Sốt xuất huyết biến chứng vào gan: Triệu chứng và cách điều trị

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, với những biến chứng phức tạp và khó lường. Trong đó, một biến chứng đang được quan tâm đặc biệt là tổn thương gan – xảy ra ở cả trẻ em lẫn người lớn. Điều đáng nói là sốt xuất huyết biến chứng vào gan ban đầu thường không rõ ràng, rất dễ bị bỏ qua. Hiểu đúng, phát hiện sớm và xử lý kịp thời sẽ giúp hạn chế rủi ro và bảo vệ tính mạng người bệnh.

Nguyên nhân sốt xuất huyết biến chứng vào gan

Tổn thương gan là một trong những biến chứng thường gặp ở bệnh nhân sốt xuất huyết. Nguyên nhân gây biến chứng vào gan có thể do:

Virus Dengue tấn công trực tiếp tế bào gan

Virus Dengue sau khi xâm nhập vào cơ thể có thể xâm lấn trực tiếp vào tế bào gan, gây viêm và phá hủy tế bào gan. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến men gan tăng cao, vàng da. Theo nhiều nghiên cứu, có đến 60 - 90% bệnh nhân sốt xuất huyết có men gan tăng cao, cho thấy gan bị ảnh hưởng ở mức độ nhất định. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể rơi vào tình trạng viêm gan cấp hoặc suy gan cấp, đe dọa tính mạng.

Rối loạn miễn dịch và phản ứng viêm toàn thân

Khi cơ thể phản ứng với virus, hệ miễn dịch giải phóng hàng loạt cytokine, gây nên phản ứng viêm mạnh mẽ (còn gọi là cơn bão cytokine). Điều này làm tổn thương mô gan, mạch máu gan, gây viêm gan cấp tính và rối loạn chức năng gan.

Rối loạn đông máu và thoát huyết tương

Ở giai đoạn nặng, sốt xuất huyết gây thoát huyết tương, làm giảm lượng máu đến gan. Khi đó, gan bị thiếu oxy, tổn thương do thiếu máu nuôi. Đồng thời, rối loạn đông máu có thể gây chảy máu gan, tụ máu nội tạng, làm tình trạng viêm gan trầm trọng hơn.

Tác dụng phụ của thuốc điều trị không đúng cách

Việc tự ý dùng thuốc hạ sốt không phù hợp (đặc biệt là paracetamol liều cao) có thể làm gan bị quá tải, nhiễm độc. Một số trường hợp dùng thảo dược, thuốc dân gian không rõ nguồn gốc cũng làm gan bị tổn thương thêm trong khi đang nhiễm virus.

Cơ địa yếu hoặc có bệnh gan nền từ trước

Những người có sẵn bệnh gan mạn tính (viêm gan B, C, gan nhiễm mỡ,...) dễ bị biến chứng gan hơn khi mắc sốt xuất huyết. Trẻ nhỏ, người già, người suy dinh dưỡng hoặc suy giảm miễn dịch cũng có nguy cơ tổn thương gan nặng hơn bình thường.

Dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết biến chứng vào gan

Một số dấu hiệu giúp nhận biết sốt xuất huyết biến chứng vào gan như:

• Người bệnh cảm thấy kiệt sức, rã rời, uể oải dù nhiệt độ cơ thể không còn quá cao. Đây là dấu hiệu sớm cho thấy gan đang bị ảnh hưởng, không thực hiện tốt chức năng chuyển hóa và giải độc.
• Gan bị tổn thương sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa. Người bệnh có thể ăn rất ít nhưng cảm thấy đầy tức bụng, ăn không ngon miệng, khó tiêu và nôn nhẹ sau ăn.
• Vàng da, vàng mắt là biểu hiện điển hình của tổn thương gan mức độ nặng. Dấu hiệu này thường xuất hiện muộn hơn (khoảng ngày thứ 5 - 7 trở đi). Khi thấy dấu hiệu này, cần đi khám ngay vì có thể đang tiến triển sang viêm gan cấp.
• Tình trạng rối loạn bài tiết mật và tăng bilirubin máu khiến nước tiểu có màu vàng đậm như trà đặc, trong khi phân có thể nhạt màu, xám hoặc bạc màu bất thường.
• Khi làm xét nghiệm máu, nồng độ men gan tăng khi bị sốt xuất huyết gấp 3 - 10 lần giới hạn bình thường là dấu hiệu rõ ràng của việc gan bị tổn thương.

