Trẻ em bị viêm tai giữa uống thuốc gì? Cách phòng tránh bệnh viêm tai giữa

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm tai giữa là nguyên nhân hàng đầu gây mất thính lực tạm thời ở trẻ em. Tại Việt Nam, bệnh lý này thường xuất hiện nhiều vào mùa lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi thất thường. Tuy không quá nguy hiểm nếu được điều trị kịp thời nhưng nếu điều trị sai cách hoặc tự ý dùng thuốc có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, hiểu đúng về vấn đề "Trẻ em bị viêm tai giữa uống thuốc gì?" rất được quan tâm.

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị viêm tai giữa

Viêm tai giữa ở trẻ thường khởi phát cùng với các bệnh đường hô hấp trên như viêm họng hoặc viêm mũi họng. Các triệu chứng ban đầu có thể khá giống cảm lạnh thông thường, khiến ba mẹ dễ chủ quan. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, phụ huynh sẽ thấy trẻ có những biểu hiện đặc trưng như sau:

• Sốt nhẹ đến sốt cao: Trẻ có thể sốt âm ỉ hoặc sốt cao lên tới 39 – 40°C, đi kèm với vẻ biểu hiện mệt mỏi, lừ đừ và khó chịu.
• Đau tai hoặc cảm giác khó chịu trong tai: Đây là biểu hiện rõ rệt nhất của bệnh. Trẻ nhỏ chưa biết diễn đạt sẽ thường xuyên kéo tai, dụi tai, tỏ ra bứt rứt, cáu gắt và khóc quấy nhiều, nhất là vào ban đêm.
• Chán ăn, nôn trớ và rối loạn tiêu hóa: Nhiều trẻ bị viêm tai giữa trở nên biếng ăn, bỏ bú, ăn ít, có thể kèm nôn ói hoặc tiêu chảy do ảnh hưởng từ cơn đau tai và tình trạng viêm nhiễm lan rộng.
• Dấu hiệu khi khám tai: Các bác sĩ kiểm tra thường thấy màng nhĩ đỏ, sung huyết và có thể có dịch ứ đọng trong tai giữa.
• Nguy cơ biến chứng: Viêm tai giữa không được can thiệp sớm có thể dẫn đến rách màng nhĩ, chảy mủ tai, thậm chí ảnh hưởng đến thính lực và gây các biến chứng nghiêm trọng hơn như viêm tai xương chũm.

Việc phát hiện sớm các triệu chứng này và đưa trẻ đi khám kịp thời sẽ giúp quá trình điều trị đơn giản và hiệu quả hơn, đồng thời phòng tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.

Trẻ em bị viêm tai giữa uống thuốc gì?

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và các triệu chứng cụ thể của bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp để điều trị viêm tai giữa ở trẻ em.

Thuốc hạ sốt – giảm đau

Giảm đau và hạ sốt là bước điều trị đầu tiên khi trẻ bị viêm tai giữa, đặc biệt trong trường hợp trẻ sốt cao từ 38,5°C trở lên. Đây là cách giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn trong khi chờ đáp ứng điều trị chính. Hai loại thuốc thông dụng được sử dụng gồm:

• Paracetamol: Đây là lựa chọn phổ biến và an toàn để hạ sốt, giảm đau. Liều dùng được khuyến nghị là 10 – 15mg/kg thể trọng, có thể lặp lại sau mỗi 4 – 6 giờ nếu triệu chứng chưa thuyên giảm.
• Ibuprofen: Ngoài tác dụng hạ sốt, Ibuprofen còn có đặc tính chống viêm nhẹ. Thuốc được dùng với liều 10mg/kg thể trọng, cách nhau ít nhất 6 giờ giữa các lần uống.

Cả hai loại thuốc đều nên được sử dụng đúng liều, đúng khoảng cách giữa các lần uống để đảm bảo hiệu quả và tránh tác dụng phụ.

Thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh là lựa chọn điều trị chính trong các trường hợp viêm tai giữa do vi khuẩn. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng cần dùng kháng sinh, đặc biệt là nếu bệnh do virus gây ra hoặc triệu chứng nhẹ. Việc sử dụng thuốc cần dựa trên chẩn đoán lâm sàng và kết quả cận lâm sàng nếu cần. Thời gian dùng thuốc kháng sinh thường kéo dài ít nhất 7 – 10 ngày, tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ nhiễm trùng của trẻ.

