Vì sao cần sàng lọc tiền sản giật cho thai phụ?

Tiền sản giật là một biến chứng sản khoa nghiêm trọng khi mang thai, thường xảy ra trong 3 tháng cuối của thai kỳ. Tiền sản giật không chỉ nguy hiểm cho người mẹ mà còn có nguy cơ sinh non do chấm dứt thai kỳ sớm vì thai nhi bị suy dinh dưỡng, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ sơ sinh. Vậy việc sàng lọc tiền sản giật quan trọng như thế nào?

Ảnh hưởng của tiền sản giật

Tiền sản giật là hội chứng thai nghén toàn thân bắt đầu từ tuần thứ 20 của thai kỳ và có liên quan đến ba triệu chứng đặc trưng: Tăng huyết áp, phù nề và protein niệu. Nếu không được điều trị sớm, hội chứng này có thể gây tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể người mẹ và gây nguy hiểm đến tính mạng của thai nhi.

Tiền sản giật và sản giật là nguyên nhân chính gây bệnh tật và tử vong ở phụ nữ mang thai trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, tiền sản giật và sản giật được coi là một trong 5 biến chứng sản khoa thường gặp nhất cần được điều trị và quản lý như một phần trong chiến lược y tế nhằm giảm tỷ lệ tử vong ở người mẹ. Mặc dù hiện nay đã có nhiều phương pháp điều trị để kiểm soát căn bệnh này nhằm giảm bớt những biến chứng nặng nề cho mẹ và con nhưng cách điều trị triệt để tiền sản giật nặng là chấm dứt thai kỳ, ngay cả ở phụ nữ đang mang thai non tháng, tăng tỷ lệ tử vong chu sinh và các hậu quả khác của việc sinh non ở trẻ sơ sinh. Cách phòng ngừa tốt nhất là phòng ngừa tiên phát, có nghĩa là ngăn ngừa tiền sản giật hoặc sản giật xảy ra trong thai kỳ.

Những đối tượng nào cần sàng lọc tiền sản giật?

Nếu có những dấu hiệu gợi ý tiền sản giật hoặc nếu bản thân bà bầu có nguy cơ cao mắc bệnh thì nên đi xét nghiệm sàng lọc tiền sản giật. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu tiền sản giật là rất quan trọng để bác sĩ có kế hoạch can thiệp kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm cho mẹ và con. Các dấu hiệu sớm của tiền sản giật bao gồm:

• Huyết áp tăng đột ngột, thường vượt quá 140/90 mmHg.
• Có protein trong nước tiểu, thường có hơn 300 mg albumin niệu mỗi 24 giờ.
• Tiểu ít, thiểu niệu hoặc các vấn đề về thận.
• Đau đầu, đau vùng thượng vị, nôn, buồn nôn khi mang thai.
• Thay đổi thị lực, chẳng hạn như mất thị lực tạm thời, mờ mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng.
• Giảm số lượng tiểu cầu < 100.000/mm³.
• Chức năng gan giảm.
• Khó thở, phù toàn thân.

Đối tượng cần xét nghiệm để sàng lọc tiền sản giật

Tất cả phụ nữ mang thai từ 11 tuần đến 14 tuần nên được xét nghiệm tiền sản giật (theo Nghị quyết số 1911/QD-BYT), đặc biệt nếu:

• Thai phụ có yếu tố di truyền hoặc tiền sử tiền sản giật. 
• Phụ nữ mang thai đa thai.
• Phụ nữ mang thai lớn tuổi. 
• Bà bầu bị phù toàn thân và tăng cân nhanh hơn bình thường. 
• Khoảng cách các thai kỳ quá ngắn hoặc quá dài: Dưới 12 tháng hoặc trên 10 năm.

Một số xét nghiệm sàng lọc tiền sản giật

Xét nghiệm tiền sản giật nên được thực hiện khi thai nhi được 11 tuần 0 ngày tuổi đến 13 tuần 6 ngày tuổi. Bằng cách thực hiện xét nghiệm này, bà bầu có thể tính toán được rủi ro và kiểm tra khả năng bị tiền sản giật. Nếu nguy cơ cao, tư vấn cho phụ nữ mang thai các biện pháp phòng bệnh hiệu quả. Nguy cơ thấp không có nghĩa là sản phụ không bị tiền sản giật mà điều đó có nghĩa là việc xét nghiệm tiền sản thường xuyên là cần thiết để ngăn ngừa và phát hiện bệnh kịp thời.

Một số xét nghiệm sàng lọc tiền sản giật bao gồm:

• Kiểm tra sức khỏe thai nhi: Điều này bao gồm việc kiểm tra nhịp tim của thai nhi trong khi vận động để đảm bảo thai nhi nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng. Kết quả được kết hợp với dữ liệu siêu âm thai nhi để tạo ra các phép đo sinh lý về hoạt động hô hấp, chuyển động của thai nhi và lượng nước ối của bà bầu.
• Siêu âm thai: Các bác sĩ sử dụng siêu âm để đo trở kháng của động mạch tử cung và ước tính lượng nước ối để đánh giá sự an toàn của thai nhi. Phụ nữ mang thai bị tiền sản giật có chỉ số sức cản động mạch tăng trên siêu âm.
• Đo protein niệu bằng xét nghiệm nước tiểu: Đây cũng là một trong những xét nghiệm cần thiết để ngăn ngừa nguy cơ tiền sản giật. Chỉ số protein trong nước tiểu cung cấp cho bác sĩ cơ sở để xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh.
• Xét nghiệm máu để đo nồng độ Elecsys sFlt-1 và PIGF: Đây là xét nghiệm miễn dịch tự động đầu tiên hỗ trợ chẩn đoán tiền sản giật và phân biệt hội chứng này với các rối loạn huyết áp khác. Điều này cung cấp cho các bác sĩ một nền tảng để phân tầng và theo dõi sự tiến triển của bệnh một cách hiệu quả.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về vì sao cần sàng lọc tiền sản giật cho thai phụ? Đây là một trong những xét nghiệm cần thiết tránh nguy hiểm cho bà bầu. Hy vọng với bài viết, bạn đã hiểu hơn về tầm quan trọng của sàng lọc tiền sản giật, cũng như có thêm những kiến thức chăm sóc sức khỏe trong thai kỳ.

Xem thêm: Quy trình khám sàng lọc thai và các mốc thời gian thực hiện