Huyết áp cao có nguy hiểm không? Các phương pháp kiểm soát huyết áp cao

Huyết áp cao ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại, ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi lứa tuổi, đặc biệt là người cao tuổi. Do diễn biến âm thầm của bệnh, việc nâng cao nhận thức về việc huyết áp cao có nguy hiểm không, kiểm soát sớm, điều trị kịp thời như thế nào là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Cao huyết áp là gì?

Huyết áp là áp lực của máu tác động lên thành mạch máu khi tim bơm máu đi nuôi dưỡng các mô trong cơ thể. Áp lực này được tạo ra bởi hai yếu tố chính:

• Lực co bóp của tim: Khi tim co bóp, nó đẩy máu vào động mạch với áp lực cao, tạo ra huyết áp tâm thu.
• Sức cản của động mạch: Khi máu di chuyển qua các động mạch, nó gặp phải sự cản trở của thành mạch, tạo ra huyết áp tâm trương.

Đơn vị đo huyết áp là mmHg (millimeters thủy ngân). Việc sử dụng đơn vị mmHg để đo huyết áp là tiêu chuẩn y tế quốc tế đã được sử dụng rộng rãi trong nhiều thập kỷ. Đây là một đơn vị ổn định, phù hợp để đo và theo dõi huyết áp chính xác.

Huyết áp cao, hay còn gọi là tăng huyết áp, là tình trạng áp lực của máu tác động lên thành mạch máu cao hơn mức bình thường trong thời gian dài. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), huyết áp được xem là cao khi huyết áp tâm thu ≥ 130 mmHg và huyết áp tâm trương ≥ 80 mmHg.

Phân loại mức độ huyết áp cao:

• Huyết áp bình thường: < 120/80 mmHg.
• Tiền tăng huyết áp: 120 - 129/80 mmHg.
• Tăng huyết áp độ 1: 130 - 139/80 - 89 mmHg.
• Tăng huyết áp độ 2: 140 - 159/90 - 99 mmHg.
• Tăng huyết áp độ 3: ≥ 160/100 mmHg.

Huyết áp cao có nguy hiểm không?

Huyết áp cao có nguy hiểm không? Giống như một kẻ thù ẩn nấp trong bóng tối, huyết áp cao âm thầm tấn công sức khỏe của chúng ta, gây ra những tổn thương nghiêm trọng mà đôi khi ta không hề hay biết. Huyết áp cao vô cùng nguy hiểm bởi nó diễn biến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Nhiều người chỉ phát hiện ra bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, khi các biến chứng đã bắt đầu xuất hiện. Các biến chứng của huyết áp cao vô cùng nặng nề, bao gồm:

Hệ tim mạch

• Nhồi máu cơ tim: Do thiếu máu nuôi dưỡng cơ tim, dẫn đến tổn thương cơ tim, có thể gây tử vong.
• Suy tim: Do tim phải hoạt động quá tải trong thời gian dài, dẫn đến suy giảm chức năng bơm máu của tim.
• Rối loạn nhịp tim: Do ảnh hưởng đến hệ thống dẫn truyền điện tim, có thể gây ra các rối loạn nhịp tim nguy hiểm như nhịp nhanh, nhịp chậm, rung thất,....

Hệ thần kinh

• Đột quỵ: Do chảy máu não hoặc tắc nghẽn mạch máu não, dẫn đến tổn thương não bộ, có thể gây liệt nửa người, mất khả năng ngôn ngữ, thậm chí tử vong.
• Suy giảm nhận thức: Huyết áp cao lâu dài có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu lên não, dẫn đến suy giảm trí nhớ, khả năng tập trung và khả năng ngôn ngữ.
• Bệnh Alzheimer: Tăng huyết áp được coi là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến bệnh Alzheimer.

Hệ tiết niệu

• Suy thận: Huyết áp cao làm tổn thương các mạch máu nhỏ ở thận, dẫn đến suy giảm chức năng lọc máu của thận.
• Xơ vữa động mạch thận: Do ảnh hưởng của huyết áp cao, các động mạch thận có thể bị xơ vữa, hẹp lại, thậm chí tắc nghẽn, dẫn đến suy thận cấp.

Hệ thống thị giác

• Mờ mắt: Huyết áp cao có thể ảnh hưởng đến mạch máu nuôi mắt, dẫn đến mờ mắt, nhìn đôi, thậm chí mất thị lực tạm thời.
• Tổn thương võng mạc: Do ảnh hưởng của huyết áp cao, các mạch máu nhỏ ở võng mạc có thể bị tổn thương, dẫn đến chảy máu võng mạc, bong võng mạc, thậm chí mù lòa.

Các biến chứng khác

• Rối loạn cương dương: Huyết áp cao có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu đến bộ phận sinh dục nam, dẫn đến rối loạn cương dương.
• Tăng nguy cơ gãy xương: Huyết áp cao làm giảm mật độ xương, dẫn đến tăng nguy cơ gãy xương.
• Tăng nguy cơ tử vong: Theo thống kê của Bộ Y tế Việt Nam, huyết áp cao là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nước ta, chiếm hơn 30% tổng số ca tử vong.

Do đó, việc chủ động tầm soát, theo dõi và điều trị huyết áp cao là vô cùng quan trọng.

Các phương pháp kiểm soát huyết áp cao

Hiện nay, có nhiều phương pháp hiệu quả để điều trị và kiểm soát huyết áp cao, bao gồm:

Chế độ ăn uống

• Hạn chế muối: Nên tiêu thụ dưới 2300mg Natri mỗi ngày. 
• Ăn nhiều trái cây, rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt. 
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh và thức ăn nhiều chất béo bão hòa. 

Kiểm soát cân nặng

Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì.

Tập thể dục

Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày trong tuần. Lựa chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe và sở thích của bạn như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe,... Hạn chế thời gian ngồi nhiều.

Bỏ thuốc lá

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ. Bỏ thuốc lá là một trong những việc quan trọng nhất bạn có thể làm để cải thiện sức khỏe tim mạch của mình.

Giảm căng thẳng

Căng thẳng có thể làm tăng huyết áp. Tìm kiếm các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, nghe nhạc,... để giảm căng thẳng. 

Ngủ đủ giấc

Ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm giúp cơ thể phục hồi và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Sử dụng thuốc

Nếu thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát huyết áp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc. Có nhiều loại thuốc khác nhau để điều trị huyết áp cao, mỗi loại có tác dụng, cách sử dụng khác nhau. Bác sĩ sẽ lựa chọn loại thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của bạn. Tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc của bác sĩ, tái khám định kỳ để theo dõi hiệu quả điều trị.

Theo dõi huyết áp tại nhà

Theo dõi huyết áp tại nhà giúp bạn kiểm soát huyết áp hiệu quả hơn. Nên sử dụng máy đo huyết áp tự động có độ chính xác cao. Ghi chép kết quả đo huyết áp và chia sẻ với bác sĩ để theo dõi tiến trình điều trị.

Khám sức khỏe định kỳ

Nên đi khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm để tầm soát, theo dõi huyết áp. Bác sĩ sẽ kiểm tra huyết áp, sức khỏe tim mạch và các yếu tố nguy cơ khác để đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn. Dựa trên kết quả khám, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên và phương pháp điều trị phù hợp.

Ngoài ra, một số phương pháp hỗ trợ điều trị và kiểm soát huyết áp cao khác bao gồm:

• Liệu pháp tâm lý: Giúp giảm căng thẳng, lo âu, cải thiện lối sống.
• Châm cứu: Có thể giúp hạ huyết áp và cải thiện các triệu chứng của bệnh.
• Thực phẩm chức năng: Một số loại thực phẩm chức năng có thể hỗ trợ điều trị huyết áp cao, tuy nhiên cần có sự tư vấn của bác sĩ trước khi sử dụng.

Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho sự chẩn đoán và điều trị của bác sĩ. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cụ thể về phương pháp điều trị, kiểm soát huyết áp cao phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân. Việc tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ và kết hợp nhiều phương pháp điều trị sẽ giúp bạn kiểm soát huyết áp hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Trên hành trình chăm sóc sức khỏe, việc nâng cao hiểu biết về huyết áp cao có nguy hiểm không và những kiến thức liên quan là điều quan trọng để bảo vệ an toàn sức khỏe bản thân và gia đình. Nhớ rằng, huyết áp cao tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình ngay từ hôm nay!

Xem thêm:

• Điều trị huyết áp cao hiệu quả: Lựa chọn nào phù hợp cho bạn?
• Bệnh Shunt trái - phải là gì? Yếu tố nguy cơ, triệu chứng và cách điều trị