Thuốc trị cảm cúm cho trẻ em nên chọn loại nào an toàn và phù hợp độ tuổi?

Không phải loại thuốc trị cảm cúm nào cũng thích hợp cho trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi. Một số loại thuốc có thể giúp giảm triệu chứng, nhưng cũng có thuốc tiềm ẩn nguy cơ gây tác dụng phụ nếu dùng sai cách hoặc dùng không đúng liều. Vì vậy, khi trẻ bị cúm, bạn nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc an toàn và phù hợp với độ tuổi của trẻ.

Khi nào nên dùng thuốc trị cảm cúm cho trẻ em?

Cảm cúm là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là khi thời tiết thay đổi hoặc trẻ tiếp xúc với môi trường đông người. Phần lớn các trường hợp cảm cúm sẽ tự khỏi sau vài ngày nếu trẻ được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, trong một số tình huống, trẻ có thể cần được chỉ định sử dụng thuốc để giảm triệu chứng và giúp cơ thể thoải mái hơn.

Trẻ được chỉ định thuốc trị cảm cúm cho trẻ em khi các triệu chứng trở nên khó chịu hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Ví dụ, khi trẻ sốt, đau nhức người, nghẹt mũi, ho kéo dài khiến trẻ mệt mỏi, khó ngủ hoặc chán ăn. Thuốc hạ sốt như paracetamol có thể được sử dụng nếu trẻ sốt từ 38,5°C trở lên. Thuốc giảm ho, thuốc long đờm hoặc thuốc thông mũi chỉ nên dùng khi thực sự cần thiết và theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.

Ngoài ra, nếu trẻ có bệnh nền như hen, tim bẩm sinh, suy giảm miễn dịch hoặc trẻ dưới 2 tuổi, việc dùng thuốc cần đặc biệt thận trọng. Trong các trường hợp trẻ sốt cao liên tục, khó thở, nôn nhiều, bỏ bú hoặc ngủ li bì, phụ huynh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mà cần đưa trẻ đi khám ngay.

Các loại thuốc trị cảm cúm cho trẻ em

Hiện nay, bệnh cúm ở trẻ em vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nhằm tiêu diệt hoàn toàn virus. Thay vào đó, các thuốc được bác sĩ chỉ định chủ yếu giúp giảm bớt triệu chứng, hỗ trợ trẻ cảm thấy dễ chịu hơn và phòng ngừa biến chứng. Việc dùng thuốc gì, liều bao nhiêu phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ dựa trên độ tuổi, cân nặng và tình trạng sức khỏe của trẻ. Vì vậy, phụ huynh chỉ nên cho trẻ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Thuốc Paracetamol (Acetaminophen)

Paracetamol là thuốc hạ sốt giảm đau được sử dụng phổ biến nhất khi trẻ bị cảm cúm. Thuốc giúp giảm sốt, giảm đau nhức cơ thể, đau đầu và khó chịu. Tuy nhiên, liều dùng ở trẻ em cần được tính toán chính xác theo cân nặng. Dùng Paracetamol quá liều có thể gây ngộ độc gan, thậm chí suy gan rất nguy hiểm.

• Trẻ dưới 12 tuổi: Dùng 10 - 15 mg/kg/lần, mỗi 4 - 6 giờ.
• Trẻ trên 12 tuổi: Dùng 325 - 650 mg/lần, mỗi 4 - 6 giờ.

Phụ huynh tuyệt đối không tự ý tăng liều hoặc cho trẻ dùng nhiều dạng Paracetamol cùng lúc (như siro, viên sủi, gói bột).

Thuốc giảm ho

Nhóm thuốc giảm ho được dùng khi trẻ ho quá nhiều, ho dai dẳng gây mất ngủ hoặc đau rát họng. Những hoạt chất thường gặp là codeine hoặc dextromethorphan. Tuy nhiên, các thuốc này có thể gây tác dụng phụ như buồn ngủ, khó thở hoặc nôn ói, vì vậy chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Thuốc thông mũi

Khi trẻ bị nghẹt mũi do cúm, thuốc hỗ trợ thông mũi giúp làm co các mạch máu trong niêm mạc mũi, từ đó giảm nghẹt và giúp trẻ thở dễ hơn. Tuy nhiên, thuốc thông mũi không được dùng quá 3 - 5 ngày vì dễ gây phản tác dụng, khiến nghẹt mũi nặng hơn hoặc gây viêm mũi do thuốc. Trẻ nhỏ dưới 6 tuổi cần đặc biệt thận trọng khi dùng nhóm thuốc này.

