Ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn và những điều cần biết

Ung thư phổi tế bào nhỏ (Small Cell Lung Cancer – SCLC) là một trong những dạng ung thư có tính ác tính cao và diễn tiến nhanh chóng. Khi bệnh bước sang giai đoạn lan tràn, các tế bào ung thư không chỉ giới hạn trong phổi mà đã di căn đến nhiều cơ quan khác. Điều này khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn, đồng thời ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của người bệnh. Tuy nhiên, sự phát triển của y học hiện đại đã mở ra hy vọng cho người mắc ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn.

Tổng quan về ung thư phổi tế bào nhỏ

Ung thư phổi tế bào nhỏ (Small Cell Lung Cancer – SCLC) là dạng ung thư xuất phát từ các tế bào thần kinh nội tiết nhỏ trong phổi. Những tế bào này thường có nhân lớn, chất nhiễm sắc thô, và rất dễ phân chia. Chính đặc tính này khiến khối u phát triển nhanh và xâm lấn mạnh mẽ. Hành vi phát triển của bệnh bao gồm xâm lấn mô lân cận, di căn hạch trung thất và di căn xa đến gan, não, xương chỉ trong thời gian ngắn.

Đây là loại ung thư chiếm khoảng 10 - 15% trong tổng số các ca ung thư phổi. Điều đáng nói là bệnh thường được chẩn đoán khi đã ở giai đoạn muộn, di căn xa. Ung thư phổi tế bào nhỏ là một dạng ung thư phổi ác tính có xu hướng di căn sớm. Loại ung thư này rất nhạy cảm với hóa trị và xạ trị, nhưng dễ tái phát và tiên lượng thường kém nếu bệnh tiến triển.

Nhóm người hút thuốc lá vẫn chiếm phần lớn trong số bệnh nhân mắc ung thư phổi tế bào nhỏ. Ngoài ra, nam giới trên 50 tuổi, đặc biệt là những người có tiền sử hút thuốc lá lâu năm, làm việc trong môi trường ô nhiễm hoặc tiếp xúc với các chất gây ung thư như amiăng hay radon, cũng là nhóm nguy cơ cao cần được theo dõi và sàng lọc thường xuyên.

Ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn là gì?

Khái niệm “giai đoạn lan tràn” được sử dụng phổ biến trong phân loại lâm sàng ung thư phổi tế bào nhỏ, phản ánh mức độ tiến triển nghiêm trọng của bệnh. Ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn (Extensive Stage Small Cell Lung Cancer – ES-SCLC) là giai đoạn các tế bào ung thư đã vượt ra khỏi phạm vi một bên phổi và vùng hạch trung thất, lan sang phổi đối diện, màng phổi, hoặc di căn đến các cơ quan ở xa trong cơ thể. Các vị trí di căn phổ biến nhất của ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn thường là não, gan, xương, tuyến thượng thận.

Cơ chế lan rộng của tế bào ung thư trong ung thư phổi tế bào nhỏ diễn ra nhanh chóng và phức tạp. Các tế bào ung thư có khả năng tách ra khỏi khối u nguyên phát, xâm nhập vào hệ tuần hoàn máu hoặc hệ bạch huyết. Từ đó, chúng di chuyển đến các cơ quan xa để hình thành ổ di căn. Ung thư phổi tế bào nhỏ có đặc tính phân bào mạnh, tốc độ phát triển nhanh. Quá trình di căn có thể xảy ra chỉ trong thời gian ngắn sau khi hình thành khối u ban đầu.

Dấu hiệu nhận biết ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn

Ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn thường có biểu hiện lâm sàng rầm rộ và phức tạp. Lý do là vì khối u không chỉ ảnh hưởng đến phổi mà còn lan rộng sang nhiều cơ quan khác.

Các triệu chứng hô hấp

Do khối u phát triển trong phổi hoặc chèn ép đường thở, người bệnh thường có các triệu chứng như:

• Ho kéo dài, dai dẳng, có thể khan hoặc có đờm, đôi khi có lẫn máu;
• Khó thở thường tăng dần theo thời gian, đặc biệt khi vận động hoặc nằm;
• Đau tức ngực, đau âm ỉ hoặc dữ dội, đặc biệt khi hít sâu hoặc ho.

Triệu chứng toàn thân

Những biểu hiện cho thấy bệnh đã ảnh hưởng đến toàn cơ thể như:

• Người bệnh sút cân nhanh, không rõ nguyên nhân dù ăn uống bình thường;
• Mệt mỏi kéo dài, cơ thể suy nhược, kiệt sức dù không làm việc nặng;
• Cảm giác không muốn ăn, đầy bụng, mất vị giác.

Triệu chứng do di căn

Khi tế bào ung thư lan đến các cơ quan khác, bệnh nhân có thể xuất hiện các triệu chứng như:

• Đau đầu, buồn nôn, rối loạn thị giác hoặc co giật là dấu hiệu di căn lên não;
• Vàng da, vàng mắt, đau vùng hạ sườn phải gợi ý di căn gan;
• Đau xương, nhất là xương sống, xương sườn, khớp cảnh báo di căn xương;
• Ngoài ra, có thể xuất hiện sưng mặt, cổ do hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên;

Điều trị ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn

Ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn là một bệnh lý ác tính tiến triển nhanh, tiên lượng kém, đòi hỏi phương pháp điều trị toàn thân và phối hợp đa mô thức để đạt được hiệu quả tối ưu. Mục tiêu điều trị chính trong giai đoạn này là kéo dài thời gian sống, kiểm soát triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Hóa trị – Phương pháp điều trị chủ đạo

Hóa trị là nền tảng trong điều trị ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn, do loại ung thư này rất nhạy với thuốc hóa học. Phác đồ thường được sử dụng là kết hợp platinum (cisplatin hoặc carboplatin) với etoposide. Ngoài ra bác sĩ cũng kết hợp với liệu pháp miễn dịch như atezolizumab hoặc durvalumab để cải thiện thời gian sống cho người bệnh.

Hóa trị giúp làm giảm kích thước khối u, cải thiện triệu chứng và kéo dài thời gian sống. Tuy nhiên, bệnh có xu hướng tái phát sớm, vì vậy hóa trị thường được phối hợp với các phương pháp khác.

Xạ trị – Vai trò hỗ trợ trong điều trị di căn

Xạ trị toàn não dự phòng được chỉ định cho những bệnh nhân đáp ứng tốt với hóa trị. Mục đích là để phòng ngừa di căn não – nơi thường dễ bị di căn dù chưa có triệu chứng rõ ràng. Xạ trị điều trị áp dụng trong trường hợp có di căn não có triệu chứng, hoặc xạ trị xương để giảm đau, giảm nguy cơ gãy xương bệnh lý.

Liệu pháp miễn dịch

Gần đây, các nghiên cứu đã cho thấy vai trò của liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn. Các thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch như: Atezolizumab (ức chế PD-L1), Durvalumab (ức chế PD-L1). Khi được kết hợp với hóa trị, các thuốc này đã chứng minh có thể cải thiện thời gian sống toàn bộ so với hóa trị đơn thuần. Các phác đồ kết hợp này đã được Cơ quan Quản lý Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và nhiều quốc gia phê duyệt.

Chăm sóc giảm nhẹ

Do bệnh tiến triển nhanh và triệu chứng toàn thân nặng nề nên việc chăm sóc giảm nhẹ đóng vai trò quan trọng. Chăm sóc giúp người bệnh kiểm soát đau, khó thở, buồn nôn, mệt mỏi,… Việc chăm sóc cũng bao gồm hỗ trợ dinh dưỡng, tâm lý và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn có tiên lượng kém hơn so với nhiều loại ung thư khác, đặc biệt khi đã ở giai đoạn lan tràn. Tỷ lệ sống sau 5 năm rất thấp (khoảng 3%). Nếu không điều trị, thời gian sống chỉ từ 2 - 4 tháng.

Tuy nhiên, việc điều trị tích cực và phù hợp vẫn có thể giúp cải thiện đáng kể thời gian sống và chất lượng sống cho người bệnh. Quan trọng nhất là có sự phối hợp chặt chẽ giữa người bệnh, người nhà bệnh nhân và đội ngũ y tế trong việc xây dựng kế hoạch chăm sóc toàn diện cho người bị ung thư phổi tế bào nhỏ giai đoạn lan tràn.