Các bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng kháng sinh trong những trường hợp sau:

• Triệu chứng không cải thiện sau 48 – 72 giờ theo dõi và điều trị triệu chứng.
• Trẻ dưới 6 tháng tuổi do hệ miễn dịch còn yếu.
• Trẻ từ 6 – 24 tháng tuổi bị viêm tai giữa hai bên hoặc có yếu tố nguy cơ (như viêm đường hô hấp trên, nôn ói, suy giảm miễn dịch, bất thường sọ mặt,…).
• Trẻ có biểu hiện nghiêm trọng: Sốt cao trên 39°C, đau tai nhiều kéo dài trên 48 giờ.
• Trẻ sống ở vùng sâu, vùng xa, khó tiếp cận cơ sở y tế để theo dõi.

Lưu ý quan trọng khi dùng kháng sinh:

• Quyết định dùng kháng sinh cần có sự thăm khám và chỉ định cụ thể từ bác sĩ.
• Dùng đúng liều, đúng thời gian để tránh nguy cơ kháng thuốc hoặc tái phát bệnh.
• Trường hợp viêm tai giữa do virus, bệnh có thể tự khỏi sau 2 – 3 ngày nếu trẻ được chăm sóc đúng cách, vì thế trong trường hợp này, kháng sinh không cần thiết.
• Đặc biệt, tuyệt đối không sử dụng các loại kháng sinh nhóm aminoglycosid để điều trị viêm tai giữa vì chúng có thể gây độc tính lên tai, dẫn đến mất thính lực vĩnh viễn và ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ của trẻ.

Nếu sau khi dùng các loại thuốc, kháng sinh phối hợp mà bệnh không có tiến triển, bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp bằng thủ thuật như chích rạch màng nhĩ để dẫn lưu dịch hoặc thậm chí phẫu thuật xương chũm trong các ca nặng.

Cách phòng tránh bệnh viêm tai giữa ở trẻ nhỏ

Viêm tai giữa ở trẻ em có thể do cả vi khuẩn và virus gây ra, thường khởi phát sau các đợt nhiễm trùng đường hô hấp trên. Chính vì vậy, việc phòng ngừa từ sớm đóng vai trò rất quan trọng giúp hạn chế nguy cơ mắc và tái phát bệnh.

Tiêm chủng đầy đủ cho trẻ

Đây là “hàng rào” phòng bệnh chủ động vô cùng quan trọng. Các loại vắc xin như HIB (Haemophilus influenzae type B), phế cầu khuẩn và cúm mùa đã được chứng minh là có công dụng giúp giảm đáng kể nguy cơ viêm tai giữa ở trẻ nhỏ.

Giữ ấm và vệ sinh mũi họng cho trẻ

Khi thời tiết chuyển lạnh, sức đề kháng của trẻ dễ suy giảm. Việc giữ ấm vùng cổ, ngực, mũi và thường xuyên vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý sẽ giúp ngăn ngừa vi khuẩn, virus xâm nhập và gây viêm nhiễm.

Điều trị sớm các bệnh lý tai – mũi – họng

Nếu trẻ có dấu hiệu bị viêm mũi, viêm xoang, phụ huynh không nên để tình trạng bệnh kéo dài, càng không nên cho trẻ đi bơi trong thời điểm này. Việc điều trị dứt điểm các ổ viêm sớm sẽ giúp giảm thiểu khả năng lây lan lên tai giữa.

Khám tai định kỳ

Trẻ từng mắc sởi, cúm, thương hàn,... sau khi khỏi bệnh vẫn nên được kiểm tra màng nhĩ định kỳ vì các bệnh lý này có thể để lại biến chứng ở tai nếu không được phát hiện kịp thời.

Xem xét can thiệp nạo V.A hoặc cắt amidan

Với những trẻ bị viêm tai giữa tái phát nhiều lần, bác sĩ có thể chỉ định nạo V.A hoặc cắt amidan để loại bỏ nguyên nhân gốc rễ gây viêm nhiễm kéo dài.

Viêm tai giữa là bệnh lý phổ biến ở trẻ nhỏ nhưng nếu được phát hiện và điều trị đúng cách, trẻ có thể hồi phục nhanh chóng mà không để lại biến chứng. Qua bài viết, hy vọng ba mẹ đã tìm được câu trả lời cho thắc mắc “Trẻ em bị viêm tai giữa uống thuốc gì?”. Đôi tai khỏe mạnh sẽ giúp con phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần.