Tìm hiểu về phương pháp điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc

Theo thống kê, có khoảng hơn 5 triệu người trên thế giới bị ảnh hưởng bởi bệnh lupus ban đỏ hệ thống. Bệnh có thể gây biến chứng khắp các hệ cơ quan trên cơ thể và thường có xu hướng trở nặng, đợt bệnh sau nặng hơn đợt bệnh trước. Vì vậy, những người mắc căn bệnh này rất mong mỏi phương pháp điều trị bệnh hiệu quả. Phương pháp điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc ra đời mở ra những tia hy vọng mới cho người bệnh.

Bệnh lupus ban đỏ là gì?

Bệnh lupus ban đỏ là một bệnh tự miễn mãn tính, đặc trưng bởi tình trạng viêm cấp tính hoặc mãn tính của các mô trên cơ thể. Bệnh có thể gây tổn thương đến các mô khác ở bất kỳ bộ phận cơ thể nào. Các bệnh lupus ban đỏ thường gặp như: Bệnh lupus ban đỏ hệ thống (chiếm khoảng 70%), lupus sơ sinh, lupus da, lupus do thuốc.

Ở bệnh nhân mắc lupus ban đỏ, hệ thống miễn dịch của cơ thể bị rối loạn nên “hiểu lầm” một phần nào đó của cơ thể là tác nhân gây hại. Khi đó, hệ miễn dịch sản sinh ra kháng thể để chống lại chính cơ thể gây ra các tổn thương. Các tổn thương này có thể xuất hiện ở niêm mạc, da, tim mạch, thận, phổi, hệ thần kinh… với các mức độ khác nhau. Những tổn thương tim, phổi, thận không phục hồi có thể đe dọa tính mạng người bệnh.

Các liệu pháp điều trị bệnh lupus ban đỏ có thể giảm triệu chứng bệnh, kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân. Nhưng cũng có những người không đáp ứng với thuốc hoặc gặp tác dụng phụ nghiêm trọng. Phương pháp điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc được kỳ vọng giảm tối đa biến chứng của căn bệnh này, giúp bệnh nhân nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tế bào gốc là loại tế bào gì?

Tế bào gốc là những tế bào nguyên thủy trong cơ thể, có thể tự đổi mới, phát triển biệt hóa thành các loại tế bào có chức năng chuyên biệt, tương ứng với một mô cụ thể trong cơ thể. Ví dụ, tế bào gốc có thể biệt hóa thành tế bào da, tế bào gan, tế bào xương, tế bào thần kinh, tế bào cơ… 

Nhờ khả năng tăng sinh và biệt hóa này, tế bào gốc được ứng dụng để điều trị nhiều bệnh lý phức tạp. Khi được đưa vào cơ thể, tế bào gốc sẽ sửa chữa các tế bào tổn thương hay khiếm khuyết. Đồng thời, nó cũng tăng sinh thành nhiều tế bào mới khỏe mạnh hơn. Đây là cách mà tế bào gốc có thể hỗ trợ nhiều bệnh lý khác nhau, trong đó có bệnh lupus ban đỏ.

Có 2 loại tế bào gốc được ứng dụng trong điều trị bệnh gồm:

• Tế bào gốc tạo máu có thể biệt hóa thành hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu, hỗ trợ đắc lực cho điều trị các bệnh như: Ung thư máu, đa u tủy xương, ung thư bạch cầu, tan máu bẩm sinh thalassemia,…
• Tế bào gốc trung mô có thể biệt hóa thành các tế bào chức năng như tế bào gan, tế bào cơ, tế bào phổi, tế bào sụn, tế bào xương… Chúng được ứng dụng trong điều trị các bệnh như: Tiểu đường, phổi tắc nghẽn mãn tính, thoái hóa khớp, xơ gan,...

Bạn đã biết gì về điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc?

Cấy ghép tế bào gốc hiện nay đã được ứng dụng trong điều trị các bệnh tự miễn, trong đó có bệnh lupus ban đỏ. Tại Mỹ, phương pháp chữa lupus ban đỏ được áp dụng thành công với tỷ lệ người bệnh khỏi bệnh mà không cần áp dụng nhiều liệu pháp điều trị khác lên đến 50%.

Sau 3 - 6 tháng điều trị bằng tế bào gốc, bệnh nhân có những chuyển biến tích cực nhất định. Theo các kết quả nghiên cứu, dùng tế bào gốc điều trị lupus ban đỏ không chỉ giúp bệnh thuyên giảm mà còn hạn chế khả năng tái phát. Bệnh nhân có thể giảm hoặc không cần dùng thuốc ức chế miễn dịch, từ đó giảm tác dụng phụ của thuốc. Tỷ lệ bệnh nhân sống không bệnh sau 5 năm cao.

Tế bào gốc được sử dụng để cấy ghép cho bệnh nhân lupus ban đỏ có thể được lấy từ chính cơ thể họ. Trường hợp này gọi là cấy ghép tế bào gốc tự thân. Nếu tế bào gốc được lấy từ người hiến phù hợp khác sẽ gọi là ghép tế bào gốc đồng loài. Tế bào gốc được lấy từ người anh chị em sinh đôi hoặc sinh ba của người bệnh để cấy ghép gọi là ghép tế bào gốc dị thân hay đồng gen.

Điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc có những liệu pháp nào?

Hiện nay, có 2 liệu pháp điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc được nghiên cứu và ứng dụng gồm:

Tế bào gốc tạo máu - lựa chọn tốt nhất cho điều trị lupus ban đỏ

Lý do để các chuyên gia dùng tế bào gốc tạo máu để điều trị bệnh lupus ban đỏ là vì căn bệnh này có thể bắt nguồn từ sự khiếm khuyết của các tế bào gốc tạo máu. Đã có nhiều công trình nghiên cứu khẳng định khiếm khuyết của tế bào gốc máu sẽ làm thay đổi cách hoạt động của các tế bào miễn dịch. Tuy nhiên, khiếm khuyết của tế bào gốc máu do mắc phải hay di truyền thì vẫn chưa được khẳng định rõ ràng.

Nếu xác định được nguyên nhân khiếm khuyết tế bào gốc máu là yếu tố di truyền chiếm ưu thế, tế bào gốc đồng loài sẽ là lựa chọn phù hợp. Nếu nguyên nhân khiếm khuyết là do mắc phải, tế bào gốc tự thân sẽ được chọn để điều trị bệnh sau khi đã được loại bỏ nguyên nhân nguy cơ.

Theo đánh giá, dùng tế bào gốc tạo máu điều trị lupus ban đỏ có tỷ lệ thành công cao. Khoảng 50% bệnh nhân không còn biểu hiện bệnh, bệnh nhân sống sau 5 năm đạt 84%, tỷ lệ tử vong khi áp dụng phương pháp điều trị bệnh chỉ 2%. Tuy nhiên, phương pháp điều trị này có chi phí khá cao và vẫn tiềm ẩn rủi ro khi cơ thể không còn sức đề kháng.

Điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc trung mô

Tế bào gốc trung mô có thể thu thập từ mô dây rốn hoặc từ tủy xương. Điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc có độ an toàn cao, hầu như không có rủi ro nhưng tỷ lệ thành công lại thấp. Theo nghiên cứu, trong số những bệnh nhân còn sống sót sau khi điều trị, có khoảng 7% người bệnh có biểu hiện bệnh thoái lui bán phần, 27% không còn biểu hiện bệnh.

Số lượng người mắc bệnh lupus ban đỏ được điều trị bằng phương pháp này ngày càng tăng. Hy vọng, điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc có thể giúp giảm biểu hiện bệnh, giảm nguy cơ tái phát và mang lại cuộc sống tốt hơn cho nhiều bệnh nhân. 

Xem thêm: 

• Cùng cha mẹ tìm hiểu về lưu trữ tế bào gốc từ tủy răng sữa cho con
• Dùng tế bào gốc trị thâm có hiệu quả không?