Tìm hiểu về sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm

Bệnh thận mạn là bệnh thường xuyên xảy ra và phổ biến trên lâm sàng, chi phí điều trị rất cao, tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao trên toàn thế giới. Hiện nay, với sự phát triển nhanh chóng của các phương pháp định vị và dụng cụ chọc dò, công nghệ sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm cũng đã phát triển vượt bậc và mang lại giá trị hướng dẫn quan trọng trong điều trị lâm sàng cho bệnh nhân mắc bệnh thận.

Sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm là gì?

Sinh thiết thận còn gọi là sinh thiết thận qua da hay chọc thận, là xét nghiệm thường quy xâm lấn phổ biến với việc sử dụng kim đâm để lấy ra một phần rất nhỏ của mô trong thận để kiểm tra bệnh lý, kỹ thuật này có ý nghĩa rất lớn trong việc làm rõ loại bệnh lý của bệnh nhân mắc bệnh thận và xây dựng kế hoạch điều trị chính xác. Sinh thiết thận giúp làm rõ chẩn đoán, hướng dẫn điều trị, đánh giá tiên lượng và tìm hiểu mối liên quan giữa phân loại bệnh lý lâm sàng và loại bệnh lý, đồng thời là một trong những phương tiện quan trọng để nâng cao trình độ nghiên cứu lâm sàng và khoa học về bệnh thận.

Do bệnh thận rất đa dạng, nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh phức tạp nên biểu hiện lâm sàng của nhiều bệnh thận không hoàn toàn phù hợp với sự thay đổi mô học của thận. Vì vậy, sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm là một phương pháp thăm khám rất quan trọng và luôn được coi là tiêu chuẩn vàng. So với các phương pháp chọc dò truyền thống, sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm có ưu điểm là ít chấn thương hơn, ít đau hơn và tỷ lệ chọc đúng mẫu thành công cao hơn.

Tại sao cần sinh thiết thận?

Có nhiều loại bệnh thận, với hàng chục loại bệnh lý, tất cả đều có biểu hiện lâm sàng là protein niệu hoặc suy thận. Xét nghiệm máu và xét nghiệm nước tiểu định kỳ chỉ có thể loại trừ một số bệnh thận thứ phát chứ không thể chẩn đoán đầy đủ loại bệnh lý cụ thể của bệnh thận. Phương pháp điều trị và tiên lượng của các loại bệnh thận khác nhau có thể hoàn toàn không nhất quán, lúc này sinh thiết thận đóng vai trò rất lớn, thông qua kết quả xét nghiệm máu có thể làm rõ loại bệnh lý thận, hướng dẫn dùng thuốc tiếp theo và phán đoán. Có thể nói, sau khi sinh thiết thận, bạn sẽ biết mình mắc bệnh thận gì và có thể dùng thuốc nhắm trúng đích hơn, để thận có tiên lượng tốt hơn.

Chỉ định sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm

Đối với bất kỳ bệnh lý nhu mô thận nào để chẩn đoán rõ ràng, hướng dẫn điều trị hoặc xác định tiên lượng, không có chống chỉ định sinh thiết thận thì có thể thực hiện sinh thiết. Sau đây là các trường hợp có thể được yêu cầu sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm:

• Bệnh cầu thận nguyên phát:
  • Hội chứng viêm thận cấp kèm theo suy giảm mạnh chức năng thận, nghi ngờ viêm thận tiến triển nhanh hoặc tình trạng không thuyên giảm sau khi điều trị.
  • Hội chứng thận hư nguyên phát.
  • Tiểu máu không triệu chứng.
  • Protein niệu không triệu chứng.
• Chẩn đoán phân biệt các bệnh hệ thống liên quan đến thận như lupus ban đỏ, viêm quanh động mạch dạng nốt và xơ cứng bì.
• Tăng huyết áp không rõ nguyên nhân kèm theo tổn thương chức năng thận.
• Bệnh nhân suy thận cấp không rõ nguyên nhân.
• Đánh giá hiệu quả trước và sau khi điều trị bệnh thận mãn tính.
• Sinh thiết thận nhiều lần: Trong quá trình phát triển và điều trị một số bệnh thận, biểu hiện bệnh lý của chúng sẽ thay đổi, sinh thiết thận nhiều lần có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả điều trị và tiên lượng bệnh, đồng thời điều chỉnh kế hoạch điều trị từ từ.
• Bệnh thận thứ phát: Có nhiều bệnh lý khác liên quan đến thận, nhưng không thể chẩn đoán được.
• Bệnh thận di truyền: Đối với những gia đình có nhiều người mắc bệnh thận tương tự, cần được làm rõ để hướng dẫn thế hệ tiếp theo về chăm sóc trước và sau khi sinh.

Chống chỉ định sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm

Chống chỉ định tuyệt đối

• Bệnh nhân mắc bệnh thận đơn độc.
• Bệnh tâm thần không thể hợp tác.
• Bệnh nhân tăng huyết áp nặng không kiểm soát được.
• Bệnh nhân có xu hướng chảy máu rõ ràng.
• Thể tích thận giảm.

Chống chỉ định tương đối

• Nhiễm trùng hệ tiết niệu: Viêm bể thận, lao, áp xe quanh thận,...
• Khối u ác tính ở thận hoặc phình động mạch chủ.
• Thận đa nang hoặc nhiều u nang thận.
• Bệnh thận mãn tính.

Mặc dù là bệnh thận nguyên phát nhưng khi phát triển đến giai đoạn suy thận thì bệnh lý thận về cơ bản là giống nhau, không cần chọc dò. Ví dụ, trong suy thận mãn tính, chức năng thận cơ bản có thể chấp nhận được, tổn thương chức năng thận có các yếu tố có thể đảo ngược, có thể thực hiện sinh thiết thận; béo phì quá mức, tràn dịch bụng nhiều, mang thai, suy tim nặng, thiếu máu, sốc, giảm thể tích máu và người già không thích hợp để sinh thiết thận.

Quá trình sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm

Sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm là một thủ thuật xâm lấn cần phải nhập viện.

• Sau khi được bác sĩ chuyên môn đánh giá, có chỉ định sinh thiết thận và không có chống chỉ định rõ ràng, hoàn tất thủ tục nhập viện.
• Hoàn thành các kiểm tra định kỳ trước phẫu thuật.
• Bệnh nhân nằm trên giường, bác sĩ siêu âm màu định vị vị trí, khử trùng màn, gây tê cục bộ tại điểm định vị. Bác sĩ có kinh nghiệm thực hiện chọc dò để lấy mẫu bệnh phẩm và bệnh nhân được băng bó vết thương, ca phẫu thuật kết thúc.
• Sau khi chọc thận, bệnh nhân được theo dõi dấu hiệu và thực hiện một số kiểm tra để chắc chắn thận hoạt động bình thường trước khi xuất viện.

Tóm lại, sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm là phương pháp chính để chẩn đoán bệnh lý về thận. Nó sử dụng một kim đâm nhỏ xuyên qua da vào thận và lấy ra một lượng nhỏ mô thận để phân tích bệnh lý. Hiện nay, chủ yếu sử dụng sinh thiết thận dưới hướng dẫn siêu âm, phương pháp này ít gây chấn thương cho cơ thể con người và không gây tổn thương cho thận và các chức năng hệ thống trong hầu hết các trường hợp.