Vắc xin cúm A ngừa các chủng virus nào? Thời điểm nên tiêm vắc xin cúm

Tiêm vắc xin cúm A là một phương pháp hiệu quả để giảm nguy cơ mắc cúm nặng và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người cao tuổi là những nhóm cần tiêm phòng hàng năm để bảo vệ sức khỏe tối ưu. Hãy cùng tìm hiểu thêm về lợi ích của vắc xin cúm A trong bài viết dưới đây để đảm bảo sự an toàn cho chính bạn và những người thân.

Vắc xin cúm A là gì?

Cúm A là một bệnh truyền nhiễm do virus cúm A gây ra, với các chủng phổ biến như H1N1 và H3N2. Đây là loại virus có khả năng lan truyền mạnh qua đường hô hấp, gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nặng như sốt, ho, đau họng, đau nhức cơ và mệt mỏi. Ở những người có hệ miễn dịch suy yếu như trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai hoặc người mắc bệnh mạn tính, cúm A có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Tiêm vắc xin phòng cúm A là biện pháp phòng ngừa hữu hiệu nhất, giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh và bảo vệ cơ thể khỏi các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, suy hô hấp. Việc tiêm ngừa không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần hạn chế sự lây lan trong cộng đồng, giảm tải cho hệ thống y tế và ngăn chặn nguy cơ bùng phát dịch cúm.

Vắc xin cúm A là chế phẩm sinh học giúp cơ thể tạo ra miễn dịch đặc hiệu chống lại virus cúm A, bao gồm các chủng H1N1 và H3N2 thường gặp. Cơ chế hoạt động của vắc xin là kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể, giúp cơ thể nhận biết và tiêu diệt virus khi bị xâm nhập, từ đó ngăn ngừa bệnh cúm hiệu quả.

Cơ chế hoạt động của vắc xin cúm A

Vắc xin cúm A hoạt động dựa trên nguyên lý sử dụng các thành phần kháng nguyên của virus cúm đã được làm yếu hoặc bất hoạt, nhằm kích thích và “huấn luyện” hệ thống miễn dịch của cơ thể. Quá trình này giúp hệ miễn dịch nhận biết và ghi nhớ các kháng nguyên (protein) có trên bề mặt virus, từ đó hình thành khả năng bảo vệ chống lại nguy cơ nhiễm cúm A trong tương lai.

Khi cơ thể tiếp xúc với virus cúm thật, các kháng thể được tạo ra sau khi tiêm vắc xin sẽ nhanh chóng nhận diện và phản ứng, tấn công và vô hiệu hóa virus trước khi chúng có thể gây bệnh. Nhờ vậy, người đã tiêm ngừa có khả năng phòng bệnh tốt hơn và giảm nguy cơ xuất hiện biến chứng nặng.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC, 2024), sau khi tiêm vắc xin cúm khoảng 2 tuần, cơ thể sẽ phát triển kháng thể đặc hiệu có khả năng bảo vệ chủ động trước sự tấn công của virus cúm. Các vắc xin cúm mùa được điều chỉnh hàng năm để phù hợp với những chủng virus cúm đang lưu hành phổ biến, vì vậy việc tiêm nhắc lại mỗi năm là cần thiết để duy trì hiệu quả miễn dịch và đảm bảo khả năng phòng bệnh tối ưu.

Tác dụng của vắc xin cúm A

Việc tiêm vắc xin cúm định kỳ mỗi năm mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe:

• Hình thành kháng thể bảo vệ: Sau khi tiêm, cơ thể sẽ tạo ra các kháng thể đặc hiệu giúp chống lại virus cúm, từ đó ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh.
• Giảm mức độ bệnh nếu nhiễm cúm: Ngay cả khi người đã tiêm vẫn bị lây nhiễm, các triệu chứng thường nhẹ hơn, nguy cơ biến chứng nghiêm trọng giảm đáng kể, và thời gian hồi phục nhanh hơn so với người chưa tiêm phòng.
• Lợi ích cho phụ nữ mang thai: Việc tiêm ngừa cúm trước hoặc trong thai kỳ không chỉ bảo vệ sức khỏe của mẹ mà còn chuyển kháng thể sang thai nhi, giúp trẻ sơ sinh có miễn dịch tự nhiên trong 9 - 12 tháng đầu đời, giảm nguy cơ mắc cúm sau khi chào đời.
• Tăng cường miễn dịch cộng đồng: Tiêm vắc xin cúm còn giúp bảo vệ những người xung quanh, đặc biệt là các nhóm dễ bị tổn thương như trẻ sơ sinh, người cao tuổi và người mắc bệnh mạn tính, góp phần ngăn chặn sự lây lan của dịch cúm trong cộng đồng.

Chính vì vậy, mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên đều được khuyến nghị tiêm vắc xin cúm hằng năm, trong đó thời điểm tiêm lý tưởng nhất là vào tháng 10 hoặc tháng 11, trước khi mùa cúm bắt đầu.

Vắc xin cúm A giúp ngừa các chủng virus nào?

Hiện nay, các vắc xin cúm A được cấp phép lưu hành đều có khả năng bảo vệ trước ba hoặc bốn nhóm virus cúm phổ biến, bao gồm hai chủng virus cúm A (H1N1 và H3N2) cùng với virus cúm B thuộc hai dòng Yamagata và Victoria. Tùy theo từng mùa cúm, các nhà khoa học sẽ dự đoán những chủng virus có khả năng lưu hành mạnh nhất, từ đó điều chỉnh thành phần vắc xin sao cho phù hợp và đạt hiệu quả phòng bệnh cao nhất.

Virus cúm A/H1N1 là chủng virus cúm A phổ biến nhất, từng gây ra đại dịch toàn cầu năm 2009. Dù có khả năng lây lan nhanh, nhưng tỷ lệ tử vong của H1N1 thấp hơn so với nhiều chủng cúm khác. Tuy nhiên, những người có hệ miễn dịch yếu như người cao tuổi, trẻ em hoặc người mắc bệnh nền vẫn có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng khi nhiễm phải chủng virus này.

Trong khi đó, virus cúm A/H3N2 thường là nguyên nhân chính của các mùa cúm nghiêm trọng, đặc biệt ở những khu vực có khí hậu lạnh hoặc trong mùa đông. Chủng H3N2 thường gây triệu chứng nặng hơn so với H1N1 và có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi hoặc suy hô hấp, nhất là ở nhóm đối tượng dễ tổn thương.

Các loại vắc xin cúm A được cấp phép hiện nay

Hiện tại, Bộ Y tế Việt Nam đã cấp phép sử dụng ba loại vắc xin cúm bao gồm cả cúm A, bao gồm: Vắc xin cúm tứ giá Vaxigrip Tetra (Pháp) và Influvac Tetra (Hà Lan), vắc xin cúm tam giá Ivacflu-S (Việt Nam).

Vắc xin cúm A có an toàn không?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tất cả các loại vắc xin cúm đều có hồ sơ an toàn cao và được cơ thể dung nạp tốt ở mọi nhóm tuổi, bao gồm cả những người có bệnh nền, người suy giảm miễn dịch và phụ nữ mang thai. Trước khi được cấp phép, vắc xin cúm trải qua các giai đoạn thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt và được giám sát chặt chẽ trước khi triển khai tiêm đại trà.

Các chuyên gia y tế cho biết, các thành phần trong vắc xin cúm đã được kiểm tra để đảm bảo an toàn và khả năng dung nạp cao. Những thành phần này có thể bao gồm: Virus cúm đã bị bất hoạt, muối nhôm hoặc các chất kích thích miễn dịch, formaldehyde và thimerosal, chất ổn định như gelatin, protein trứng còn sót lại trong quá trình sản xuất, cùng với thuốc kháng sinh (không phải penicillin) để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn.

Đối tượng nên và không nên tiêm vắc xin cúm A

Vắc xin cúm A đã được chứng minh an toàn và có hiệu quả bảo vệ cao cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, chuyên gia khuyến cáo không nên tiêm, chủ yếu là những người có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thành phần vắc xin hoặc đã có phản ứng nặng sau liều tiêm trước đó.

Để rõ hơn, dưới đây là các đối tượng được khuyến nghị nên tiêm và những người cần thận trọng hoặc chống chỉ định với vắc xin cúm A.

Ai nên tiêm vắc xin cúm A?

Vắc xin cúm A được chỉ định tiêm cho tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên, đặc biệt chú trọng nhóm đối tượng có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng khi nhiễm cúm, bao gồm:

• Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi.
• Người lớn trên 65 tuổi.
• Phụ nữ mang thai và cả phụ nữ sau sinh 2 tuần.
• Người mắc các bệnh mạn tính về phổi, như viêm phổi, hen suyễn, COPD, xơ phổi hoặc các bệnh phổi khác.
• Người có tiền sử đột quỵ hoặc các rối loạn thần kinh.
• Người mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, bệnh gan - thận hoặc rối loạn chuyển hóa.
• Người thừa cân, béo phì.
• Người sống hoặc làm việc trong môi trường đông đúc, ví dụ như viện dưỡng lão.
• Người có tình trạng sức khỏe đặc biệt, như yếu cơ, phản xạ chậm.
• Trẻ em dưới 19 tuổi đang sử dụng aspirin hoặc salicylate kéo dài.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu do bệnh lý, chẳng hạn như HIV/AIDS hoặc một số bệnh ung thư, ví dụ bạch cầu.
• Người đang điều trị hóa trị, xạ trị, sử dụng corticosteroid dài hạn hoặc các thuốc ức chế miễn dịch khác.

Nhóm đối tượng này cần ưu tiên tiêm phòng để giảm thiểu nguy cơ biến chứng nặng, nhập viện hoặc tử vong do cúm.

Đối tượng chống chỉ định tiêm cúm A

Mỗi loại vắc xin cúm đều có những đối tượng cần thận trọng hoặc chống chỉ định, cụ thể như sau:

Nhìn chung, trước khi tiêm vắc xin cúm, mọi người cần tư vấn bác sĩ nếu có bệnh cấp tính, dị ứng nghiêm trọng hoặc tình trạng suy giảm miễn dịch, để đảm bảo an toàn và hiệu quả tiêm chủng.

Lịch tiêm cúm A chi tiết

Theo thông tin từ kê đơn, hiện nay Bộ Y tế đã cấp phép sử dụng 4 loại vắc xin phòng cúm, mỗi loại có phác đồ tiêm cụ thể như sau:

Nên tiêm cúm A vào thời điểm nào trong năm?

Đa số người lớn và trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên có thể tiêm vắc xin cúm A vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên, tốt nhất là tiêm trước mùa cúm khoảng 2 tuần để cơ thể có đủ thời gian tạo ra kháng thể và đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu. Ở Việt Nam, mùa cúm thường diễn ra mạnh vào mùa đông - xuân, với đỉnh dịch rơi vào các tháng 3 - 4 và 9 - 10 hàng năm.

Theo CDC Hoa Kỳ, để vắc xin duy trì hiệu quả cao chống lại các chủng virus cúm phổ biến ở cả bán cầu Bắc và Nam, thành phần vắc xin được điều chỉnh hai lần mỗi năm, dựa trên dự báo chủng virus lưu hành từ Hệ thống Giám sát và Ứng phó Cúm toàn cầu (GISRS) của WHO. Vì vậy, tiêm vắc xin trong mùa hiện tại chỉ bảo vệ tốt trong mùa cúm đó.

Tác dụng phụ khi tiêm vắc xin cúm A

Vắc xin cúm A là biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa bệnh cúm mùa và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở người già, trẻ nhỏ và người có bệnh nền. Tuy nhiên, giống như nhiều loại vắc xin khác, sau tiêm có thể xảy ra một số tác dụng phụ nhẹ và thoáng qua. Dưới đây là các phản ứng thường gặp:

Phản ứng tại chỗ tiêm:

• Đau, đỏ, sưng nhẹ quanh vị trí tiêm.
• Có thể xuất hiện cảm giác nóng, căng hoặc hơi cứng ở chỗ tiêm.

Phản ứng toàn thân:

• Mệt mỏi, sốt nhẹ.
• Đau đầu, đau cơ hoặc đau khớp.
• Cảm giác khó chịu, ớn lạnh.

Ở trẻ nhỏ:

• Quấy khóc, buồn ngủ, chán ăn.
• Trong một số trường hợp, trẻ có thể sốt nhẹ sau tiêm.

Các triệu chứng trên thường tự hết sau 1 - 2 ngày mà không cần điều trị. Nếu xuất hiện các biểu hiện bất thường như sốt cao kéo dài, phát ban, khó thở hoặc sưng nề nghiêm trọng tại chỗ tiêm, cần đưa người tiêm đến cơ sở y tế gần nhất để được theo dõi và xử trí kịp thời.

Nhìn chung, các phản ứng nghiêm trọng rất hiếm gặp, nhưng người tiêm cần theo dõi sức khỏe sau khi tiêm và liên hệ ngay với cơ sở y tế nếu xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng.

Tiêm vắc xin cúm A bao nhiêu tiền?

Các vắc xin được cung cấp là hàng chính hãng, bảo quản theo dây chuyền lạnh chuẩn, và tiêm theo quy trình an toàn của Bộ Y tế. Giá dưới đây chỉ mang tính tham khảo và có thể thay đổi tùy thời điểm hoặc chương trình khuyến mãi.

Lưu ý: Giá có thể thay đổi tùy từng thời điểm và chương trình khuyến mãi kèm theo. Để nhận thông tin chính xác và tư vấn đầy đủ, liên hệ trực tiếp với Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua hotline miễn phí 1800 6928 (nhánh 2).

Tiêm vắc xin cúm A ở đâu tốt?

Để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu khi tiêm vắc xin cúm, việc lựa chọn một địa chỉ tiêm uy tín, chất lượng là rất quan trọng. Một trong những cơ sở được nhiều người tin tưởng hiện nay là Trung tâm Tiêm chủng Long Châu. Dưới đây là những lý do nên lựa chọn tiêm vắc xin cúm A tại Long Châu:

Vắc xin chính hãng, chất lượng cao:

• Trung tâm cung cấp các loại vắc xin từ các nhà sản xuất uy tín trong và ngoài nước.
• Đảm bảo vắc xin đạt tiêu chuẩn an toàn, hiệu quả và được Bộ Y tế cấp phép sử dụng.

Đội ngũ y tế chuyên nghiệp:

• Bác sĩ và điều dưỡng tại Long Châu được đào tạo bài bản và giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực tiêm chủng.
• Nhân viên tư vấn chi tiết, tận tình trước và sau khi tiêm, đảm bảo an toàn tối đa cho khách hàng.

Quy trình tiêm chủng an toàn, chuẩn y tế:

• Vắc xin được bảo quản trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP, giữ nguyên chất lượng khi sử dụng.
• Quy trình tiêm được thực hiện khép kín, tuân thủ đầy đủ các quy định an toàn y tế.

Dịch vụ tiện lợi và linh hoạt:

• Hỗ trợ đặt lịch tiêm online, giúp khách hàng chủ động lựa chọn thời gian phù hợp.
• Nhiều gói tiêm chủng đa dạng cho từng nhóm đối tượng: Trẻ em, người lớn, người có bệnh nền, phụ nữ mang thai,…

Cơ sở vật chất hiện đại, không gian thoải mái:

• Trung tâm có không gian rộng rãi, sạch sẽ, tạo sự thoải mái cho khách khi đến tiêm.
• Trang bị đầy đủ thiết bị y tế để xử lý kịp thời các phản ứng sau tiêm nếu có.

Cách đăng ký, đặt lịch tiêm cúm nhanh chóng

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận dịch vụ tiêm chủng chất lượng, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp nhiều phương thức đặt lịch tiêm vắc xin cúm linh hoạt và tiện lợi:

• Đăng ký trực tiếp tại trung tâm: Khách hàng có thể đến trực tiếp Trung tâm Tiêm chủng Long Châu trong giờ làm việc để được nhân viên hướng dẫn quy trình đăng ký, khám sàng lọc và tư vấn loại vắc xin phù hợp.
• Đặt lịch qua hotline: Gọi tới hotline miễn phí 1800 6928 để được tư vấn chi tiết về loại vắc xin, chi phí, phác đồ tiêm cũng như hướng dẫn chuẩn bị trước khi đến tiêm.
• Đăng ký trực tuyến qua website Long Châu: Người dân có thể truy cập trang web chính thức của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, điền thông tin cá nhân và lựa chọn loại vắc xin mong muốn. Sau khi hoàn tất, hệ thống sẽ xác nhận lịch hẹn qua tin nhắn hoặc email trong vòng 24 giờ.

Lưu ý khi tiêm vắc xin cúm A

Khi thực hiện tiêm vắc xin cúm A, người tiêm cần chú ý các điểm sau:

Khám sàng lọc trước tiêm: Bác sĩ sẽ tiến hành khám sàng lọc trước khi tiêm, khai thác tiền sử bệnh lý, tiền sử tiêm chủng và các phản ứng dị ứng trước đó để đảm bảo an toàn tối đa cho người tiêm.

Thực hiện tiêm chủng chính xác:

• Tuân thủ 5 đúng: Đúng loại vắc xin, đúng đối tượng, đúng liều, đúng đường tiêm, đúng kỹ thuật.
• Thao tác tiêm cần cẩn trọng, tránh sai sót.

Theo dõi sau tiêm:

• Người tiêm cần ở lại cơ sở tiêm ít nhất 30 phút để theo dõi phản ứng ngay sau tiêm.
• Tiếp tục theo dõi tại nhà trong 24 - 48 giờ tiếp theo.
• Nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường, cần liên hệ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý kịp thời.

Bài viết đã kết thúc, hy vọng những thông tin chia sẻ sẽ mang lại giá trị cho bạn đọc. Đừng chờ đến khi mùa cúm bùng phát mới tiêm phòng, vì lúc đó vắc xin có thể chưa kịp phát huy hiệu quả. Hãy chủ động tiêm vắc xin cúm A để bảo vệ sức khỏe cho chính bạn và những người thân yêu. Mặc dù cúm A có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, nhưng việc phòng ngừa sớm bằng vắc xin sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro một cách đáng kể.