi tiểu), hoặc bệnh tiểu đường có thể làm tăng nồng độ axit uric và dẫn đến hình thành sỏi thận.

Cách chẩn đoán sỏi axit uric

Để chẩn đoán sỏi axit uric, bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp phát hiện mức độ axit uric hoặc canxi cao trong máu, từ đó giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra sỏi.
• Xét nghiệm nước tiểu: Bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm xét nghiệm nước tiểu 24 giờ để đo nồng độ axit uric và các chất khác trong nước tiểu.
• Chẩn đoán hình ảnh: CT scan không cản quang là phương pháp có độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhất trong phát hiện sỏi axit uric, trong khi siêu âm có thể hạn chế trong việc phát hiện các sỏi nhỏ hoặc sỏi trong niệu quản.
• Phân tích sỏi: Nếu sỏi được đào thải ra ngoài, bác sĩ có thể phân tích viên sỏi để xác định loại và nguyên nhân gây ra nó.

Cách điều trị sỏi axit uric

Việc điều trị sỏi axit uric phụ thuộc vào kích thước và vị trí của viên sỏi. Một số phương pháp điều trị bao gồm:

• Uống nhiều nước: Đây là biện pháp quan trọng giúp pha loãng nồng độ axit uric trong nước tiểu và giảm nguy cơ hình thành sỏi. Người bệnh nên uống ít nhất 2.5 - 3 lít nước mỗi ngày.
• Dùng thuốc: Thuốc bicarbonate hoặc citrat kali thường được sử dụng để kiềm hóa nước tiểu, đặc biệt ở những bệnh nhân không dung nạp citrat kali.
• Phẫu thuật: Nếu sỏi lớn (>2 cm) hoặc không thể đào thải tự nhiên, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp can thiệp như tán sỏi ngoài cơ thể, nội soi niệu quản, hoặc phẫu thuật mổ qua da.

Cách phòng ngừa sỏi axit uric

Để giảm nguy cơ mắc sỏi axit uric, bạn có thể thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Uống đủ nước: Mỗi ngày bạn nên uống ít nhất 2.5 đến 3 lít nước để giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi.
• Giảm thực phẩm giàu purine: Hạn chế ăn thịt đỏ, nội tạng động vật và hải sản. Thay vào đó, tăng cường ăn rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm sữa ít béo.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống cân bằng và hoạt động thể chất thường xuyên giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi thận.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Tuân thủ chế độ ăn DASH, giúp giảm huyết áp và ngăn ngừa sỏi thận.
• Sử dụng thuốc phòng ngừa nếu cần: Nếu bạn có nguy cơ cao, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp ngăn ngừa sỏi axit uric.

Sỏi axit uric là một tình trạng y khoa có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nguy cơ hình thành sỏi có thể được giảm thiểu hiệu quả thông qua các biện pháp phòng ngừa và điều trị phù hợp như duy trì một lối sống lành mạnh, uống đủ nước và hạn chế thực phẩm giàu purine. Ngoài ra, nếu có bất kỳ triệu chứng nào của sỏi thận, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.