Somatization Disorder là gì? Triệu chứng và cách điều trị

Somatization Disorder hay rối loạn bản thể là trạng thái khiến cơ thể cảm nhận nhiều cảm giác đau đớn, khổ sở cùng lúc. Tình trạng này không gây ra vấn đề sức khỏe thể chất đáng kể nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Vậy nên hiểu rõ tình trạng sẽ giúp bạn nhận biết các biểu hiện bệnh và điều trị phù hợp.

Rối loạn bản thể (Somatization Disorder) là gì?

Somatization Disorder hay Somatization Symptom Disorder (SSD) hay rối loạn bản thể là gì? Đây là một trạng thái khiến người bệnh trải qua các triệu chứng cơ thể mà không có căn bệnh vật lý tương ứng. Những triệu chứng này gây ra cảm giác đau đớn nghiêm trọng và khổ sở cho người mắc bệnh. Nghiên cứu cho thấy khoảng 5 - 7% dân số toàn cầu mắc SSD, đặc biệt nó phổ biến hơn ở phụ nữ và có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi.

Người mắc SSD thường lo lắng quá mức về tình trạng sức khỏe của họ và thường thể hiện những hành vi kỳ lạ hoặc không bình thường để phản ứng với lo lắng này.

Họ có xu hướng quá lo lắng về các triệu chứng cơ thể mà họ trải qua, đồng thời hiểu lầm về chúng và tưởng tượng ra các căn bệnh nghiêm trọng. Sự sợ hãi của họ thường được phóng đại đến mức không cần thiết.

Nguyên nhân gây rối loạn bản thể

Somatization Disorder (Rối loạn bản thể) được định nghĩa bởi sự phàn nàn về các bất thường ở nhiều phần của cơ thể, liên quan đến nhiều hệ thống cơ quan, kéo dài trong nhiều năm. Thường thấy các phàn nàn về đau đớn kéo dài và các vấn đề liên quan đến hệ thống tiêu hóa, thần kinh và sinh sản. Rối loạn này thường bắt đầu trước tuổi 30 và phổ biến hơn ở phụ nữ.

Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa não bộ, hệ thống tiêu hóa và hệ thống miễn dịch, từ đó làm sáng tỏ hơn về SSD. Không còn coi rằng đây là tình trạng "giả bộ" mà bệnh nhân có thể kiểm soát. Các triệu chứng này có đủ nghiêm trọng để gây ảnh hưởng đến công việc và mối quan hệ, buộc người bệnh phải tìm đến sự giúp đỡ y tế và thậm chí phải sử dụng thuốc. Một tiền sử bệnh kéo dài thường được ghi nhận, tuy nhiên, không có bằng chứng vật lý cụ thể nào để giải thích các triệu chứng. Stress thường làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn.

Triệu chứng rối loạn bản thể

Triệu chứng của rối loạn bản thể có thể biến đổi ở mỗi người và có độ nghiêm trọng khác nhau. Những người mắc hội chứng này thường gặp nhiều triệu chứng đa dạng. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau ở các vùng khác nhau trên cơ thể;
• Đau khi quan hệ tình dục;
• Khó thở;
• Mệt mỏi;
• Yếu đuối;
• Lâng lâng;
• Đau bụng;
• Các vấn đề về tiêu hóa như tiêu chảy hoặc táo bón;

Người mắc hội chứng này thường tập trung vào các triệu chứng cơ thể của họ và lo lắng về những điều họ cho là sai lầm về sức khỏe của mình. Họ có thể cảm thấy bác sĩ không hiểu hoặc không giải quyết được mối quan tâm của họ, dành nhiều thời gian để lo lắng về các triệu chứng và lo sợ về hậu quả của chúng. Cảm giác rằng các triệu chứng nhẹ là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng, cũng như quá lo lắng về chúng dẫn đến ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày cũng là những dấu hiệu phổ biến. Ngoài ra, việc thường xuyên kiểm tra sức khỏe và phản ứng không đúng với thuốc được kê là cũng đi kèm.

