Thuốc long đờm là gì? Các loại, tác dụng và cách dùng

Thuốc long đờm hay còn được gọi là thuốc loãng đờm, thuốc làm tiêu chất nhầy. Các loại thuốc này có tác dụng làm lỏng dịch tiết ra từ niêm mạc khí quản - phế quản. Từ đó thay đổi cấu trúc của dịch nhầy, làm giảm độ nhớt, độ quánh đặc của đờm trong phế quản.

Thuốc long đờm là gì?

Thuốc long đờm là nhóm thuốc giúp làm loãng và giảm độ đặc của đờm, giúp dễ khạc ra ngoài. Các loại phổ biến gồm acetylcystein (Acemuc), ambroxol (Mucosolvan), bromhexin (Bisolvon) và carbocistein. Nên uống nhiều nước, không dùng chung với thuốc chống ho, và tuân theo chỉ định bác sĩ.

Ngoài ho có đờm, loại thuốc long đờm còn được sử dụng trong điều trị bệnh nhầy nhớt, một số bệnh lý hô hấp có đờm nhầy quánh như: Viêm phế quản cấp hoặc mạn tính. Riêng acetylcystein còn được dùng làm thuốc giải độc cho các trường hợp sử dụng paracetamol quá liều. Trong khi bromhexin, ambroxol thường được chỉ định để điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp đi kèm ho có đờm. Bromhexin còn giúp làm tăng sự xâm nhập của một số loại kháng sinh vào dịch bài tiết phế quản và tăng khả năng đáp ứng tốt với kháng sinh điều trị nhiễm khuẩn.

Những loại thuốc long đờm được sử dụng nhiều nhất hiện nay

Là loại thuốc không được tùy ý sử dụng nên các lưu ý khi sử dụng thuốc long đờm người bệnh cần nắm rõ. Dựa trên tác dụng của từng loại, thuốc long đờm được phân thành 2 nhóm gồm:

Nhóm các thuốc tiêu đờm

Là nhóm các loại thuốc có tác dụng phá hủy cấu trúc hóa học liên kết trong đờm và dịch nhầy nhưng không làm tăng khối lượng hoặc thể tích của chứng. Thay vào đó đờm chỉ giảm đi độ đặc quánh và độ nhớt nhờ vậy sẽ dễ khạc đờm ra khỏi cổ họng hơn mỗi lần bệnh nhân ho. Một số hoạt chất của thuốc tiêu đờm có thể kể đến như: Bromhexin, ambroxol, acetylcystein, carbocystein...

Nhóm thuốc loãng đờm

Công dụng chính của thuốc loãng đờm là tăng khả năng tiết dịch trong đường hô hấp giúp giảm bớt độ nhớt và gia tăng về thể tích chất tiết. Bên cạnh đó, nhóm thuốc này còn hỗ trợ nhanh chóng việc đẩy các chất nhầy ra khỏi đường hô hấp nhờ khả năng kích thích hoạt động của hệ thống lông mao ở mũi. Những hoạt chất có trong thuốc loãng đờm bao gồm: Guaifenesin, ipecacuanha, muối iot, muối amoni, natri benzoat, terpin hydrate...

Lạm dụng thuốc long đờm có thể gây ra biến chứng gì?

Việc tự ý dùng thuốc khi không được thăm khám và tư vấn bởi nhân viên y tế cũng như không thực hiện các lưu ý khi sử dụng thuốc long đờm dễ dẫn đến tình trạng không kiểm soát được các bệnh lý hô hấp. Đây là nguyên nhân gây ra ho có đờm và khiến các triệu chứng bệnh tái đi tái lại nhiều lần. Đồng thời, các thuốc long đờm cũng có thể gây một số các tác dụng không mong muốn như:

• Các thuốc loãng đờm: Bên cạnh cơ chế tăng bài tiết dịch tại đường hô hấp, thuốc loãng đờm còn gây tăng tiết dịch vị ở dạ dày, làm lỏng chất nhầy bảo vệ nên dễ gây loét dẫn đến đau dạ dày.
• Các thuốc là muối iot: Việc dùng kéo dài một số loại thuốc long đờm chứa natri iodid và kali iodid có thể làm tích tụ iod trong cơ thể. Do đó, loại thuốc này khuyến cáo không được sử dụng cho trẻ em, phụ nữ có thai, người bị bướu giáp...
• Các tác dụng phụ khác của các thuốc long đờm bao gồm: Rối loạn tiêu hóa, nhức đầu, chóng mặt, phát ban ở da, tăng men gan nhẹ, buồn ngủ, buồn nôn, nôn, ù tai, chảy nước mũi nhiều…

Lưu ý khi sử dụng thuốc long đờm cần ghi nhớ

Những lưu ý khi sử dụng thuốc long đờm bao gồm:

• Thuốc long đờm chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị ho có đờm trong viêm phế quản. Do đó, cần tránh sử dụng bừa bãi, tránh lạm dụng hay sử dụng kéo dài, thời gian dùng thường chỉ nên từ 8 - 10 ngày.
• Không nên dùng đồng thời thuốc long đờm cùng thuốc chống ho, giảm bài tiết dịch phế quản. Việc làm này sẽ khiến đờm sẽ tiết nhiều hơn và không khạc ra được, gây xẹp phế nang và làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn.
• Khi sử dụng các thuốc long đờm, để đờm có thể thoát ra ngoài dễ dàng hơn cần phối hợp vỗ rung hoặc hút đờm. Không dùng cho những bệnh nhân quá yếu, suy nhược hoặc không thể khạc đờm vì sẽ khiến bệnh nặng thêm do tăng ứ đờm trong đường hô hấp.
• Người bệnh có tiền sử một số bệnh lý cần thận trọng khi sử dụng thuốc: Bệnh hen do thuốc có thể khởi phát cơn co thắt phế quản, bệnh lý dạ dày do thuốc có thể làm tăng tiết dịch vị dạ dày…
• Với trẻ nhỏ, hãy đưa bé đến thăm khám ở chuyên khoa nhi để được chẩn đoán và kê đơn thuốc phù hợp nhất. Nguyên nhân là bởi bản chất của thuốc long đờm là thuốc kháng sinh nên nếu tự ý sử dụng có thể khiến con bị kháng kháng sinh vĩnh viễn, rất nguy hiểm.
• Để đạt hiệu quả điều trị cao, thuốc long đờm cần sử dụng đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ và kết hợp một số biện pháp hỗ trợ khác (nếu cần thiết).

Bên cạnh việc chữa long đờm bằng thuốc, để cải thiện tình trạng này người bệnh có thể kết hợp với các cách làm long đờm hiệu quả dưới đây:

• Tăng cường bổ sung đủ nước mỗi ngày để làm loãng đờm và giúp ho khạc đờm dễ hơn.
• Xông hơi giúp phá vỡ cấu trúc đặc quánh của đờm, tạo điều kiện để chất dịch nhầy thoát được ra ngoài và giúp đường hô hấp được thông thoáng. Mỗi lần xông hơi chỉ nên kéo dài khoảng 15 - 20 phút.
• Nghỉ ngơi đầy đủ.
• Tránh uống nước lạnh, nước đá.
• Tránh xa khói thuốc lá.
• Tắm bằng nước ấm.

Mong rằng thông tin về những lưu ý khi sử dụng thuốc long đờm trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các thuốc này, đồng thời biết cách dùng chúng sao cho phù hợp. Tốt nhất, để đảm bảo an toàn, bạn không nên tự ý sử dụng thuốc long đờm mà cần tham khảo tư vấn bác sĩ trước khi điều trị bất kỳ bệnh lý nào để lựa chọn phương pháp xử trí khoa học và hiệu quả nhất.

Xem thêm:

• Halixol có phải kháng sinh không?
• Olesom có phải kháng sinh không?