Thuốc kháng histamin

Thuốc kháng histamin giúp giảm các triệu chứng như hắt hơi, chảy nước mũi, ngứa mũi… do phản ứng dị ứng. Tuy nhiên, nhóm thuốc này có thể gây buồn ngủ hoặc kích thích, bồn chồn tùy loại. Trẻ dưới 2 tuổi không được tự ý dùng thuốc kháng histamin nếu không có hướng dẫn y tế. Việc dùng sai liều có thể gây mất ngủ, chán ăn, mệt mỏi hoặc ngộ độc.

Thuốc kháng virus

Không phải trẻ nào bị cúm cũng cần dùng thuốc kháng virus. Các thuốc như oseltamivir, zanamivir, peramivir hoặc baloxavir thường được dùng cho những trẻ có nguy cơ cao hoặc đang mắc cúm nặng. Thuốc đạt hiệu quả tốt nhất nếu dùng trong vòng 48 giờ đầu từ khi xuất hiện triệu chứng. Phụ huynh tuyệt đối không tự ý mua thuốc kháng virus vì cần có chỉ định cụ thể.

Thuốc kháng sinh

Kháng sinh không có tác dụng với virus cúm. Thuốc chỉ được chỉ định nếu trẻ nhiễm trùng do vi khuẩn như viêm tai giữa, viêm phổi hoặc viêm xoang. Sử dụng kháng sinh bừa bãi có thể gây kháng kháng sinh, khiến việc điều trị sau này trở nên khó khăn hơn.

Thuốc hỗ trợ khác (thuốc long đờm, thuốc giảm ho nhẹ, vitamin)

Tùy triệu chứng, bác sĩ có thể kê thêm thuốc long đờm hoặc thuốc giảm ho nhẹ. Tuy nhiên, dùng không đúng cách có thể gây tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt, hoặc kích ứng dạ dày. Vì vậy, phụ huynh chỉ sử dụng khi thực sự cần và theo chỉ định.

Nguyên tắc sử dụng thuốc cảm cúm cho bé

Không phải mọi trường hợp cảm cúm ở trẻ đều cần dùng đến thuốc mạnh hay nhiều loại thuốc cùng lúc. Phần lớn các trường hợp cảm cúm sẽ tự cải thiện sau vài ngày nếu trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước và chăm sóc hợp lý. Vì vậy, phụ huynh chỉ nên cho trẻ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Khi sử dụng thuốc cho trẻ, phụ huynh cần tuân thủ một số nguyên tắc quan trọng:

• Không được tự ý dùng kháng sinh: Cảm cúm là bệnh do virus gây ra và kháng sinh hoàn toàn không có tác dụng tiêu diệt virus. Kháng sinh chỉ được chỉ định trong trường hợp trẻ bị bội nhiễm vi khuẩn như viêm tai giữa hoặc viêm phổi. Việc dùng kháng sinh không đúng chỉ định sẽ gây hại cho hệ vi sinh đường ruột và làm tăng nguy cơ kháng kháng sinh.
• Cần thận trọng khi dùng thuốc hạ sốt, thuốc kháng histamin hoặc thuốc ho: Những loại thuốc này phải được dùng đúng liều, đúng thời điểm và theo hướng dẫn của bác sĩ. Lạm dụng thuốc hoặc tự ý tăng liều có thể gây ngộ độc, buồn ngủ, kích động hoặc nhiều tác dụng phụ khác.
• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tuân thủ liều lượng được chỉ định.
• Không tự ý kết hợp nhiều loại thuốc mà không có sự chỉ dẫn của chuyên gia y tế.
• Theo dõi kỹ các dấu hiệu bất thường sau khi sử dụng thuốc, như dị ứng hoặc tác dụng phụ.
• Chọn thuốc phù hợp với độ tuổi và cân nặng của bé.
• Tránh sử dụng thuốc quá liều hoặc kéo dài thời gian dùng thuốc mà không có sự đồng ý của bác sĩ.
• Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp và ngoài tầm với của trẻ em.
• Nếu triệu chứng không cải thiện sau vài ngày, cần đưa bé đến cơ sở y tế để kiểm tra.

