Truyền nước hoa quả khi mệt mỏi: Những lợi ích và nguy cơ cần lưu ý

Trong những ngày nắng nóng hoặc sau khi lao động vất vả, nhiều người cảm thấy mệt mỏi, chán ăn và tìm đến phương pháp truyền nước hoa quả để "bổ sung năng lượng" và "giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng". Tuy nhiên, truyền nước hoa quả có thực sự hiệu quả hay không? Khi nào cần thiết và có nguy cơ gì?

Truyền nước hoa quả là gì?

Truyền nước hoa quả hay còn gọi là truyền dịch có chứa vitamin, khoáng chất và chất điện giải, là một phương pháp đưa các chất dinh dưỡng trực tiếp vào máu qua đường tĩnh mạch. Loại dịch truyền này có thể chứa vitamin C, vitamin nhóm B, kali, natri, magie và một số vi chất khác.

Tuy nhiên, không phải ai cũng cần truyền dịch này. Trong y khoa, truyền dịch chỉ được chỉ định khi có tình trạng mất nước – điện giải, suy nhược nghiêm trọng hoặc thiếu hụt vitamin, khoáng chất rõ ràng.

Lợi ích của việc truyền nước hoa quả khi có chỉ định y khoa

Truyền nước hoa quả là phương pháp đưa các chất dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất, chất điện giải trực tiếp vào máu qua đường tĩnh mạch. Nếu được sử dụng đúng cách và có chỉ định từ bác sĩ, phương pháp này có thể mang lại một số lợi ích:

Truyền nước hoa quả mang đến những lợi ích như:

• Bổ sung vitamin và khoáng chất khi cơ thể thiếu hụt: Một số người bị thiếu hụt vitamin nghiêm trọng do bệnh lý, suy dinh dưỡng, rối loạn hấp thu (ví dụ: Hội chứng kém hấp thu, viêm ruột mạn tính) có thể cần truyền dịch chứa vitamin C, vitamin nhóm B, kali, magie, natri,... Điều này giúp cải thiện các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, suy nhược cơ thể do thiếu vi chất.
• Hỗ trợ phục hồi sau bệnh hoặc phẩu thuật: Sau phẫu thuật, người bệnh có thể gặp tình trạng mệt mỏi, suy nhược, kém hấp thu dưỡng chất qua đường tiêu hóa. Một số loại dịch truyền có chứa glucose, vitamin, khoáng chất giúp cung cấp năng lượng nhanh chóng, hỗ trợ quá trình phục hồi.
• Cải thiện rối loại điện giải trong một số trường hợp: Khi bị tiêu chảy kéo dài, sốt cao, nôn mửa nhiều, cơ thể mất nước và chất điện giải như natri, kali, magie. Trong những trường hợp mất nước nghiêm trọng, truyền dịch có thể giúp cân bằng điện giải và hỗ trợ chức năng cơ thể. Tuy nhiên, dịch truyền phổ biến trong các trường hợp này là dung dịch bù nước (NaCl 0,9%, Ringer lactate), không phải nước hoa quả.
• Hỗ trợ điều trị một số bệnh lý: Một số bệnh nhân mắc bệnh ung thư, nhiễm trùng kéo dài, suy giảm miễn dịch có thể cần truyền dịch bổ sung vitamin và khoáng chất theo chỉ định của bác sĩ. Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Hoa Kỳ, việc truyền dịch cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng giúp bệnh nhân ung thư cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống và giảm các tác dụng phụ của hóa trị liệu. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng truyền vitamin C liều cao trong một số trường hợp có thể hỗ trợ giảm viêm, cải thiện chất lượng sống của bệnh nhân ung thư (nhưng không thay thế điều trị chính).

Các loại dịch truyền hoa quả và ứng dụng

Các loại dịch truyền hoa quả có thành phần khác nhau sẽ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cụ thể. Dưới đây là một số loại phổ biến được sử dụng trong truyền nước hoa quả:

Dịch truyền vitamin C (ví dụ Ascorbic Acid Injection)

Thành phần chính của loại dịch truyền này là Vitamin C (Acid Ascorbic). Công dụng của sản phẩm là giúp tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa, hỗ trợ tổng hợp collagen và giúp vết thương mau lành. Nó được dùng trong trường hợp suy nhược cơ thể, nhiễm trùng, thiếu vitamin C.

Vitamin C có vai trò chống oxy hóa, hỗ trợ tổng hợp collagen, giúp vết thương mau lành và tăng cường miễn dịch. Tuy nhiên, truyền vitamin C không phải là phương pháp phổ biến để "tăng miễn dịch" hay "bổ sung sức khỏe" ở người bình thường. Chỉ được chỉ định khi có thiếu vitamin C nghiêm trọng (bệnh Scorbut) hoặc hỗ trợ phục hồi bệnh lý cụ thể như nhiễm trùng kéo dài, vết thương chậm lành.

Dịch truyền Multi-vitamin (ví dụ như Myers' Cocktail)

Chứa nhiều loại vitamin nhóm B, C, D, E, K, PP giúp bổ sung vi chất dinh dưỡng. Được sử dụng trong một số trường hợp thiếu vitamin do suy dinh dưỡng, bệnh lý đường tiêu hóa, sau phẫu thuật,... Tuy nhiên, không có bằng chứng mạnh mẽ rằng truyền Multi-vitamin giúp tăng cường miễn dịch hoặc phục hồi nhanh hơn ở người khỏe mạnh.

Dịch truyền Glucose kết hợp vitamin C (ví dụ như Glucose 5% kết hợp với Vitamin C)

Glucose giúp cung cấp năng lượng nhanh, vitamin C hỗ trợ chống oxy hóa. Có thể sử dụng trong mệt mỏi, hạ đường huyết nhẹ, suy nhược cơ thể, nhưng không phải là giải pháp bù nước tốt hơn dung dịch điện giải tiêu chuẩn như NaCl 0,9% hoặc Ringer lactate.

Dịch truyền Kali – Magie – Vitamin C (ví dụ như Kali-Magie-Vitamin C Infusion)

Thành phần chính của sản phẩm gồm Kali và Magie giúp cân bằng điện giải, cải thiện chức năng cơ tim, giảm chuột rút do rối loạn điện giải. Có chỉ định trong mất nước do tiêu chảy, nôn ói kéo dài, rối loạn điện giải do suy dinh dưỡng hoặc bệnh lý.

Dịch truyền mix hoa quả tổng hợp (ví dụ Multivitamin Infusion)

Chứa vitamin nhóm B, C, khoáng chất (kẽm, selen, magie), acid amin thiết yếu. Không phải liệu pháp "bổ sung dinh dưỡng toàn diện" cho mọi người, mà chỉ được sử dụng khi có thiếu vi chất rõ ràng.

Chống chỉ định truyền đạm hoa quả

Truyền nước hoa quả được chỉ định trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp với phương pháp này. Dưới đây là các trường hợp chống chỉ định truyền nước hoa quả:

• Suy gan nặng: Gan là cơ quan chuyển hóa đạm. Người bị suy gan nặng có thể bị tăng amoniac máu, gây hôn mê gan.
• Suy thận nặng chưa lọc máu: Đạm khi chuyển hóa tạo ra ure, nếu thận không đào thải được sẽ gây nhiễm độc. Việc truyền thêm dịch có thể gây quá tải tuần hoàn, dẫn đến phù phổi cấp hoặc tăng huyết áp.
• Dị ứng với thành phần của dịch truyền: Một số người có thể phản ứng dị ứng, gây sốc phản vệ nguy hiểm.
• Nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm khuẩn: Truyền đạm khi cơ thể đang nhiễm khuẩn nặng có thể làm tình trạng viêm tăng cao.

Tác hại của lạm dụng truyền nước hoa quả

Truyền nước hoa quả tiềm ẩn nguy cơ xảy ra phản ứng dị ứng với một thành phần nào đó trong sản phẩm. Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của truyền hoa quả là sốc phản vệ. Biến chứng này có thể dẫn đến tử vong nếu không được xử lý kịp thời.

Ngoài ra, việc truyền dịch không đúng cách có thể gây tăng áp lực thẩm thấu, dẫn đến tổn thương thận nghiêm trọng. Nếu dụng cụ truyền không được đảm bảo vô trùng có thể dẫn đến nhiễm trùng máu và các biến chứng nguy hiểm khác. Hơn nữa, tắc mạch có thể xảy ra do máu đông hoặc các mảnh vỡ từ ống truyền, gây cản trở lưu thông máu và đe dọa tính mạng.

Truyền nước hoa quả chỉ có lợi khi thực sự thiếu vi chất, nếu cơ thể không thiếu vitamin, truyền thêm có thể gây thừa vi chất, rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng đến gan, thận. Đây không phải phương pháp bù nước lý tưởng, khi mất nước do nắng nóng, vận động nhiều, uống nước và dung dịch bù điện giải đường uống (Oresol) là lựa chọn an toàn hơn.

Để giảm thiểu các nguy cơ trên, việc truyền nước hoa quả chỉ nên được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, người bệnh cần lựa chọn các cơ sở y tế uy tín, có đủ trang thiết bị và đội ngũ y tế chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn trong quá trình truyền dịch. Trong suốt quá trình truyền đạm hoa quả, cần theo dõi sát sao các phản ứng của cơ thể. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào như khó thở, nổi mẩn, sưng đau tại chỗ tiêm, cần thông báo ngay cho nhân viên y tế để có biện pháp xử lý kịp thời.