Tác hại của cua đồng: Những lưu ý khi ăn

Cua đồng, một món ăn dân dã giàu dinh dưỡng, được yêu thích trong ẩm thực Việt Nam nhờ hương vị thơm ngon và giá trị bổ dưỡng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng nếu ăn không đúng cách, cua đồng có thể gây ra những tác hại không mong muốn cho sức khỏe, từ rối loạn tiêu hóa đến nguy cơ nhiễm ký sinh trùng. Vậy tác hại của cua đồng là gì và cần lưu ý những gì khi sử dụng? 

Thành phần dinh dưỡng của cua đồng

Cua đồng là loài giáp xác nước ngọt thường sống ở ruộng đồng, kênh rạch hoặc các hốc đất ven bờ ruộng. Không chỉ là nguyên liệu cho nhiều món ăn ngon, cua đồng còn là nguồn dinh dưỡng phong phú, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Theo các nghiên cứu dinh dưỡng, trong 100g thịt cua đồng chứa:

• 12,3% protid: Giúp xây dựng và tái tạo mô cơ.
• 3,3% lipid: Cung cấp năng lượng, tham gia cấu trúc tế bào.
• 5.040mg canxi: Đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành xương và răng, hỗ trợ hoạt động co cơ.
• 4,7mg sắt: Cần thiết cho việc sản xuất hồng cầu, ngăn ngừa thiếu máu.
• Vitamin B1, B2, B6, PP: Giúp chuyển hóa năng lượng và duy trì chức năng thần kinh.
• 125mg cholesterol: Tham gia vào việc tổng hợp hormone và cấu tạo màng tế bào.

Tuy giàu dưỡng chất, cua đồng cũng chứa purine và sodium là hai thành phần có thể gây hại cho những người mắc bệnh gout hoặc cao huyết áp. Bên cạnh đó, lượng chitin (một loại polysaccharide cấu thành vỏ cua) khi không được tiêu hóa kỹ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa.

Đối tượng nào không nên ăn cua đồng?

Dù bổ dưỡng, nhưng không phải ai cũng phù hợp để sử dụng cua đồng. Một số đối tượng cần đặc biệt thận trọng hoặc tránh ăn hoàn toàn:

• Phụ nữ mang thai: Một số quan niệm Đông y cho rằng cua đồng có tính hàn và có thể ảnh hưởng không tốt đến phụ nữ mang thai.
• Người bị cảm lạnh, tiêu chảy: Tính hàn của cua có thể khiến các triệu chứng này trầm trọng hơn.
• Người mắc bệnh gout: Hàm lượng purine cao trong cua đồng sẽ làm gia tăng axit uric trong máu, khiến các cơn đau gout bùng phát.
• Người có huyết áp cao, bệnh tim mạch: Lượng cholesterol trong gạch cua có thể làm tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu.
• Người bị hen suyễn, cảm cúm: Tính hàn của cua làm tăng nguy cơ co thắt phế quản, khiến các triệu chứng khó thở nghiêm trọng hơn.
• Người bị dị ứng: Một số người có cơ địa nhạy cảm có thể bị nổi mề đay, mẩn ngứa, thậm chí sốc phản vệ sau khi ăn cua đồng.

Tác hại của cua đồng khi ăn không đúng cách

Việc ăn cua đồng không đúng cách không chỉ làm mất đi giá trị dinh dưỡng mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng, dưới đây là những tác hại của cua đồng khi ăn không đúng cách:

• Nguy cơ nhiễm ký sinh trùng: Cua đồng sống trong môi trường bùn lầy, rất dễ bị nhiễm sán lá phổi (Paragonimus) và các loại ký sinh trùng khác. Nếu ăn cua chưa nấu chín kỹ, người ăn có thể mắc bệnh sán lá phổi, gây ho kéo dài, đau ngực, khó thở và các tổn thương phổi mãn tính.
• Ngộ độc histamine: Cua chết giải phóng histidine - một loại axit amin có thể chuyển hóa thành histamine. Chất này gây ngộ độc thực phẩm với các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, choáng váng, thậm chí sốc phản vệ.
• Rối loạn tiêu hóa: Ăn cua sống hoặc nấu chưa chín có thể khiến cơ thể nhiễm khuẩn, gây đau bụng, tiêu chảy hoặc ngộ độc thực phẩm.
• Tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch: Việc tiêu thụ quá nhiều gạch cua đồng (giàu cholesterol) có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, cao huyết áp và bệnh mạch vành.
• Nguy cơ tổn thương thận: Cua đồng chứa purine, khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành axit uric, tác nhân gây sỏi thận và tổn thương chức năng thận nếu tiêu thụ với lượng lớn.

Nhận thức rõ tác hại của cua đồng khi sử dụng không đúng cách sẽ giúp bạn biết cách phòng tránh và sử dụng thực phẩm này một cách an toàn.

Những lưu ý khi ăn cua đồng

Để đảm bảo an toàn và tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng từ cua đồng, bạn cần lưu ý một số vấn đề quan trọng:

• Chế biến kỹ lưỡng: Không ăn cua sống, gỏi cua hoặc các món chưa nấu chín kỹ để tránh nguy cơ nhiễm ký sinh trùng.
• Không ăn cua chết: Khi cua chết, histidine trong thịt sẽ chuyển hóa thành histamine, gây ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng.
• Tránh kết hợp với thực phẩm không phù hợp: Không nên ăn cua đồng cùng các thực phẩm chứa nhiều tannin như quả hồng hoặc nước trà, vì dễ gây kết tủa protein, làm khó tiêu, buồn nôn.
• Sơ chế sạch sẽ: Ngâm cua trong nước muối loãng hoặc nước vo gạo để loại bỏ ký sinh trùng, bùn đất và các tạp chất khác.
• Bảo quản đúng cách: Nếu không sử dụng ngay, cua đồng nên được bảo quản ở ngăn đá, không để quá một tuần để tránh mất chất dinh dưỡng và nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Ăn lượng vừa phải: Không nên ăn quá nhiều cua đồng trong một bữa hoặc ăn liên tục trong nhiều ngày để tránh quá tải cholesterol và purine.

Cua đồng là một thực phẩm giàu dinh dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, nếu không tuân thủ các nguyên tắc chế biến và tiêu thụ hợp lý có thể gây ra những tác hại không lường trước. Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về tác hại của cua đồng cũng như những lưu ý quan trọng khi sử dụng loại thực phẩm này. Hãy là một người tiêu dùng thông thái, lựa chọn và chế biến thực phẩm an toàn để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.