Nguy cơ khi không phát hiện sớm biến chứng vào gan khi bị sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết biến chứng vào gan nếu không được nhận diện và xử lý kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng. Khi gan bị tổn thương nặng, cơ thể sẽ giảm khả năng tổng hợp các yếu tố đông máu, dẫn đến rối loạn đông máu nặng. Trong bối cảnh tiểu cầu vốn đã giảm do sốt xuất huyết, tình trạng này khiến người bệnh dễ bị xuất huyết nội tạng, xuất huyết tiêu hóa hoặc chảy máu không kiểm soát – tăng nguy cơ sốc Dengue và tử vong.

Gan là cơ quan có khả năng hồi phục tốt. Nhưng nếu tế bào gan bị hoại tử quá nhiều, các chức năng chuyển hóa, giải độc, tạo mật và điều hòa miễn dịch sẽ bị đình trệ, khiến các cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng dây chuyền. Vì vậy, phát hiện tổn thương gan càng sớm thì khả năng hồi phục càng cao.

Cách điều trị sốt xuất huyết biến chứng vào gan

Khi sốt xuất huyết biến chứng vào gan, việc xử trí đúng cách và theo dõi sát sao là vô cùng quan trọng.

Nhập viện theo dõi chặt chẽ

Người bệnh có dấu hiệu men gan tăng cao, nôn nhiều, vàng da, tiểu cầu hạ, chảy máu hoặc sốc cần được nhập viện cấp cứu càng sớm càng tốt. Việc tự điều trị tại nhà trong các trường hợp này rất nguy hiểm và có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Bù dịch đúng cách

Bù dịch là biện pháp quan trọng trong điều trị sốt xuất huyết. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương, cần truyền dịch một cách thận trọng để tránh gây phù gan hoặc phù phổi. Việc lựa chọn và tính toán dịch truyền như NaCl 0.9% hoặc Ringer Lactate phải tuân theo chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ.

Hạ sốt đúng cách

Người bệnh nên được dùng Paracetamol đúng liều theo cân nặng để hạ sốt. Tuyệt đối không sử dụng aspirin hay ibuprofen vì dễ gây chảy máu. Ngoài ra, có thể dùng khăn ấm lau người để hỗ trợ hạ nhiệt an toàn mà không ảnh hưởng tới gan.

Hỗ trợ chức năng gan

Bác sĩ có thể chỉ định các thuốc hỗ trợ gan như L-ornithine L-aspartate (Hepa-Merz), vitamin nhóm B, hoặc N-acetylcysteine để bảo vệ và tái tạo tế bào gan. Trong trường hợp sốt xuất huyết biến chứng vào gan nặng, người bệnh có thể cần lọc máu hoặc thay huyết tương tại đơn vị hồi sức tích cực.

Chế độ ăn uống và nghỉ ngơi

Người bệnh nên ăn các món dễ tiêu, ít dầu mỡ, uống nhiều nước, bổ sung điện giải như oresol, nước trái cây, súp loãng,… Đồng thời, người bệnh không tự ý dùng các loại thuốc bổ gan không rõ nguồn gốc để tránh làm gan thêm tổn thương.

Theo dõi sát men gan và chỉ số đông máu

Trong suốt quá trình điều trị, bệnh nhân cần làm xét nghiệm máu mỗi ngày để theo dõi các chỉ số như men gan (ALT, AST), tiểu cầu, hematocrit, bilirubin,... Nếu có dấu hiệu rối loạn đông máu, xuất huyết nội tạng hoặc hôn mê gan, cần xử trí khẩn cấp để bảo vệ tính mạng người bệnh.

Để giảm nguy cơ mắc sốt xuất huyết hay biến chứng của sốt xuất huyết, bạn có thể chủ động bảo vệ sức khỏe bằng cách tiêm vắc xin phòng sốt xuất huyết. Hãy liên hệ đến các trung tâm tiêm chủng Long Châu trên toàn quốc để được tư vấn về loại vắc xin phù hợp ngay hôm nay.

Sốt xuất huyết biến chứng vào gan là một vấn đề không thể xem nhẹ. Việc phát hiện sớm biến chứng này có thể giúp cứu sống người bệnh. Nếu bị sốt xuất huyết, hãy luôn theo dõi sát diễn biến sức khỏe, đặc biệt là những biểu hiện bất thường về tiêu hóa hay gan mật.