Vì sao cấm tuổi vị thành niên sử dụng rượu bia?

Tác hại của rượu bia nói chung đã ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của chúng ta, nhưng đối với trẻ vị thành niên tác hại còn nặng nề hơn rất nhiều. Vì vậy Luật Phòng chống tác hại của rượu bia năm 2019 đã cấm người chưa đủ 18 tuổi uống rượu.

Tác hại của rượu bia đối với thanh thiếu niên

Tác hại của rượu bia đã quá rõ, là nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp gây nên hàng trăm loại bệnh tật và chấn thương đã được Tổ chức Y tế thế giới chỉ ra. Rượu bia gây ra nhiều vấn đề trật tự an toàn xã hội, đặc biệt ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Ở giai đoạn này, hooc-môn dậy thì kích hoạt các vùng đảm nhiệm chức năng, cảm xúc, tâm lý của bộ não đang phát triển, thúc đẩy hành vi của trẻ vị thành niên. Ở giai đoạn này, trẻ lạm dụng rượu bia có thể làm ảnh hưởng đến sự hình thành tính cách, năng lực và hành vi xã hội.

Bằng chứng khoa học chỉ ra rượu bia tác động đến quá trình hình thành và phát triển trí não. Khi vùng não bị ảnh hưởng làm cho trẻ bị suy giảm trí nhớ, khả năng tập trung cũng giảm.

Tác hại của việc uống rượu bia ở tuổi vị thành niên thường rất nghiêm trọng và kéo dài.

Những hệ lụy của việc uống rượu bia gây ra cho lứa tuổi vị thành niên rất nghiêm trọng và kéo dài. Lứa tuổi vị thành niên lạm dụng rượu dẫn tới say rượu, ngộ độc rượu, bạo lực, quan hệ tình dục không an toàn, gây tai nạn khi tham gia giao thông.

Nếu lạm dụng rượu thường xuyên, thanh thiếu niên sẽ bị lệ thuộc, mắc các bệnh mạn tính. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ khi trưởng thành.

Tác hại của rượu bia đối với tuổi vị thành niên không chỉ đối với não bộ mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của nhiều bộ phận khác trong cơ thể. Khi uống rượu, độc tính của cồn công nghiệp đi vào cơ thể, chuyển hóa thành formaldehyde. Formaldehyde tiếp tục oxy hóa thành axit fomic, tấn công dây thần kinh thị giác, nhãn cầu cùng các bộ phận bằng mô mềm như gan, thận. 

Rượu bia tác động đến hệ tiêu hóa, chất cồn kích thích dạ dày tiết ra một lượng lớn dịch toan làm quá trình tiêu hóa kém và có thể gây ra viêm hoặc loét dạ dày. Khi uống rượu bia các mao mạch sẽ giãn nở, vì vậy làm cho sức tản nhiệt tăng lên khiến trẻ dễ bị cảm và viêm phổi.

Hậu quả của rượu bia cũng có thể làm rối loạn tuổi dậy thì dẫn tới quá trình phát dục không bình thường. Hậu quả của vấn đề này làm ảnh hưởng đến chức năng sinh sản khi trưởng thành. Một vấn đề đáng quan tâm nữa là suy giảm hệ miễn dịch. Hệ miễn dịch của cơ thể giảm là nguyên nhân gây ra nhiều căn bệnh do hàng rào bảo vệ cơ thể đã bị phá vỡ.

Dấu hiệu lạm dụng rượu tuổi vị thành niên

Chỉ có bác sĩ sức khỏe tâm thần được cấp phép mới được chẩn đoán chính thức rối loạn sử dụng rượu của ai đó. Tiêu chuẩn được sử dụng chẩn đoán rối loạn sử dụng rượu thường được áp dụng trên những yếu tố nhân khẩu học, có một số dấu hiệu như:

• Gặp một số vấn đề không phổ biến ở trường, như các vấn đề về hành vi hoặc điểm kém.
• Tăng tính nổi loạn.
• Cáu kỉnh tức giận, thay đổi tâm trạng, đặc biệt là các vấn đề với trầm cảm.
• Thờ ơ và kém năng lượng.
• Ít quan tâm chăm sóc bản thân.
• Thay đổi trong một nhóm đồng trang lứa.
• Các vấn đề về trí nhớ và sự tập trung .
• Dấu hiệu cho thấy người đó đang sử dụng rượu được tìm thấy trong nhà, chẳng hạn như chai rượu bị vơi, rượu pha loãng hoặc giảm đáng kể khối lượng đồ uống có cồn trong nhà.
• Tìm thấy chai rượu đã hết trong phòng của họ.
• Về thể chất xuất hiện các vấn đề nói chậm, ham chơi, hành vi ngớ ngẩn và vấn đề về phối hợp vận động. 

Có nhiều dấu hiệu để nhận ra trẻ vị thành niên đang lạm dụng rượu.

Nguyên nhân gia tăng sử dụng rượu ở thanh thiếu niên

Tuổi mới lớn, thanh thiếu niên thường cố gắng chứng tỏ bản thân mình, thích ra oai, tự lập và có cá tính riêng. Sử dụng rượu, hút thuốc lá là một cách để thách thức những người thân của mình. Tuy nhiên, ở lứa tuổi này, thanh thiếu niên chưa nhận thức đầy đủ rủi ro về sức khỏe và hành vi của chúng.

