Triệu chứng trẻ sơ sinh thiếu máu

Tình trạng trẻ sơ sinh thiếu máu có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt khi không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu trẻ sơ sinh bị thiếu máu mà không nhận được sự can thiệp và chăm sóc cần thiết, những biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra, ảnh hưởng đến sức khỏe và phát triển của trẻ trong tương lai. Hãy cùng tìm hiểu về tình trạng này và cách phòng ngừa để đảm bảo tương lai khỏe mạnh cho các "thế hệ tương lai."

Nguyên nhân trẻ sơ sinh thiếu máu

Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây trẻ sơ sinh bị thiếu máu:

• Nguyên nhân sản khoa:
  • Bong nhau non.
  • Nhau tiền đạo.
  • Chấn thương nhau hoặc dây rốn khi sinh.
  • Vỡ mạch máu bất thường của bánh nhau.
  • Đứt dây rốn.
• Truyền máu thai – mẹ: Truyền máu thai từ mẹ sang thai nhi (8% người mẹ mang thai bình thường có sự truyền máu thai mẹ).
• Truyền máu thai – bánh nhau.
• Truyền máu song thai.
• Mất máu do chảy máu:
  • Chảy máu nội sọ.
  • Chảy máu dưới màng cứng.
  • Tụ máu dưới da.
• Mất máu do quá trình điều trị: Phải lấy máu xét nghiệm quá nhiều, đặc biệt ở trẻ đẻ non.

• Tăng phá hủy hồng cầu:
  • Tại hồng cầu: Gồm thiếu men G6PD, bệnh hồng cầu hình liềm, α-thalassemia.
  • Ngoài hồng cầu: Bao gồm các tình trạng như tan máu miễn dịch (như bất đồng hệ nhóm máu ABO, Rh, và các hệ dưới nhóm...), u máu (hội chứng Kasabach-Merritt), và tan máu mắc phải (do nhiễm trùng hoặc sử dụng thuốc...).
• Giảm sản xuất hồng cầu:
  • Thiếu máu ở trẻ đẻ non do thiếu erythropoietin thoáng qua.
  • Thiếu máu do thiểu sản hoặc bất sản tủy.
  • Ức chế tủy xương (nhiễm Rubella hoặc Parvovirus 19).
  • Thiếu máu dinh dưỡng, thường gặp sau giai đoạn sơ sinh, đặc biệt là do thiếu sắt.

Triệu chứng trẻ sơ sinh thiếu máu

Triệu chứng của bệnh thiếu máu có thể biến đổi tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh và các dấu hiệu kèm theo. Trong trường hợp thiếu máu nhẹ, có thể không có triệu chứng rõ ràng. Dưới đây là một số triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng mà người bệnh có thể gặp:

Triệu chứng lâm sàng:

• Da xanh tái và niêm mạc nhợt.
• Trẻ em có thể trở nên li bì và bú kém.
• Sự suy hô hấp, thở nhanh, và tăng nhu cầu về oxy.
• Nhịp tim nhanh và huyết áp thấp.
• Kích thước của gan và lách có thể tăng lên, đặc biệt trong các trường hợp tụ máu.
• Trong trường hợp thiếu máu nặng, có thể xảy ra nhiễm toan chuyển hóa.

Triệu chứng cận lâm sàng:

Cận lâm sàng có thể đa dạng tùy thuộc vào từng nguyên nhân cụ thể của bệnh. Các kiểm tra và xét nghiệm cận lâm sàng có thể bao gồm:

• Kiểm tra công thức máu, bao gồm hồng cầu lưới và tiểu cầu.
• Xác định nhóm máu ABO, Rh và thực hiện test Coomb.
• Đo lường các chỉ số về bilirubin (bao gồm toàn phần, trực tiếp và gián tiếp).
• Kiểm tra sự hiện diện của hồng cầu bào thai (HbF) trong máu mẹ, đặc biệt trong trường hợp máu từ thai nhi truyền sang máu mẹ qua bánh rau.
• Siêu âm não thông qua thóp phát hiện sớm xuất huyết não, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh đẻ non.

Điều trị trẻ sơ sinh thiếu máu

Phương pháp điều trị thiếu máu có thể thay đổi tùy theo nguyên nhân và mức độ nặng của bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị thường được áp dụng cho các trường hợp thiếu máu:

Trước sinh:

Trong trường hợp thiếu máu nặng, người bệnh có thể được truyền máu bào thai.

Sau sinh:

Thiếu máu ở trẻ đẻ non: 

• Hạn chế lấy máu để xét nghiệm nhiều lần để giảm mất máu.
• Bổ sung sắt và acid folic.
• Điều trị bằng erythropoietin người tái tổ hợp, với liều từ 75 đến 300 đơn vị/kg/tuần, tiêm dưới da trong 4 tuần, bắt đầu từ tuần thứ 3 - 4 sau sinh.
• Truyền khối hồng cầu theo chỉ định.

Các nguyên nhân thiếu máu khác: Điều trị theo nguyên nhân cụ thể gây ra thiếu máu.

Truyền máu được thực hiện theo chỉ định từng trường hợp, tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh và tình trạng của người bệnh.

Ngăn ngừa trường hợp trẻ sơ sinh thiếu máu

Để phòng tránh tình trạng thiếu máu và thiếu sắt ở trẻ sơ sinh, dưới đây là một số biện pháp và lời khuyên cho trẻ:

Trẻ đủ tháng:

• Khuyến khích cho trẻ bú mẹ, vì sữa mẹ là nguồn cung cấp dinh dưỡng tốt và giàu sắt.

• Nếu trẻ không thể bú mẹ, sử dụng sữa công thức bổ sung sắt với liều 2mg/kg/ngày.
• Đảm bảo trẻ đủ lượng sắt thông qua chế độ ăn uống hoặc bổ sung sắt nếu cần.

Trẻ đẻ non:

• Cho trẻ uống sữa bổ sung sắt với liều 2 - 4 mg/kg/ngày khi trẻ đã ăn hoàn toàn.
• Bổ sung vitamin E với liều 15 - 25 UI/ngày cho đến khi trẻ đạt tuổi 38 - 40 tuần.

Bổ sung dinh dưỡng:

• Cung cấp thực phẩm hỗ trợ giàu sắt và các vi khoáng chất thiết yếu khác như kẽm, Lysine, crom, selen, vitamin B.
• Đảm bảo chế độ ăn uống đủ độ phong phú để đáp ứng nhu cầu về dinh dưỡng của trẻ.
• Sử dụng các thực phẩm có chứa các chất dinh dưỡng quan trọng để cải thiện tình trạng biếng ăn và đảm bảo trẻ ăn ngon miệng.

Việc theo dõi và đảm bảo trẻ nhận đủ sắt và dinh dưỡng cần thiết là quan trọng để tránh tình trạng thiếu máu và đảm bảo sức khỏe toàn diện cho trẻ.

Xem thêm: Thiếu máu nhược sắc nên ăn gì?