Sinh thiết là gì? Quá trình sinh thiết diễn ra như thế nào?

Sinh thiết là thủ thuật y khoa ngày càng phổ biến giúp chẩn đoán chính xác các bệnh lý ung thư. Thông qua sinh thiết, các bác sĩ có được thông tin về tình trạng, giai đoạn phát triển của tế bào ung thư trong cơ thể để từ đó đưa ra định hướng đúng đắn về điều trị. Vậy sinh thiết là gì?

Sinh thiết là gì?

Sinh thiết là một thủ thật lấy đi một mảnh mô hoặc một mẫu tế bào từ cơ thể để có thể quan sát, phân tích, kiểm tra trên các loại kính hiển vi trong phòng thí nghiệm. Cụm từ sinh thiết bao gầm quá trình lấy mẫu và thực hiện các xét nghiệm giải phẫu mẫu trên kính hiển vi để xác định bệnh.

Mục đích của thủ thuật này thường hướng đến việc kiểm tra sự bất thường về chức năng của một bộ phận hoặc sự thay đổi bất thường về cấu trúc tế bào. Kết quả của quá trình thiết sẽ cho thấy hình dạng, đặc điểm chức năng của mô cần khảo sát từ đó xác định các bất thường như khối u, viêm, bướu,…

Vai trò của sinh thiết là gì?

Các xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như chụp CT hoặc MRI rất hữu ích trong việc phát hiện các khối u hoặc mô không đều, nhưng không thể phân biệt được sự khác biệt giữa tế bào ung thư và tế bào không phải ung thư. Sinh thiết là thủ thuật có khả năng giúp phân biệt tế bào thường và tế bào ung thư. Do đó, đối với hầu hết các trường hợp, cách duy nhất để chẩn đoán bệnh ung thư là thực hiện sinh thiết.

Bên cạnh đó, sinh thiết cung cấp thông tin về tình trạng, giai đoạn phát triển và sự lan rộng của khối u hoặc tế bào ung thư trong cơ thể. Điều này giúp bác sĩ đưa ra định hướng đúng đắn về phương pháp điều trị, tăng cơ hội chữa khỏi cho bệnh nhân.

Hiện nay có thể thực hiện sinh thiết ở hầu hết các mô trong cơ thể như sinh thiết vú, sinh thiết tuyến tiền liệt, sinh thiết gan, sinh thiết tim, sinh thiết thận,… Tùy theo vị trí của mô cần lấy, mà bác sĩ thực hiện sinh thiết có thể áp dụng các loại sinh thiết khác nhau.

Xét nghiệm sinh thiết có các loại nào?

Hiện này có nhiều phương pháp xét nghiệm sinh thiết được áp dụng trong quá trình chẩn đoán bệnh bao gồm:

Sinh thiết kim

Sinh thiết kim hay sinh thiết mô qua da là quá trình sử dụng một cây kim đặc biệt qua da để thu thập tế bào từ khu vực nghi ngờ. Sinh thiết kim thường được áp dụng đối với trường hợp có các khu vực đáng ngờ có thể cảm nhận được qua da chẳng hạn như khối u vú và hạch bạch huyết mở rộng.

Khi kết hợp với xét nghiệm hình ảnh như chụp CT, MRI hoặc siêu âm, sinh thiết kim có thể được sử dụng để thu thập các tế bào từ một khu vực không thể cảm nhận được qua da. Một số loại sinh thiết kim bao gồm:

• Chọc hút bằng kim nhỏ: Loại sinh thiết này sẽ dùng một cây kim dài và mỏng được gắn bộ phận hỗ trợ lực hút, đưa vào vùng nghi ngờ, hút mẫu, trải lên lam kính và làm xét nghiệm tế bào học.
• Sinh thiết kim lõi: Loại sinh thiết này sử dụng kim có kích thước lớn hơn so với kim nhỏ để lấy ra mẫu mô có kích thước bằng một hạt gạo.
• Sinh thiết có hỗ trợ chân không: Trong quá trình sinh thiết có sự hỗ trợ của chân không làm tăng lượng tế bào được lấy ra qua kim. Điều này có thể làm giảm số lần phải đâm kim để lấy đủ mẫu. Đồng thời sinh thiết được hỗ trợ chân không còn giúp hạn chế các tổn thương hay vết mổ để lại sẹo to, sẹo xấu.

Sinh thiết nội soi

Trong quá trình sinh thiết nội soi, bác sĩ sẽ sử dụng một ống nội soi mỏng, linh hoạt có đèn ở đầu để quan sát các bộ phận bên trong cơ thể. Thông qua ống nội soi xác định được khu vực bất thường và sinh thiết lấy mẫu trong khi thực hiện thủ thuật.

Việc lựa chọn loại sinh thiết nội soi phụ thuộc vào vị trí của khu vực nghi ngờ. Ống nội soi có thể được đưa vào cơ thể qua một vết mổ nhỏ trên da hoặc được đưa vào thông qua miệng, trực tràng, đường tiết niệu.

Sinh thiết tủy xương

Tủy xương là nơi tạo ra các tế bào máu bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Thông thường sinh thiết tủy xương được sử dụng để chẩn đoán nhiều vấn đề về máu, cả ung thư và không phải ung thư.

Sinh thiết tủy xương có thể chẩn đoán bệnh ung thư máu, chẳng hạn như bệnh bạch cầu, ung thư hạch, đa u tủy xương hoặc các bệnh ung thư bắt đầu ở nơi khác và di chuyển đến tủy xương.

Sinh thiết phẫu thuật

Sinh thiết phẫu thuật có thể được chỉ định nếu các tế bào nghi ngờ không thể tiếp cận được bằng các thủ tục sinh thiết khác hoặc nếu các kết quả sinh thiết khác không thể kết luận được. Trong quá trình sinh thiết phẫu thuật, bác sĩ phẫu thuật sẽ lấy ra mẫu mô nhỏ để sinh thiết nhanh nhằm xác định tình trạng của phần mô.

Sinh thiết da

Sinh thiết da là một thủ thuật tương đối đơn giản, được sử dụng thường xuyên nhất để chẩn đoán các tình trạng của da đặc biệt là ung thư da. Trong quá trình sinh thiết da các bác sĩ sẽ lấy một mẫu da có kích thước từ 2 - 5mm để đem đi xét nghiệm mô bệnh học.

Quy trình thực hiện sinh thiết

Chuẩn bị

Khi có những dấu hiệu bất thường đối với sức khỏe sau khi khám tổng quát, các bác sĩ sẽ đặt lịch để tiến hành thực hiện sinh thiết cho người bệnh. Khi nhập viện, người bệnh sẽ được tiến hành thực hiện xét nghiệm máu, đánh giá dị ứng với các chất liên quan đến sinh thiết, chẩn đoán bệnh bằng các phương pháp siêu âm, chụp CT,...

Trước khi thực hiện thủ thuật, bệnh nhân cần kiêng 1 số loại thuốc, thực phẩm chức năng đang sử dụng, đồng thời không được ăn uống trước đó vài tiếng. Tùy theo bộ phận, cơ quan sinh thiết mà bác sĩ sẽ có những dặn dò cụ thể.

Thực hiện sinh thiết

Bệnh nhân sẽ được gây tê toàn thân hay gây tê tại chỗ trước khi thực hiện sinh thiết. Gây tê tại chỗ sẽ áp dụng trong sinh thiết bằng kim còn đối với sinh thiết nội soi hay cắt bỏ sẽ tiến hành gây tê cục bộ hoặc toàn thân.

Sau đó, quá trình sinh thiết sẽ được thực hiện, kéo dài khoảng vài phút đến vài giờ tùy vào từng trường hợp.

Sau sinh thiết

Sau khi đã thực hiện sinh thiết xong, bệnh nhân sẽ được ở lại bệnh viện trong vòng vài giờ để theo dõi tình trạng sức khỏe, kết hợp với uống thuốc giảm đau.

Sau vài giờ, nếu không bất kỳ dấu hiệu bất thường thì bệnh nhân có thể được ra về và theo dõi tại nhà. Thông thường, một số triệu chứng có thể sẽ xuất hiện một cách thoáng qua trong vài ngày đầu tại vị trí lấy mẫu bao gồm đau, chảy máu, bầm da,…

Phân tích mẫu sinh thiết

Sau khi lấy mẫu mô từ cơ thể bệnh nhân, mẫu sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Mẫu sẽ được xử lý hóa học hoặc đông lạnh và cắt thành những phần rất mỏng, sau đó gắn vào tấm thủy tinh. Thông qua kính hiển vi, bác sĩ sẽ tìm kiếm và phân tích được các bất thường trong cấu trúc tế bào (nếu có).

Sinh thiết là một thủ thuật quan trọng để chẩn đoán các bệnh lý về ung thư hiện nay. Các kết quả của quá trình sinh thiết thường sẽ được trả về sau 1 đến 10 ngày, nếu có bất kỳ bất thường trong kết quả người bệnh sẽ được hẹn tái khám lại để được đưa ra chiến lược điều trị phù hợp nhất.

Xem thêm:

• Tìm hiểu về liệu pháp kháng sinh mạch trong điều trị ung thư
• Tiên lượng là gì? Phân biệt chẩn đoán và tiên lượng bệnh