Những điều bạn cần biết về phương pháp cấy ghép tế bào gốc

Cấy ghép tế bào gốc là một phương pháp hiện đại và hiệu quả trong điều trị các bệnh liên quan đến máu và ung thư bao gồm cả bệnh lành tính và ác tính. Phương pháp cấy ghép tế bào gốc giúp cơ thể của bệnh nhân phục hồi khả năng sản xuất máu và tái tạo hệ thống miễn dịch. Vậy phương pháp cấy ghép tế bào gốc thường được sử dụng trong những trường hợp nào? Có những phương pháp cấy ghép tế bào gốc nào?

Cấy ghép tế bào gốc là gì?

Để phục hồi khả năng tái tạo máu và tế bào miễn dịch trong cơ thể người bệnh, cấy ghép tế bào gốc máu chính là phương pháp chuẩn được ứng dụng hiện nay. Các tế bào gốc tạo máu này có thể phát triển thành bất kỳ loại tế bào máu nào trong ba loại bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu.

Trong điều trị ung thư, việc sử dụng phương pháp xạ trị hoặc hóa trị ở liều cao có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến tế bào máu trong xương tủy. Vì vậy, cấy ghép tế bào gốc có thể được áp dụng để phục hồi hệ miễn dịch cho những người bị bệnh bạch cầu, ung thư tủy, u tủy, hội chứng rối loạn sinh tủy, ung thư máu,...

Nguồn tế bào gốc sử dụng để cấy ghép tế bào gốc đến từ đâu?

Cấy ghép tế bào gốc có thể lấy tế bào từ ba nguồn chính, bao gồm:

• Tế bào gốc từ tủy xương.
• Tế bào gốc từ máu ngoại vi.
• Tế bào gốc từ máu ở cuống rốn đã được thu thập sau khi em bé mới chào đời.

Việc lựa chọn nguồn tế bào gốc trong quá trình cấy ghép có vai trò quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị. Tốt nhất là nên sử dụng tế bào gốc từ nguồn tự thân hoặc từ người thân có cùng huyết thống để giảm thiểu nguy cơ tế bào bị đào thải và tạo ra tác dụng phụ không mong muốn đối với người bệnh.

Tế bào gốc được sử dụng trong quá trình cấy ghép phải là tế bào non trẻ, khỏe mạnh và không bị tác động bởi môi trường hoặc tuổi tác, ví dụ như tế bào gốc từ mô và máu dây rốn của trẻ sơ sinh. Loại tế bào gốc này được lưu trữ đúng cách từ lúc trẻ sơ sinh chào đời và có thể được sử dụng để điều trị các bệnh lý nguy hiểm trong tương lai cho bệnh nhân hoặc người thân cùng huyết thống.

Lợi ích của cấy ghép tế bào gốc là gì?

Cấy ghép tế bào gốc không chỉ giúp điều trị bệnh mà còn mở ra nhiều tiềm năng trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển y học:

• Tế bào sống trong tủy xương được khôi phục lại sau quá trình điều trị diệt tủy xương để loại bỏ tế bào ung thư trong cơ thể người bệnh.
• Tế bào tủy xương bất thường được thay thế bằng các tế bào tủy xương bình thường trong các trường hợp rối loạn huyết học lành tính.

Phương pháp ghép tế bào gốc cho phép thay thế tế bào bị bệnh bằng tế bào khỏe mạnh. Hơn nữa, tế bào gốc còn có khả năng phát triển thành các loại tế bào khác nhau như tế bào cơ tim, tế bào thần kinh, tế bào máu,... Những tế bào được hình thành sau đó có thể được sử dụng để tái tạo các mô bị bệnh trong cơ thể con người. Điều này mang lại hy vọng cho những người mắc các bệnh về tim, đột quỵ, viêm xương khớp, bỏng, tiểu đường tuýp 1, bệnh Alzheimer, xơ cứng teo một bên cơ.

Gợi ý các phương pháp cấy ghép tế bào gốc

Cấy ghép tế bào gốc là phương pháp truyền tế bào gốc đã được lựa chọn vào cơ thể người bệnh thông qua đường tĩnh mạch. Tế bào gốc sẽ di chuyển đến tủy xương và thay thế tế bào đã bị tổn thương hoặc bị phá hủy do hóa/xạ trị. Quá trình này có ba phương thức khác nhau:

• Cấy ghép tế bào gốc tự thân: Tế bào gốc được lấy từ máu ngoại vi hoặc tủy xương của chính người bệnh.
• Cấy ghép dị thân hay còn được gọi là cấy ghép chéo: Tế bào gốc này được lấy từ người hiến tặng, có thể cùng hoặc không cùng huyết thống với bệnh nhân, nhưng tế bào này phải tương thích với người bệnh được cấy ghép.
• Cấy ghép đồng nguyên: Quá trình cấy ghép tế bào gốc từ anh/chị em sinh đôi của bệnh nhân.

Một số câu hỏi thường gặp về cây ghép tế bào gốc

Cấy ghép tế bào gốc mất bao lâu?

Quá trình cấy ghép tế bào gốc kéo dài hơn 1 giờ, bao gồm các bước chuẩn bị, thực hiện cấy ghép, kiểm tra sau phẫu thuật. Và có thể kéo dài ít nhất vài tháng đối với bệnh nhân mắc phải ung thư máu.

Mức độ nguy hiểm của phương pháp cấy ghép tế bào gốc như thế nào?

Trong quá trình cấy ghép dị sinh, có thể xuất hiện một số vấn đề quan trọng như bệnh ghép vật chủ. Vấn đề này gây tổn thương cho gan, ruột và các cơ quan khác trong cơ thể.

Chưa kể, cách thức cấy ghép tế bào gốc này có thể tác động trực tiếp đến tinh thần của bệnh nhân. Thường thì, người bệnh trước khi thực hiện cấy ghép sẽ có tâm lý lo sợ và căng thẳng cực độ. Vì vậy, quan trọng là người bệnh nên giải tỏa phần nào tâm lý của mình trước khi tiến hành phẫu thuật bằng cách tâm sự với bạn bè và người thân.

Phương pháp cấy ghép tế bào gốc phù hợp với những đối tượng bệnh nhân nào?

Phương pháp này hiện đang được sử dụng trong điều trị bệnh đa u tủy, bệnh bạch cầu và u nguyên bào thần kinh.

Nhìn chung, phương pháp cấy ghép tế bào gốc là một bước tiến lớn trong lĩnh vực y học và đã cứu sống rất nhiều bệnh nhân. Tuy nhiên, để biết chính xác liệu mình có cần phải thực hiện ghép tế bào gốc hay không, bệnh nhân nên đến khám và tư vấn tại các cơ sở y tế, bệnh viện đáng tin cậy sớm nhất.

Ly Huỳnh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp