Tìm hiểu chi tiết về liệu pháp miễn dịch CAR T

Trong cuộc chiến chống lại ung thư, các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm những phương pháp điều trị mới hiệu quả hơn. Liệu pháp tế bào CAR T là một trong những đột phá đáng chú ý trong lĩnh vực này. Vậy liệu pháp CAR T là gì và nó hoạt động như thế nào? Cùng Long Châu tìm hiểu chi tiết về liệu pháp CAR T trong bài viết này.

Liệu pháp miễn dịch CAR T là gì?

Liệu pháp miễn dịch CAR T còn gọi là liệu pháp tế bào CAR T là một phương pháp điều trị ung thư mới mang tính đột phá.

Khác biệt giữa liệu pháp miễn dịch CAR T và hóa trị, xạ trị

Liệu pháp CAR T, hóa trị và xạ trị là những phương pháp điều trị ung thư phổ biến hiện nay. Hóa trị sử dụng các loại thuốc hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư đang phân chia nhanh. Còn xạ trị lại dùng tia phóng xạ để tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa trị có thể tiêu diệt tế bào ung thư ở nhiều vị trí khác nhau trong cơ thể. Xạ trị có độ chính xác cao.

Tuy nhiên, nó có thể gây tổn thương đến các tế bào khỏe mạnh. Người bệnh cũng sẽ gặp nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng như rụng tóc, buồn nôn, mệt mỏi, suy giảm miễn dịch.

Liệu pháp tế bào CAR T tận dụng khả năng nhận biết và tiêu diệt tế bào ung thư của hệ miễn dịch. Thay vì sử dụng thuốc hóa trị hoặc xạ trị để tiêu diệt tế bào ung thư, liệu pháp CAR T tập trung vào việc "huấn luyện" lại các tế bào lympho T của hệ miễn dịch. Mục đích là để chúng có thể nhận diện và tiêu diệt chính xác các tế bào ung thư.

Quá trình thực hiện liệu pháp CAR T

Đầu tiên, các tế bào T được lấy từ máu của bệnh nhân. Tiếp theo, các nhà khoa học sẽ sử dụng các kỹ thuật di truyền để sửa đổi gen của tế bào T. Từ đó họ tạo ra một thụ thể nhân tạo gọi là thụ thể kháng nguyên chimeric (CAR). Thụ thể này được thiết kế đặc biệt để nhận diện một loại protein cụ thể trên bề mặt tế bào ung thư. Sau khi được sửa đổi, các tế bào T được nhân lên với số lượng lớn trong phòng thí nghiệm và truyền trở lại vào cơ thể bệnh nhân.

Một khi đã được truyền vào cơ thể, các tế bào T CAR sẽ bắt đầu tìm kiếm và tiêu diệt các tế bào ung thư mang trên mình protein đích. Quá trình này diễn ra rất đặc hiệu, giúp giảm thiểu tác dụng phụ lên các tế bào khỏe mạnh. Khi tế bào CAR T tìm thấy tế bào ung thư, nó sẽ bám vào protein đích trên bề mặt tế bào ung thư và kích hoạt các tín hiệu bên trong tế bào T, dẫn đến việc tiêu diệt tế bào ung thư.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí New England Journal of Medicine, liệu pháp CAR T đã đạt được những kết quả rất khả quan trong điều trị một số loại ung thư máu, đặc biệt là ở những bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị truyền thống.

Ưu điểm của liệu pháp miễn dịch CAR T

Liệu pháp miễn dịch CAR T đã và đang được coi là một trong những bước đột phá lớn nhất trong lĩnh vực điều trị ung thư. Phương pháp này mang nhiều ưu điểm vượt trội so với các phương pháp điều trị truyền thống. Một trong những ưu điểm nổi bật nhất của liệu pháp CAR T là hiệu quả điều trị cao. Nhiều bệnh nhân đã kéo dài sự sống và chất lượng cuộc sống được cải thiện đáng kể sau khi điều trị.

