U não nguyên phát và thứ phát là gì? Phân biệt u não nguyên phát và thứ phát

Nếu khối u não nguyên phát hình thành từ chính bộ não hoặc từ các mô gần não thì u não thứ phát xảy ra khi tế bào bình thường trải qua đột biến trong DNA của chúng. Ngày nay, việc quyết định phương pháp điều trị phụ thuộc vào loại u não mà người bệnh đang phải đối mặt cũng như kích thước và vị trí cụ thể của nó. Cùng khám phá chi tiết về u não nguyên phát và thứ phát qua bài viết dưới đây nhé.

Tìm hiểu về u não nguyên phát và thứ phát

Khối u não xuất phát từ sự phát triển của tế bào bất thường trong não, một số khối u lành tính (không phải ung thư) trong khi số khác là ung thư ác tính. Có hai loại chính của u não là u não nguyên phát và thứ phát. Cụ thể như sau:

• U não nguyên phát: Đây là các khối u bắt nguồn trực tiếp từ bộ não của người bệnh.
• U não thứ phát: Là ung thư não mà bắt nguồn từ các bộ phận và cơ quan khác của cơ thể, sau đó lan tỏa đến não.

Tốc độ phát triển và vị trí của khối u não có thể đặc biệt khác nhau ở mỗi người, đây là yếu tố quyết định đến ảnh hưởng của chúng đối với chức năng của hệ thần kinh trong cơ thể.

Dấu hiệu nhận biết của bệnh u não

Dấu hiệu của khối u não có sự khác nhau ở từng người, phụ thuộc vào những yếu tố như vị trí u, kích thước và tốc độ phát triển của khối u. Các dấu hiệu nhận biết phổ biến bao gồm:

• Bắt đầu có các triệu chứng đau đầu;
• Buồn nôn hoặc nôn mửa không rõ nguyên nhân;
• Đau đầu gia tăng về tần suất và mức độ nghiêm trọng;
• Vấn đề về thị lực như mờ nhìn, thị lực kép (song thị) hoặc mất thị lực ngoại vi;
• Khó khăn trong việc duy trì thăng bằng;
• Mất cảm giác hoặc khó khăn trong việc cử động cánh tay hoặc chân;
• Hạn chế khả năng nói chuyện;
• Thay đổi về tính cách hoặc hành vi;
• Gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày;
• Bị động kinh, nhất là ở những người không có tiền sử bị động kinh trước đó;
• Gặp vấn đề về thính giác.

U não nguyên phát và thứ phát do nguyên nhân nào gây ra?

U não nguyên phát và thứ phát có nguyên nhân xuất phát khác nhau. Cụ thể nguyên nhân gây bệnh của từng loại như sau.

U não nguyên phát

Các khối u não nguyên phát xuất phát từ chính não bộ hoặc các mô gần não như màng não, tuyến yên hoặc tuyến tùng, dây thần kinh sọ.

Sự hình thành của khối u não nguyên phát bắt nguồn từ đột biến trong DNA của các tế bào bình thường, thúc đẩy sự phát triển và phân chia tế bào một cách nhanh chóng và tiếp tục sống trong khi tế bào khỏe mạnh khác sẽ chết. Điều này dẫn đến sự hình thành của một khối tế bào bất thường, tạo thành khối u.

Với người lớn, nếu so sánh u não nguyên phát và thứ phát thì u não nguyên phát ít phổ biến hơn so với u não thứ phát và có nhiều loại khác nhau, bao gồm:

• Glioma (U tế bào thần kinh đệm): Xuất phát trong não hoặc tủy sống và bao gồm nhiều dạng như u tế bào hình sao, u tế bào nhỏ, u nguyên bào thần kinh đệm, u tuyến ức, oligodendroglioma (u tế bào thần kinh đệm ít nhánh)...
• U màng não: Nảy sinh từ các màng bao quanh não và tủy sống (màng não). Hầu hết đều là u lành tính, không phải ung thư.
• Schwannoma (U Schwannoma): Là khối u lành tính phát triển trên các dây thần kinh kiểm soát sự cân bằng và thính giác từ tai đến não.
• U tuyến yên: Thường là u lành tính, phát triển trong tuyến yên ở đáy não và có thể ảnh hưởng đến hormone tuyến yên gây tác động khắp cơ thể.
• U nguyên bào tủy: Là bệnh lý ung thư não phổ biến nhất ở trẻ em, xuất phát ở phần sau của não và có thể lan rộng qua dịch tủy sống. Tuy ít phổ biến ở người lớn nhưng vẫn có thể xảy ra.
• U tế bào mầm: Có thể phát triển ở thời thơ ấu trong tinh hoàn hoặc buồng trứng, đôi khi ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể như não.
• U sọ hầu: Là khối u không phải ung thư hiếm gặp xuất phát gần tuyến yên, ảnh hưởng đến hormone kiểm soát nhiều chức năng của cơ thể khi phát triển chậm.

U não thứ phát

Khối u não từ nguồn gốc khác (u não di căn) là các khối u xuất phát từ bệnh ung thư mà ban đầu bắt đầu từ một vị trí khác trong cơ thể và sau đó lan tỏa đến não bộ. Đối với những bệnh nhân có tiền sử ung thư, các khối u não từ nguồn gốc khác thường xuất hiện phổ biến. Trong một số trường hợp hiếm hoi, sự xuất hiện của khối u não từ nguồn gốc khác có thể là dấu hiệu đầu tiên, là cảnh báo về bệnh ung thư bắt đầu từ các vị trí khác trong cơ thể.

Ở người lớn thì khối u não từ nguồn gốc khác thường xuyên gặp nhiều hơn so với khối u não nguyên phát. Bất kỳ loại ung thư nào cũng có thể lan tỏa đến não, đặc biệt là trong trường hợp như dưới đây:

• Ung thư đại tràng;
• Ung thư vú;
• Ung thư thận;
• Ung thư da;
• Ung thư phổi.

Những yếu tố nguy cơ dẫn đến u não nguyên phát và thứ phát

Đa số người mắc khối u não nguyên phát không thể xác định được nguyên nhân cụ thể. Qua quá trình thăm khám lâm sàng, các chuyên gia y tế xác định một số yếu tố có thể góp phần tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Tiếp xúc với bức xạ: Những người tiếp xúc với loại bức xạ được gọi là bức xạ ion hóa có rủi ro mắc khối u não cao hơn. Các nguồn bức xạ ion hóa bao gồm liệu pháp bức xạ được sử dụng trong điều trị ung thư và phơi nhiễm bức xạ từ bom nguyên tử.
• Tiền sử gia đình với u não: Một tỷ lệ nhỏ các trường hợp khối u não xuất hiện ở những người có tiền sử gia đình về u não hoặc có các hội chứng di truyền, điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Như vậy, Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ thông tin hữu ích về bệnh u não nguyên phát và thứ phát, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về nguyên nhân cũng như triệu chứng nhận biết căn bệnh này. Đây là bệnh lý vô cùng nguy hiểm vì thế các bạn cần nắm được biểu hiện của bệnh để đi thăm khám sớm ngay khi phát hiện những dấu hiệu bất thường. Chúc các bạn luôn khỏe mạnh!

Xem thêm: Người bị u não giai đoạn cuối có thể sống được bao lâu?