Thuốc điều trị suy tuyến thượng thận và những điều cần biết

Suy tuyến thượng thận là một dạng rối loạn khá hiếm gặp gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Bệnh không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng nên rất khó để chẩn đoán và phác đồ điều trị chủ yếu tập trung vào việc sử dụng thuốc qua đường uống để thay thế cho các loại hormone như aldosterone và cortisol mà cơ thể đang bị thiếu hụt. Vậy thuốc điều trị suy tuyến thượng thận gồm những loại nào? Cùng tìm lời giải đáp trong nội dung chia sẻ dưới đây nhé!

Suy tuyến thượng thận là bệnh gì?

Suy tuyến thượng thận (hay bệnh Addison) là một dạng rối loạn hiếm gặp ở tuyến thượng thận. Bệnh này xảy ra khi cơ thể bị thiếu hụt một số loại hormone như aldosterone và cortisol.

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bệnh có thể bị suy tuyến thượng thận cấp hoặc khủng hoảng Addisonian. Bệnh có thể để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe như mất nước, hạ natri và không đáp ứng tốt với các phương pháp bù điện giải thông thường. Nguyên nhân gây ra tình trạng này thường do căng thẳng kéo dài, giảm lượng steroid hoặc ngừng uống steroid đột ngột. Trường hợp nặng có thể dẫn đến sốc, co giật, hôn mê và tử vong.

Một số biểu hiện của bệnh suy tuyến thượng thận cấp bao gồm:

• Da nhợt nhạt xanh xao, ớn lạnh, cảm giác nhớp nháp.
• Buồn nôn và nôn mửa, tiêu chảy nghiêm trọng.
• Khó thở, thở nhanh, chóng mặt kèm đau đầu dữ dội.
• Cơ bắp bị suy yếu nghiêm trọng, mất ý thức.

Cần lưu ý rằng, khoảng 24 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện các biểu hiện của suy tuyến thượng thận cấp là giai đoạn nguy hiểm nhất. Tình trạng sốt cao, mất nước, loạn mạch, mất tri giác,... có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Do vậy, người bệnh cần nhập viện ngay lập tức để được theo dõi và làm xét nghiệm kiểm tra mỗi 4 – 6 giờ/lần để đánh giá tình trạng bệnh.

Theo thống kê, suy tuyến thượng thận có thể xảy ra ở mọi đối tượng và bất kể độ tuổi nào. Các chuyên gia cũng nhận định rằng, bệnh lý này có nguy cơ đe dọa đến tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Thuốc điều trị suy tuyến thượng thận gồm những loại nào?

Hầu hết các loại thuốc điều trị suy tuyến thượng thận đều thuộc nhóm corticosteroid (corticoid). Bác sĩ sẽ dựa vào chẩn đoán loại hormone mà cơ thể bị thiếu hụt để kê đơn một hoặc nhiều loại thuốc corticoid phù hợp.

Một số loại thuốc thường được sử dụng cho người bị suy thượng thận như:

Hydrocortisone và fludrocortisone

Hydrocortisone là loại thuốc điều trị suy tuyến thượng thận được lựa chọn hàng phổ biến đối với những trường hợp bị thiếu hụt cortisol. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kê prednisolone hoặc methylprednisolone trong một số trường hợp.

Trong khi đó, thuốc fludrocortisone thường được sử dụng cho những trường hợp cơ thể không thể sản xuất aldosterone.

Một số tác dụng phụ đặc trưng của cả hai loại thuốc này gồm có:

• Gặp một số vấn đề về giấc ngủ;
• Nổi mụn trứng cá;
• Vết thương lâu lành, khả năng hồi phục kém;
• Dễ bị đau đầu, chóng mặt;
• Cơ thể mệt mỏi, đổ nhiều mồ hôi, buồn nôn.

Dehydroepiandrosterone (DHEA)

Trong một số trường hợp, bệnh suy tuyến thượng thận cũng có thể khiến cơ thể người bị bị thiếu hụt androgen, một loại hormone nam. Ở phụ nữ, androgen cũng được sản xuất và đảm nhận nhiều nhiệm vụ như tổng hợp estrogen, ngăn ngừa tình trạng mất xương, cải thiện ham muốn và thỏa mãn tình dục. Do vậy, cả nam và nữ đều có khả năng bị thiếu hụt loại hormone này và cần sử dụng DHEA để bổ sung.