Liệu pháp CAR T cũng ít gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn so với hóa trị và xạ trị. Hóa trị và xạ trị thường gây tổn thương cho các tế bào khỏe mạnh. Trong khi đó, liệu pháp CAR T chủ yếu tác động lên tế bào ung thư.

Đặc biệt, liệu pháp CAR T có khả năng tạo ra đáp ứng miễn dịch lâu dài. Sau khi được điều trị bằng CAR T, hệ miễn dịch của bệnh nhân sẽ "nhớ" và có khả năng tấn công các tế bào ung thư tái phát. Điều này giúp giảm nguy cơ tái phát bệnh và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.

Liệu pháp CAR T điều trị được loại ung thư nào?

Hiện nay, liệu pháp tế bào CAR T đã chứng minh hiệu quả trong điều trị một số loại ung thư, đặc biệt là các loại ung thư máu. Các nghiên cứu lâm sàng đã cho thấy tỷ lệ đáp ứng của bệnh nhân với liệu pháp CAR T ở một số loại ung thư máu như bạch cầu lympho cấp tính tế bào B (ALL) và u lympho không Hodgkin (NHL) là rất ấn tượng.

Bên cạnh các loại ung thư máu, các nhà khoa học cũng đang tập trung nghiên cứu ứng dụng liệu pháp CAR T cho các loại ung thư rắn như: Ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi và một số loại ung thư khác.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature, các nhà khoa học đã thành công trong việc sử dụng liệu pháp CAR T để điều trị một số bệnh nhân ung thư vú giai đoạn cuối. Tuy nhiên, việc điều trị các loại ung thư rắn bằng liệu pháp CAR T còn gặp nhiều khó khăn hơn so với các loại ung thư máu do cấu trúc phức tạp hơn của khối u rắn và môi trường vi mô của khối u.

Ngoài ra, các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu kết hợp liệu pháp CAR T với các phương pháp điều trị khác như hóa trị, xạ trị và liệu pháp miễn dịch để đạt hiệu quả điều trị tốt hơn.

Hạn chế của liệu pháp miễn dịch CAR T

Mặc dù liệu pháp tế bào CAR T đã mang lại nhiều hy vọng cho bệnh nhân ung thư, nhưng phương pháp này vẫn còn một số hạn chế cần phải khắc phục.

Một trong những thách thức lớn nhất của liệu pháp CAR T là chi phí điều trị rất cao. Quá trình sản xuất tế bào CAR T đòi hỏi công nghệ phức tạp và các thiết bị hiện đại. Điều này khiến chi phí điều trị tăng lên đáng kể. Hầu hết các loại bảo hiểm y tế hiện nay chưa bao gồm chi phí cho liệu pháp CAR T. Điều này khiến nó trở thành một lựa chọn quá đắt đỏ đối với nhiều bệnh nhân.

Bên cạnh đó, liệu pháp CAR T cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ. Một trong số đó là hội chứng phóng thích cytokine (CRS). Hội chứng này xảy ra khi các tế bào T CAR được kích hoạt và giải phóng một lượng lớn cytokine. Tình trạng này có thể gây viêm, dẫn đến sốt cao, hạ huyết áp, suy hô hấp và các triệu chứng khác. Một tác dụng phụ khác là độc tính thần kinh trung ương (CNS), biểu hiện qua các triệu chứng như đau đầu, lú lẫn, co giật.

Hiệu quả của liệu pháp này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại ung thư, giai đoạn bệnh, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và đặc điểm của tế bào ung thư. Một số tế bào ung thư có thể phát triển các cơ chế kháng lại tế bào T CAR, làm giảm hiệu quả điều trị.

Liệu pháp miễn dịch CAR T được đánh giá là một bước tiến lớn trong điều trị ung thư. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn còn những hạn chế và cần được nghiên cứu thêm. Với những phát triển không ngừng của khoa học, liệu pháp CAR T hứa hẹn sẽ trở thành một trong những phương pháp điều trị ung thư hiệu quả nhất trong tương lai.