Điều trị SSD thường gặp khó khăn do người mắc bệnh thường không nhận ra rằng lo lắng của họ đang làm tăng thêm các triệu chứng của họ.

Phân biệt rối loạn tâm thần khác với SSD

Mặc dù có những rối loạn tâm thần tương đồng, nhưng không phải tất cả đều giống như SSD. Chúng thường được phân loại và được biết đến như là các rối loạn dạng cơ thể (Somatoform).

Một số rối loạn liên quan bao gồm:

• Rối loạn cảm xúc: Tình trạng này khiến người mắc giả mạo bệnh hoặc các triệu chứng tương tự mà họ không thực sự mắc phải.
• Rối loạn chuyển đổi: Đây là tình trạng gây ra các triệu chứng ảnh hưởng đến nhận thức hoặc khả năng vận động của người mắc mà không có liên quan đến bệnh thực thể. Ví dụ, một người mắc rối loạn chuyển đổi có thể đột nhiên bị tê liệt tạm thời.
• Rối loạn lo âu do bệnh tật: Tương tự như chứng rối loạn lo âu bệnh tật, rối loạn này còn được gọi là chứng bệnh giả. Đây là tình trạng khiến người mắc luôn nghĩ rằng họ đang ở trong tình trạng nguy hiểm bệnh tật. Tuy nhiên, không giống như SSD, người mắc chứng bệnh giả thường không có triệu chứng về cơ thể.

Phương pháp điều trị SSD

Phương pháp điều trị thường tập trung vào việc giúp người bệnh đối phó với các triệu chứng về cơ thể mà họ đang gặp phải và xác định nguyên nhân gốc rễ của chúng.

Trị liệu tâm lý

Liệu pháp hành vi - nhận thức (CBT) đã được chứng minh là hiệu quả trong điều trị SSD. Trong quá trình trị liệu này, chuyên gia tâm lý sẽ hướng dẫn người bệnh hiểu rõ về lý do tại sao họ cảm thấy như vậy đối với các triệu chứng của mình và hướng dẫn cách đối phó với cảm giác lo lắng do đó gây ra.

Thuốc

Các bác sĩ về tâm thần thường dè dặt khi sử dụng thuốc để điều trị SSD. Thực tế, không có loại thuốc đặc biệt nào được sử dụng để điều trị tình trạng này. Tuy nhiên, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể kê đơn thuốc chống trầm cảm để điều trị các rối loạn liên quan như lo âu hoặc trầm cảm.

SSD có thể được ngăn chặn một cách hiệu quả thông qua việc áp dụng các kế hoạch điều trị và kỹ thuật phòng ngừa phù hợp. Điều cần thiết là có ý định điều trị ở người bệnh, và đây là bước đầu tiên quan trọng để đạt được thành công: Người bệnh cần nhận biết rằng họ cần sự hỗ trợ.

Thay đổi lối sống

Thay đổi trong lối sống cũng có thể làm tăng đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng từ 50 - 75% những người mắc SSD đã có sự cải thiện đáng kể khi được điều trị đúng cách.

Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể thực hiện để cải thiện các triệu chứng:

• Tăng cường hoạt động thể chất: Việc vận động thường xuyên có thể cải thiện nhận thức về cơ thể và cũng tốt cho sức khỏe tinh thần.
• Kiểm soát và giảm stress: Căng thẳng đều đặn có thể làm tăng cường cảm giác về các triệu chứng trên cơ thể, kể cả những triệu chứng nhẹ.
• Loại bỏ thói quen xấu: Uống quá nhiều rượu hoặc cà phê cũng có thể làm cho các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn.

Mặc dù Somatization Disorder không gây ra các vấn đề sức khỏe thể chất đáng kể, nhưng nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bạn. Nếu không được điều trị kịp thời, bạn có thể trở nên mệt mỏi đến mức căn bệnh này sẽ gây ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe tổng thể mà còn đến các mối quan hệ của bạn. Nhà thuốc Long Châu hi vọng những thông tin kể trên đã giúp bạn nhận thức rõ hơn về tình trạng này, để có cách ứng phó kịp thời nhé!