Nhìn chung, việc dùng thuốc cảm cúm cho trẻ cần được thực hiện thận trọng và có hướng dẫn chuyên môn để đảm bảo an toàn và mang lại hiệu quả tốt nhất cho bé.

Lưu ý khi sử dụng thuốc cho trẻ bị cảm cúm

Khi cho trẻ dùng thuốc trị cúm, ba mẹ cần hiểu rằng phần lớn các loại thuốc này không có tác dụng tiêu diệt virus cúm mà chỉ giúp giảm bớt các triệu chứng như sốt, nghẹt mũi, đau nhức hay ho. Thuốc chủ yếu giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn trong thời gian cơ thể tự chống lại virus. Vì vậy, trong suốt quá trình sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, mẹ cần theo dõi sát tình trạng sức khỏe của bé. Nếu các triệu chứng không cải thiện sau 48 - 72 giờ hoặc trở nên nặng hơn, cần ngừng thuốc và đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

Cách chăm sóc trẻ khi bị cúm

Trong thời gian chăm sóc trẻ tại nhà, ngoài việc sử dụng thuốc theo chỉ định, ba mẹ có thể hỗ trợ quá trình hồi phục bằng một số biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả.

• Nghỉ ngơi: Trước hết, trẻ cần được nghỉ ngơi đầy đủ. Nghỉ ngơi giúp cơ thể tập trung năng lượng để chống lại virus, đồng thời giảm mệt mỏi và đau nhức.
• Uống đủ nước: Bên cạnh đó, bé cần uống nhiều nước, có thể là nước lọc, nước canh, nước trái cây tươi hoặc dung dịch điện giải phù hợp. Uống đủ nước giúp làm loãng dịch tiết mũi, họng, hỗ trợ bé dễ thở và hạn chế nguy cơ mất nước khi sốt.
• Ăn thực phẩm dễ tiêu hóa: Về chế độ ăn, nên cho trẻ ăn những món mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp, phở hoặc trái cây xay nhuyễn. Dù bé có thể chán ăn khi bị cúm, ba mẹ vẫn cần khuyến khích trẻ ăn đủ chất để duy trì sức đề kháng.
• Lau người bằng nước ấm: Khi trẻ bị sốt, ba mẹ chỉ nên lau người hoặc tắm nhanh bằng nước ấm. Nước quá lạnh hoặc quá nóng đều có thể khiến bé khó chịu hơn.
• Chọn quần áo thoải mái: Quần áo nên chọn loại mỏng nhẹ, thoáng mát giúp hạ nhiệt tốt hơn và bé cũng cảm thấy dễ chịu.

Nếu sau khoảng một tuần điều trị mà các triệu chứng như sốt, ho, nghẹt mũi, đau nhức cơ thể không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng hơn, ba mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra. Việc tái khám đúng lúc sẽ giúp phát hiện sớm biến chứng và đảm bảo bé được điều trị kịp thời và an toàn.

Khi nào nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ?

Nếu trong quá trình theo dõi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào dưới đây, cần đưa trẻ đi khám ngay:

• Sốt cao trên 39°C kéo dài hoặc không đáp ứng thuốc hạ sốt: Điều này có thể báo hiệu nhiễm trùng nặng hoặc biến chứng.
• Khó thở, thở nhanh, môi tím tái hoặc da xanh xao: Đây là dấu hiệu nguy hiểm cần xử lý y tế khẩn cấp.
• Trẻ không uống được nước, nôn nhiều hoặc có biểu hiện mất nước (tiểu ít, môi khô, mắt trũng, khóc không có nước mắt).
• Bé bỏ ăn hoặc bú kém kéo dài, khiến cơ thể suy yếu nhanh hơn.
• Trẻ cáu gắt bất thường, ngủ nhiều, lờ đờ hoặc khó đánh thức: Các dấu hiệu này có thể liên quan đến biến chứng thần kinh hoặc kiệt sức do sốt.
• Đau tai kéo dài: Có thể là dấu hiệu viêm tai giữa, biến chứng thường gặp sau cúm.
• Ho kéo dài trên 3 tuần hoặc ho nặng dần theo thời gian, có thể liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp dưới.

