Tiêu cơ vân là gì? Bệnh có nguy hiểm không?

Tiêu cơ vân, hay còn được gọi là hội chứng cơ vân hay tiêu hóa cơ vân, là một bệnh trạng nơi các tế bào cơ vân bị tổn thương và giải phóng các chất từ tế bào cơ vân như myoglobin và phospho vào máu. Bệnh này có thể gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng cho cơ thể. Tuy nhiên vẫn nhiều người chưa biết rõ về bệnh tiêu cơ vân là gì? Có nguy hiểm không?

Tiêu cơ vân là gì?

Hội chứng tiêu cơ vân đề cập đến tình trạng tế bào cơ vân bị hủy hoại, dẫn đến giải phóng vào máu nhiều hợp chất từ bên trong tế bào cơ vân. Các hợp chất này bao gồm myoglobin, một số men có trong cơ vân, kali, photpho, axit uric, creatine kinase (CK), AST, ALT và các dấu hiệu khác. Điều này gây ra rối loạn trong cân bằng nước và điện giải của cơ thể, và dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng như sốc giảm thể tích, toan hóa máu, suy thận cấp do myoglobin tắc nghẽn ống thận, và hội chứng khoang.

Điều đặc biệt về hội chứng này là ở giai đoạn đầu, không có triệu chứng cụ thể nào. Tuy nhiên, sau đó, bệnh nhân thường trải qua những biểu hiện cấp tính như sốc, tăng mạnh nhịp tim, giảm áp huyết, thiếu nước tiểu hoặc không có nước tiểu, và nước tiểu chứa myoglobin. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh này có thể dẫn đến tử vong trong vòng 10 ngày do những vấn đề như sốc và suy thận cấp.

Hiện nay, hội chứng tiêu cơ vân là một tình trạng rất phổ biến và thường gặp trong cấp cứu ngoại khoa và nội khoa. Việc đặt chẩn đoán và tiến hành điều trị sớm cho hội chứng tiêu cơ vân cấp có thể giúp giảm thiểu các biến chứng và giảm nguy cơ tử vong.

Triệu chứng tiêu cơ vân

Trong trường hợp tiêu cơ vân do chấn thương, sau khi bị chấn thương, bệnh nhân thường trải qua một loạt triệu chứng. Vùng cơ bị tổn thương thường sưng nề, trở nên cứng và bị giảm vận động. Tuy nhiên, tiêu cơ vân cũng có thể xảy ra mà không bắt buộc phải có chấn thương trước đó. Trong trường hợp này, có thể không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng. Tuy nhiên, những triệu chứng điển hình thường bao gồm đau cơ, yếu cơ và việc nước tiểu có màu đỏ sẫm. Màu đỏ này thường là do chất myoglobin được giải phóng từ cơ bị tiêu cơ và sau đó bài tiết vào nước tiểu, tạo ra màu đỏ hoặc thậm chí giống màu coca. Xét nghiệm máu thường cho thấy các men như CK (Creatine Kinase), GOT (Glutamic Oxaloacetic Transaminase), GPT (Glutamic Pyruvic Transaminase) và LDH (Lactic Dehydrogenase) tăng cao. Mức độ tăng của các men này thường phản ánh mức độ phá hủy cơ vân và tổn thương cơ bị nặng nề. 

Ở trường hợp tiêu cơ vân nặng, kết quả xét nghiệm máu có thể cho thấy các chỉ số như urê và creatinine tăng cao, tăng kali máu, và có những biểu hiện về toan chuyển hóa do suy thận. Xét nghiệm máu và nước tiểu thường cho thấy mức độ tăng myoglobin trong máu và nước tiểu. Chẩn đoán tiêu cơ vân do chấn thương hoặc đè ép thường dựa trên triệu chứng lâm sàng như sự tổn thương cơ vân, kết quả xét nghiệm men CK tăng cao (thường gấp 5 lần so với giới hạn bình thường, tức là trên 1.500UI/l), sự tăng myoglobin trong máu và nước tiểu, cùng với những biểu hiện như tăng men LDH, AST, ALT, tăng kali máu và triệu chứng suy thận cấp.

Trong trường hợp tiêu cơ vân không phải do chấn thương, bệnh nhân thường không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng hoặc có triệu chứng lâm sàng điển hình như đau cơ, yếu cơ và nước tiểu màu đỏ sẫm. Điều này thường đi kèm với triệu chứng của bệnh lý nền. Mức tăng của men CK thường ít nhất gấp 5 lần so với giới hạn bình thường (trên 1.500UI/l), và men myoglobin tăng trong máu và nước tiểu.

Tiêu cơ vân có nguy hiểm không?

Bởi vì tiêu cơ vân có thể gây ra nhiều biến chứng và ảnh hưởng đến nhiều hệ thống cơ quan trong cơ thể. Nguy hiểm chính của tiêu cơ vân gây ra bao gồm:

• Suy thận cấp: Myoglobin, một hợp chất từ tế bào cơ bị tiêu, có thể tắc nghẽn ống thận, gây ra suy thận cấp. Điều này có thể dẫn đến suy thận hoặc thậm chí suy thận mạn tính.
• Sốc: Tiêu cơ vân có thể dẫn đến rối loạn nước - điện giải, gây ra sốc, một trạng thái nguy hiểm có thể gây tử vong nếu không được xử lý kịp thời.
• Thay đổi cân bằng kali: Tiêu cơ vân có thể dẫn đến tăng kali máu, điều này có thể gây ra những vấn đề về tim mạch nghiêm trọng.
• Các biến chứng chảy máu và khả năng đông máu kém: Tiêu cơ vân có thể gây ra thay đổi trong cơ chế đông máu, có thể dẫn đến các vấn đề về chảy máu hoặc đông máu không tốt.
• Thiếu nước và sự mất cân bằng điện giải: Việc mất nước và rối loạn nồng độ điện giải có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho các cơ quan và hệ thống trong cơ thể.

Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về tiêu cơ vân và những biến chứng nguy hiểm mà nó có thể gây ra. Điều quan trọng nhất là sự nhận thức về bệnh này và khả năng phát hiện kịp thời các triệu chứng và biến chứng tiêu cơ vân. Việc chẩn đoán và xử trí sớm có thể giúp ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng như suy thận.

Xem thêm: 

Bệnh Sacôm cơ vân: Nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị

Nguyên nhân teo cơ chân và dấu hiệu nhận biết