Tự kỷ chức năng cao là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và cách chữa trị

Tự kỷ chức năng cao, hay HFA (High-Functioning Autism), là một trong những dạng rối loạn phổ tự kỷ được nghiên cứu nhiều nhất trong thời gian gần đây. Tự kỷ chức năng cao mang đến những thách thức và đặc điểm riêng biệt trong giao tiếp, nhận thức và tương tác xã hội, đồng thời cũng là một lĩnh vực nghiên cứu và điều trị phong phú.

Tự kỷ chức năng cao là gì?

Tự kỷ chức năng cao (HFA) là một dạng tự kỷ, trong đó cá nhân không bị suy giảm trí tuệ nhưng có thể gặp các vấn đề trong giao tiếp, nhận thức, biểu hiện cảm xúc và tương tác xã hội.

DSM-5 của Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ và ICD-10 của Tổ chức Y tế Thế giới không phân loại HFA riêng biệt từ tự kỷ dựa trên trí tuệ.

HFA có các đặc điểm tương đồng với hội chứng Asperger bao gồm sự chậm phát triển đáng kể trong kỹ năng nói và ngôn ngữ trước 3 tuổi.

Một số khác biệt giữa HFA và Asperger bao gồm khả năng thị giác/không gian tốt hơn, kỹ năng lý luận bằng lời nói kém hơn, vận động ít chệch hướng hơn, sự hoạt động độc lập cao hơn, kém khả năng đồng cảm, sự tò mò và thích thú với nhiều thứ khác nhau.

Nhiều người mắc HFA vẫn có thể có những mối quan hệ thân thiết, được yêu mến và hiểu biết, cũng như có thể có mối quan hệ yêu đương lãng mạn. Họ thường thú vị khi nói chuyện về sở thích và môi trường sống và khi họ đạt được điều này, họ có thể tìm thấy hạnh phúc trong cuộc sống của họ.

Dấu hiệu của tự kỷ chức năng cao

Dấu hiệu nhận biết tự kỷ chức năng cao gồm:

• Nhạy cảm về cảm xúc và khó kiểm soát.
• Tập trung sâu vào các chủ đề hoặc ý tưởng cụ thể.
• Có vấn đề với giác quan và thói quen lặp lại.
• Tận tụy với các thói quen và khó thay đổi.
• Lúng túng trong giao tiếp xã hội và khó thích nghi.
• Phát triển các thói quen lặp đi lặp lại hoặc hạn chế.
• Tập trung quá mức vào bản thân và khó quản lý chức năng điều hành.
• Thường có rối loạn lo âu và trầm cảm.

Nguyên nhân gây ra bệnh

Nguyên nhân của chứng tự kỷ chức năng cao vẫn chưa được hiểu rõ đến nay. Mặc dù cơ sở sinh học của HFA (High-Functioning Autism) vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ, nhưng một số nghiên cứu đã chỉ ra sự bất thường trong cấu trúc của một số khu vực não cụ thể.

Các vùng được xác định bao gồm hạch hạnh nhân, khu vực con quay hồi chuyển fusiform, sulcus thái dương trên và vỏ não trước. Các bất thường khác đã được quan sát ở nhân đuôi, có liên quan đến các hành vi hạn chế và sự gia tăng đáng kể của lượng chất xám vỏ não, cùng với sự kết nối không bình thường giữa các khu vực não.

Có một niềm tin sai lầm rằng một số loại vắc xin như vắc xin MMR (rubella, sởi, quai bị) có thể gây ra chứng tự kỷ chức năng cao, dựa trên nghiên cứu ban đầu của Andrew Wakefield. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã bị xác định là không chính xác và đã bị loại bỏ.

Kết quả của nghiên cứu này đã dẫn đến một số cha mẹ quyết định không cho con mình tiêm các loại vắc xin đã được chứng minh lâm sàng là hiệu quả trong ngăn ngừa các bệnh có thể dẫn đến thiểu năng trí tuệ và thậm chí tử vong

Hướng điều trị tự kỷ chức năng cao

Tự kỷ chức năng cao ở trẻ em có phạm vi triệu chứng hạn chế hơn so với tự kỷ điển hình, vì vậy không đòi hỏi quá nhiều can thiệp chăm sóc và hỗ trợ. Việc lựa chọn điều trị phụ thuộc hoàn toàn vào triệu chứng và khó khăn cụ thể mà trẻ đang gặp phải.

Các phương pháp điều trị được xem xét cho trẻ tự kỷ chức năng cao bao gồm:

• Liệu pháp tâm lý: Giúp trẻ kiểm soát cảm xúc tiêu cực và học cách tương tác xã hội hiệu quả hơn.
• Ngôn ngữ trị liệu: Cải thiện khả năng giao tiếp của trẻ và hiểu thêm về ngôn ngữ phi ngôn ngữ.
• Sử dụng thuốc: Được cân nhắc nếu trẻ có các triệu chứng rối loạn lo âu hoặc ám ảnh cưỡng chế.
• Các phương pháp can thiệp khác: Tùy thuộc vào triệu chứng cụ thể của từng trẻ.
• Sự hỗ trợ của gia đình: Quan trọng để giúp trẻ phát triển các kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội.

Thông qua những phương pháp này, trẻ tự kỷ chức năng cao có thể giảm các khó khăn và đạt được sự phát triển tích cực trong cuộc sống.

Tự kỷ chức năng cao là một phần của đời sống của nhiều người, với những thách thức và cơ hội riêng. Dù không có phương pháp điều trị nào có thể chữa khỏi hoàn toàn, việc áp dụng các phương pháp hỗ trợ và điều trị sớm có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và khả năng hòa nhập xã hội của họ. Việc hiểu và hỗ trợ người bị tự kỷ chức năng cao không chỉ mang lại lợi ích cho bản thân họ mà còn góp phần xây dựng một xã hội đa dạng và chấp nhận sự khác biệt.

Xem thêm: Phương pháp trị liệu trẻ tự kỷ tích cực và hiệu quả