Việc đưa trẻ đến gặp bác sĩ đúng thời điểm không chỉ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả mà còn giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Ba mẹ càng chủ động theo dõi, bé càng được bảo vệ tốt hơn trong suốt quá trình mắc cúm.

Cách phòng ngừa cúm cho trẻ

Ngoài việc sử dụng thuốc giảm triệu chứng khi trẻ mắc cúm, phòng ngừa bệnh ngay từ đầu luôn là biện pháp quan trọng và được nhiều phụ huynh quan tâm. Virus cúm có khả năng lây lan rất nhanh qua đường hô hấp, tiếp xúc gần hoặc qua các bề mặt nhiễm khuẩn. Vì vậy, để bảo vệ trẻ hiệu quả, ba mẹ có thể áp dụng những biện pháp phòng bệnh sau:

Trước hết, cần hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người, đặc biệt là trong mùa dịch hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột. Khi ra ngoài, trẻ nên đeo khẩu trang đúng cách để giảm tiếp xúc với giọt bắn và bụi bẩn. Ba mẹ cũng nên tránh để trẻ tiếp xúc gần với người có dấu hiệu cảm cúm như ho, hắt hơi hoặc sốt.

Virus cúm có thể tồn tại trên bề mặt đồ vật đến hơn 48 giờ. Vì vậy, rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn là thói quen quan trọng cần tập cho trẻ từ sớm. Đồng thời, ba mẹ nên nhắc trẻ không sờ tay lên mắt, mũi, miệng để hạn chế virus xâm nhập vào cơ thể.

Bên cạnh những biện pháp vệ sinh cá nhân, tiêm vắc xin cúm hằng năm là phương pháp phòng bệnh hiệu quả và chủ động nhất. Vắc xin cúm giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại các chủng virus đang lưu hành, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh, giảm mức độ nặng và hạn chế biến chứng. Các nghiên cứu cho thấy tiêm phòng cúm có thể giảm nguy cơ mắc bệnh đến 90% và giảm đáng kể số ca nhập viện ở nhóm trẻ nhỏ.

Thời điểm thích hợp để tiêm phòng cúm thường là trước mùa cúm 4 đến 6 tuần, tức vào khoảng tháng 3 - 4 hoặc tháng 9 - 10 hằng năm. Tuy nhiên, trẻ có thể tiêm phòng bất cứ lúc nào trong năm khi có nhu cầu bảo vệ sức khỏe.

Nếu ba mẹ muốn chủ động bảo vệ con trước nguy cơ mắc cúm theo mùa, việc đưa trẻ đi tiêm vắc xin cúm hằng năm là lựa chọn rất cần thiết. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu luôn sẵn sàng đồng hành cùng gia đình trong hành trình chăm sóc sức khỏe cho bé. Tại đây, ba mẹ có thể yên tâm vì con được tiêm chủng trong môi trường sạch sẽ, quy trình chuẩn mực và đội ngũ nhân viên được đào tạo bài bản. Vắc xin cúm dành cho trẻ luôn được bảo quản đúng tiêu chuẩn, giúp duy trì chất lượng trong suốt quá trình sử dụng. Hãy sắp xếp thời gian đưa bé đến Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để trẻ được tiêm phòng đúng lịch, tăng cường đề kháng và tự tin vui khỏe mỗi ngày.

Sử dụng thuốc trị cảm cúm cho trẻ em cần tuân theo chỉ định của bác sĩ dựa trên độ tuổi, tình trạng sức khỏe và hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn tối đa. Khi phụ huynh hiểu rõ nguyên tắc sử dụng thuốc, theo dõi triệu chứng sát sao và kết hợp chăm sóc đúng cách tại nhà, trẻ sẽ nhanh chóng cảm thấy dễ chịu và hồi phục tốt hơn. Quan trọng nhất là không tự ý dùng thuốc mà hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để mang đến cho bé sự chăm sóc an toàn và hiệu quả.