Vắc xin viêm não mô cầu và những thông tin bạn cần biết

Viêm não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng và tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin quan trọng và cập nhật về vắc xin phòng viêm não mô cầu, giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ chế bảo vệ, đối tượng tiêm chủng, lịch tiêm, cũng như các lưu ý cần thiết để chủ động phòng bệnh hiệu quả.

Các chủng não mô cầu đặc biệt nguy hiểm tại Việt Nam

Viêm màng não mô cầu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra, có khả năng tiến triển nhanh và để lại hậu quả nghiêm trọng như tử vong hoặc di chứng thần kinh vĩnh viễn. Trên thế giới, vi khuẩn này được phân loại thành 13 nhóm huyết thanh, nhưng chỉ có 6 nhóm chính (A, B, C, W, X, Y) là nguyên nhân gây ra phần lớn các ca bệnh xâm nhập.

Tại Việt Nam, giám sát dịch tễ cho thấy nhóm huyết thanh B là chủng phổ biến nhất, chiếm hơn 90% các ca viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết xâm nhập từ năm 2012 đến 2021. Nhóm C cũng được ghi nhận với tỷ lệ thấp hơn, khoảng 10 - 18 % các ca bệnh, nhưng vẫn có khả năng gây bùng phát dịch nếu không kiểm soát tốt. Các nhóm huyết thanh khác như A, W, X và Y ít gặp hơn ở Việt Nam, song vẫn được giám sát thường xuyên để phòng ngừa các đợt bùng phát tiềm ẩn. Đặc biệt, một số dòng vi khuẩn nhóm B đã xuất hiện khả năng kháng nhiều loại kháng sinh, làm gia tăng nguy cơ điều trị thất bại.

Sự hiện diện đồng thời của nhiều nhóm huyết thanh tại Việt Nam đặt ra thách thức lớn cho công tác phòng chống, đòi hỏi chiến lược tiêm chủng bao quát và chủ động. Việc tiêm vắc xin phòng não mô cầu phù hợp với các chủng lưu hành đóng vai trò then chốt trong bảo vệ cộng đồng, đặc biệt ở những đối tượng nguy cơ cao như trẻ em, thanh thiếu niên và người sống trong môi trường tập thể.

Các loại vắc xin viêm màng não mô cầu hiện nay

Tiêm chủng vắc xin là biện pháp dự phòng hiệu quả nhất, giúp cơ thể chủ động hình thành miễn dịch chống lại vi khuẩn Neisseria meningitidis gây viêm màng não mô cầu. Hiện nay, nhiều loại vắc xin thế hệ mới đã được phát triển để bảo vệ toàn diện trước các nhóm huyết thanh khác nhau của vi khuẩn này.

Vắc xin phòng bệnh não mô cầu ACYW

Vắc xin Menquadfi

MenQuadfi là vắc xin liên hợp polysaccharide thế hệ mới, được thiết kế để phòng ngừa bệnh não mô cầu xâm lấn do 4 nhóm huyết thanh Neisseria meningitidis (A, C, W-135 và Y). Vắc xin này kết hợp các polysaccharide của vi khuẩn với protein giải độc tố uốn ván, giúp tăng cường đáp ứng miễn dịch so với các vắc xin polysaccharide thuần túy.

MenQuadfi được chỉ định tiêm bắp một liều duy nhất (0,5 ml) và mang lại hiệu quả bảo vệ lâu dài cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn. MenQuadfi cũng có thể được sử dụng như một liều nhắc lại để tăng cường bảo vệ ở những người đã được tiêm các loại vắc xin não mô cầu khác có cùng các nhóm huyết thanh.

Vắc xin Menactra

Menactra là vắc xin liên hợp polysaccharide, được phát triển để phòng ngừa bệnh não mô cầu xâm lấn gây ra bởi vi khuẩn Neisseria meningitidis thuộc 4 nhóm huyết thanh A, C, Y và W-135. Vắc xin giúp bảo vệ hiệu quả chống lại các bệnh lý nghiêm trọng như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết và viêm phổi do não mô cầu, vốn có khả năng tiến triển nhanh và tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời.

Lịch tiêm chủng:

• Trẻ từ 9 đến <24 tháng tuổi: Tiêm 2 liều, cách nhau 3 tháng.
• Người từ 2 đến 55 tuổi: Tiêm 1 liều duy nhất.

Vắc xin Menactra được chứng minh có tính sinh miễn dịch cao, giúp bảo vệ hơn 85% trẻ em và người lớn trước các nhóm huyết thanh gây bệnh.

Vắc xin phòng bệnh não mô cầu B

Bexsero là vắc xin protein tái tổ hợp đầu tiên được thiết kế để phòng ngừa bệnh viêm màng não mô cầu xâm lấn do Neisseria meningitidis nhóm B - tác nhân hàng đầu gây viêm màng não và nhiễm trùng huyết ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên. Vắc xin giúp cơ thể tạo miễn dịch chủ động chống lại vi khuẩn nhóm B, vốn nổi tiếng với khả năng tiến triển nhanh và gây tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

Lịch tiêm chủng:

• Từ 2 tháng tuổi đến <6 tháng tuổi: 2 - 3 liều cơ bản tùy theo tình hình dịch, kèm 1 liều nhắc lại.
• Từ 6 tháng đến <24 tháng tuổi: 2 - 3 liều cơ bản và 1 liều nhắc.
• Từ 24 tháng đến 50 tuổi: Tiêm 2 liều cơ bản cách nhau 1 tháng.

Bexsero được chứng minh mang lại hiệu quả bảo vệ lên đến 95% chống lại nhóm huyết thanh B.

Vắc xin phòng bệnh não mô cầu BC

Va-mengoc BC vắc xin polysaccharide ngoài màng kết hợp (outer membrane vesicle - OMV) được bào chế nhằm phòng ngừa chủ động bệnh viêm màng não mô cầu xâm lấn do Neisseria meningitidis nhóm huyết thanh B và C. Đây là hai tác nhân hàng đầu gây viêm màng não và nhiễm trùng huyết ở trẻ nhỏ, thanh thiếu niên và người trưởng thành, với nguy cơ tiến triển nhanh và tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời.

Lịch tiêm chủng:

• Mũi 1: Lần đầu tiên.
• Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1 (khoảng cách tối thiểu 6 tuần).

Vắc xin được khuyến cáo cho đối tượng từ 6 tháng đến dưới 46 tuổi, với hiệu quả bảo vệ từ 80 - 100% đối với bệnh do não mô cầu nhóm B và C.

Tiêm viêm màng não mô cầu loại nào thì tốt?

Hiện nay, có nhiều loại vắc xin phòng bệnh viêm màng não mô cầu đang được sử dụng, mỗi vắc xin được thiết kế để bảo vệ chống lại các nhóm huyết thanh khác nhau của Neisseria meningitidis (A, B, C, W-135, Y), với chỉ định độ tuổi, số liều và phác đồ tiêm chủng riêng biệt.

Việc lựa chọn loại vắc xin nào không có đáp án “tốt nhất” chung cho tất cả mọi người, mà cần dựa trên:

• Nhóm huyết thanh cần phòng ngừa (ví dụ: MenQuadfi và Menactra bảo vệ A, C, W, Y; Bexsero phòng nhóm B; VA-Mengoc BC phòng B và C).
• Độ tuổi và tình trạng sức khỏe của người tiêm.
• Nguy cơ phơi nhiễm, yếu tố dịch tễ địa phương, và khuyến cáo của cơ quan y tế.

Do đó, người dân nên trao đổi với bác sĩ hoặc cán bộ tiêm chủng để được tư vấn lựa chọn vắc xin phù hợp nhất với nhu cầu phòng bệnh của mình và gia đình, nhằm đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu.

Giá tiêm viêm màng não mô cầu bao nhiêu tiền?

Tiêm vắc xin phòng bệnh là biện pháp hiệu quả nhất để chủ động bảo vệ sức khỏe, và chi phí tiêm chủng là vấn đề được nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về vắc xin não mô cầu. Dưới đây là bảng giá tham khảo cho các loại vắc xin viêm màng não mô cầu tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu:

• Vắc xin Menquadfi: 1.800.000 VNĐ/liều.
• Vắc xin Menactra: 1.360.000 VNĐ/liều.
• Vắc xin Bexsero: 1.700.000 VNĐ/liều.
• Vắc xin Va-mengoc BC: 360.000 VNĐ/liều.

Lưu ý: Giá vắc xin có thể dao động tùy thuộc vào thời điểm thực tế hoặc các khuyến mãi đi kèm.

Tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu ở đâu?

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh, bao gồm vắc xin viêm màng não mô cầu như MenQuadfi, Menactra, Bexsero và VA‑Mengoc BC. Với mạng lưới rộng khắp cả nước và cơ sở vật chất hiện đại, Long Châu mang đến dịch vụ tiêm chủng an toàn, thuận tiện và chất lượng cao cho mọi gia đình. Khách hàng sẽ được trải nghiệm quy trình tiêm chủng khép kín với hệ thống bảo quản vắc xin đạt chuẩn GSP, đội ngũ nhân viên y tế chuyên nghiệp, tư vấn tận tình và theo dõi sức khỏe sau tiêm.

Ngoài ra, việc đặt lịch hẹn nhanh chóng giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi, mang đến sự thoải mái tối đa cho người tiêm. Để bảo vệ sức khỏe bạn và người thân, hãy liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua hotline miễn phí 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch hẹn ngay hôm nay.

Cách chăm sóc sau tiêm não mô cầu

Sau khi tiêm vắc xin phòng viêm màng não mô cầu, việc theo dõi và chăm sóc đúng cách đóng vai trò quan trọng nhằm đảm bảo an toàn, giảm thiểu các phản ứng phụ và xử trí kịp thời nếu có phản ứng nghiêm trọng xảy ra:

• Theo dõi tại cơ sở tiêm chủng ít nhất 30 phút: Sau khi tiêm, người được tiêm cần ở lại trung tâm để nhân viên y tế quan sát các dấu hiệu phản ứng sớm, đặc biệt là sốc phản vệ, khó thở hoặc nổi mẩn toàn thân. Việc này giúp đảm bảo an toàn và kịp thời xử trí nếu có phản ứng nặng xảy ra.
• Theo dõi sức khỏe tại nhà trong 48 giờ đầu: Đo thân nhiệt thường xuyên để phát hiện sớm tình trạng sốt. Nếu người tiêm sốt từ 38°C trở lên, có thể sử dụng thuốc hạ sốt chứa paracetamol theo đúng liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ hoặc cán bộ y tế.
• Xử lý các phản ứng thông thường sau tiêm: Các phản ứng nhẹ như sưng, đỏ, đau tại chỗ tiêm, sốt nhẹ, mệt mỏi hoặc đau cơ có thể xảy ra và thường tự hết sau 1 - 3 ngày. Có thể chườm lạnh tại vị trí tiêm trong 24 giờ đầu để giảm đau và sưng. Người tiêm nên nghỉ ngơi, mặc quần áo thoáng mát, uống nhiều nước hoặc cho trẻ bú mẹ nhiều hơn.
• Tránh các hành động không phù hợp sau tiêm: Không xoa bóp, đắp thuốc, bôi cao dán hay áp dụng các biện pháp dân gian lên chỗ tiêm vì có thể gây kích ứng. Không để người tiêm vận động mạnh hoặc tắm nước lạnh ngay sau tiêm để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Theo dõi và đưa đến cơ sở y tế nếu có dấu hiệu bất thường: Đưa người tiêm đến bệnh viện ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo như sốt cao trên 39°C, quấy khóc kéo dài hơn 3 giờ (ở trẻ nhỏ), co giật, khó thở, tím tái, lừ đừ hoặc bỏ bú.
• Thận trọng với đối tượng đặc biệt: Đối với trẻ sinh non hoặc có tiền sử co giật do sốt, cần chuẩn bị sẵn thuốc hạ sốt dạng đặt hậu môn theo chỉ định của bác sĩ và theo dõi sát phản ứng sau tiêm. Trong trường hợp trẻ sốt kèm quấy khóc, bứt rứt, có thể lau mát bằng nước ấm để hạ nhiệt.

Câu hỏi thường gặp

Nên tiêm viêm não mô cầu AC hay BC?

Mỗi loại vắc xin phòng các nhóm huyết thanh khác nhau (AC phòng A, C, W, Y; BC phòng B, C). Việc lựa chọn nên dựa trên độ tuổi, nguy cơ mắc bệnh và tư vấn của bác sĩ.

Vắc xin viêm màng não mô cầu có cần tiêm nhắc lại không?

Một số loại vắc xin (như Menactra, MenQuadfi) có thể cần tiêm nhắc lại sau 3 - 5 năm nếu còn nguy cơ phơi nhiễm. Bác sĩ sẽ tư vấn cụ thể dựa trên loại vắc xin và tình trạng sức khỏe.

Tiêm não mô cầu AC rồi có cần tiêm mũi não mô cầu BC không?

Có. Vì vắc xin AC không bảo vệ chống lại nhóm huyết thanh B, nên tiêm thêm vắc xin BC sẽ giúp bảo vệ toàn diện hơn.

Trên đây là những thông tin chúng tôi cung cấp đến bạn về các loại vắc xin viêm màng não mô cầu hiện có để phòng ngừa hiệu quả căn bệnh nguy hiểm này. Chủ động tiêm chủng đúng loại vắc xin, đúng lịch và theo hướng dẫn của cán bộ y tế sẽ giúp bạn và gia đình được bảo vệ tối ưu trước nguy cơ mắc bệnh.