Loại thuốc corticosteroid này cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ tương tự như hydrocortisone và fludrocortisone. Ngoài ra, việc sử dụng DHEA còn có thể khiến phụ nữ gặp phải:

• Rối loạn kinh nguyệt;
• Giọng nói trầm hơn;
• Rậm lông.

Theo các chuyên gia, liều lượng corticoid cần sử dụng sẽ phụ thuộc vào hai yếu tố gồm mức độ thiếu hụt hormone và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng suy tuyến thượng thận. Do vậy, bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng trong suốt quá trình điều trị để phù hợp với thể trạng của người bệnh.

Một số biến chứng có thể phát sinh trong quá trình điều trị

Liệu trình sử dụng thuốc điều trị suy tuyến thượng thận có thể kéo dài đến suốt đời. Do vậy, cần phải cân nhắc một số rủi ro trong suốt quá trình điều trị. Theo các chuyên gia, người mắc bệnh Addison cần phải đặc biệt cần trọng nếu rơi vào các trường hợp sau:

Sức khỏe yếu

Sức khỏe yếu hoặc không ổn định có thể gây ảnh hưởng đến nồng độ hormone trong cơ thể. Điều này có nghĩa rằng hiệu quả điều trị của thuốc trong việc kiểm soát triệu chứng cũng sẽ bị giảm đi.

Phẫu thuật

Phương pháp phẫu thuật cần được cân nhắc kỹ đối với những trường hợp bị rối loạn chức năng tuyến thượng thận. Lúc này, người bệnh cần được theo dõi cẩn thận và có thể cần phải điều chỉnh phác đồ điều trị liên tục trong quá trình phẫu thuật cũng như giai đoạn phục hồi.

Mang thai khi bị suy tuyến thượng thận

Khi mang thai, nồng độ hormone trong cơ thể mẹ bầu có sự thay đổi nhất định. Do vậy, thuốc điều trị suy tuyến thượng thận cần được điều chỉnh thường xuyên để đảm bảo mang lại hiệu quả tốt nhất. Ngoài ra, liều dùng cũng phải gia tăng trong một số trường hợp như chấn thương, nhiễm trùng, căng thẳng.

Trường hợp nếu thuốc uống gây cảm giác buồn nôn, bác sĩ có thể cân nhắc dựa trên tình trạng cụ thể để chỉ định chuyển sang dạng tiêm. Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể khuyên bạn tăng lượng muối tiêu thụ hàng ngày để hỗ trợ quá trình điều trị.

Làm thế nào để phòng ngừa bệnh suy tuyến thượng thận?

Bệnh suy tuyến thượng thận có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Để phòng ngừa bệnh này, người dân và bệnh nhân cần chú ý các vấn đề sau:

• Việc tự ý sử dụng corticoid, đặc biệt ở những người bị hen suyễn và bệnh xương khớp có thể dẫn đến suy tuyến thượng thận thứ phát. Do vậy, dù mắc bệnh gì thì người bệnh cũng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. Đồng thời, tránh tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định, nhất là thuốc có chứa thành phần corticoid.
• Nếu cần sử dụng corticoid lâu dài, bệnh nhân cần khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ hoặc khi thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường để được điều chỉnh phác đồ sử dụng thuốc phù hợp.
• Những người đã bị suy tuyến thượng thận phải lưu ý rằng suy tuyến thượng thận cấp là tình trạng rất nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời. Do đó, bệnh nhân phải sử dụng thuốc corticoid vĩnh viễn và luôn mang thuốc dự trữ bên mình. Khi bị stress, căng thẳng thì cần báo ngay cho bác sĩ để điều chỉnh liều dùng phù hợp.

Nhìn chung, việc sử dụng thuốc điều trị suy tuyến thượng thận vẫn mang lại những triển vọng nhất định với điều kiện bệnh nhân cần tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ. Điều này sẽ giúp liệu trình điều trị mang lại hiệu quả theo đúng tiến độ. Do đó, người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mà cần đến gặp bác sĩ để có liệu trình kiểm soát bệnh hiệu quả.

Xem thêm:

• Quay tay nhiều có bị suy thận không?
• Echo thận là gì và được chỉ định trong trường hợp nào?