Theo một số tổ chức tâm lý, Cục Quản lý lạm dụng chất gây nghiện của Hoa Kỳ, có nhiều lý do khác khiến các thanh thiếu niên thử rượu. Áp lực đồng trang lứa hoặc sự phù hợp với hành vi đồng trang lứa là một lý do quan trọng khiến nhiều người trẻ tuổi sử dụng rượu. Căng thẳng cũng là một trong những lý do phổ biến của giới trẻ bắt đầu và tiếp tục sử dụng rượu.

Trẻ vị thành niên tìm đến rượu bia khi gặp nhiều căng thẳng.

Mộ lý do khác là sự học theo hội nhóm cũng khiến nhiều thanh niên dưới 21 tuổi bắt đầu uống rượu. Có thể họ quan sát thành viên trong gia đình và những người lớn khác uống rượu để cảm thấy tốt hoặc giảm căng thẳng và họ uống thử vì những lý do tương tự.

Nguyên nhân nữa là tiền sử gia đình có người lạm dụng rượu là một yếu tố rủi ro đối với việc lạm dụng rượu ở bất kỳ cá nhân nào kể cả người trẻ tuổi. Đây là nguyên nhân kết hợp cả yếu tố di truyền và học tập.

Sự trưởng thành của mỗi cá nhân cũng có thể là nguyên nhân ảnh hưởng đến nguy cơ sử dụng rượu. Đối với thanh thiếu niên trưởng thành sớm về thể chất, ngay từ khi còn nhỏ có thể có nguy cơ cao hơn.

Một yếu tố có nguy cơ cao góp phần vào việc sử dụng rượu của người trẻ tuổi đó là luôn có sẵn rượu. Vì đây là cơ hội để người trẻ tuổi dễ tiếp cận với rượu và thử rượu. 

Yếu tố rối loạn sức khỏe tâm thần cùng xảy ra hoặc thời thơ ấu có tiền sử chấn thương và căng thẳng cũng làm tăng nguy cơ lạm dụng chất gây nghiện, đặc biệt là rượu. 

Ngoài ra yếu tố xã hội, như tình trạng kinh tế xã hội cá nhân, điều kiện sống và thái độ đối với lạm dụng chất gây nghiện, có thể làm tăng nguy cơ tham gia sử dụng và lạm dụng rượu.

Một số nghiên cứu chỉ ra, nguyên nhân của sự gia tăng sử dụng rượu, bia đối với thanh thiếu niên là do tác động của khuyến mãi hấp dẫn, quảng cáo, và cả sự khích bác, thách thức của bạn bè hoặc tiếp xúc với phim ảnh nhiều nên muốn thử.

Hạn chế để trẻ vị thành niên tiếp xúc rượu bia

Có một điều đáng được quan tâm là tình trạng trẻ em đi mua rượu bia cho người lớn vẫn diễn ra thường xuyên. Mặc dù đã có luật cấm bán bia rượu cho trẻ dưới 18 tuổi. Không ít gia đình luôn có thói quen dự trữ và trưng bày rượu như một thú vui. Điều này vô hình chung khiến cho trẻ tiếp xúc với rượu bia từ rất sớm và có thể gây ra những hậu quả khôn lường. Để tránh tình trạng uống rượu ở tuổi vị thành niên cha mẹ cũng tránh cho trẻ tiếp xúc với rượu kể cả việc sai bảo trẻ mua rượu bia. Không nên dự trữ bia rượu trong nhà, nếu có thì nên để nơi kín đáo hạn chế trưng bày.

Nếu đứa trẻ lớn lên trong môi trường mà bố mẹ thường xuyên uống rượu, bia thì đó là cơ hội để chúng học tập và hướng đến trong tương lai. Do đó, cách tốt nhất là người lớn trong gia đình không nên uống rượu bia. Chúng ta không khuyến khích và không cho trẻ thử rượu bia, dù chỉ là một chút.

Điều trị và phòng ngừa lạm dụng rượu ở thanh thiếu niên

Khi điều trị vấn đề lạm dụng rượu cho người trẻ tuổi cũng giống như phác đồ điều trị lạm dụng rượu ở người lớn tuổi. Tuy nhiên sẽ được thiết kế để phù hợp cho người trẻ tuổi. 

Việc phòng ngừa lạm dụng rượu ở lứa tuổi vị thành niên cần có các biện pháp can thiệp ở cấp độ vĩ mô như ban hành luật không khoan nhượng đối với việc sử dụng rượu ở người trẻ tuổi. Cần có mức xử phạt mạnh hơn đối với những người bán rượu hoặc cung cấp rượu cho người trẻ tuổi. 

Cần tuyên truyền vận động và can thiệp tại trường học giúp học sinh hiểu về những rủi ro liên quan đến sử dụng rượu. Gia đình nên có các biện pháp, quy tắc rõ ràng về việc sử dụng rượu của các thành viên, người lớn phải làm gương cho trẻ em.

Cha mẹ là người chủ động giáo dục con cái về những nguy hiểm của việc sử dụng rượu. Uống rượu một cách có trách nhiệm và tốt nhất không nên dự trữ rượu trong nhà.

Vấn đề rượu bia ở tuổi vị thành niên không còn mới mẻ đối với chúng ta. Tuy nhiên, nếu mỗi người không góp một tay để giải quyết thì sẽ khó có được kết quả khả quan.

Tuệ Nhi

Nguồn tham khảo: Tổng hợp