Tiền sản giật: Cảnh báo tai biến sản khoa nguy hiểm

Tiền sản giật là gì? 

Tiền sản giật, trước đây được gọi là nhiễm độc huyết, là khi phụ nữ mang thai bị cao huyết áp, có protein trong nước tiểu và sưng phù ở chân, bàn chân và bàn tay. Nó có thể từ nhẹ đến nặng. Nó thường xảy ra vào cuối thai kỳ, mặc dù nó có thể đến sớm hơn hoặc ngay sau khi sinh.

Bạn có thể tự bảo vệ mình bằng cách tìm hiểu các dấu hiệu tiền sản giật và đến gặp bác sĩ để được chăm sóc trước khi sinh thường xuyên. Phát hiện sớm tiền sản giật có thể làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề lâu dài cho cả mẹ và con.

Những dấu hiệu và triệu chứng của tiền sản giật

Các triệu chứng tiền sản giật bao gồm:

• Sưng (phù nề);

• Có protein trong nước tiểu;

• Huyết áp trên 130/80;

• Tăng cân trong 1 hoặc 2 ngày do lượng dịch trong cơ thể tăng nhiều;

• Đau vai;

• Đau bụng, đặc biệt là ở phía trên bên phải;

• Đau đầu dữ dội;

• Thay đổi phản xạ hoặc trạng thái tinh thần;

• Đi tiểu ít hoặc hoàn toàn không đi tiểu;

• Chóng mặt;

• Khó thở;

• Nôn mửa và buồn nôn nghiêm trọng;

• Những thay đổi về tầm nhìn như đèn nhấp nháy, lơ lửng hoặc tầm nhìn mờ.

Tiền sản giật có thể xảy ra sớm nhất là 20 tuần sau khi mang thai, nhưng trường hợp này rất hiếm. Các triệu chứng thường bắt đầu sau 34 tuần. Trong một số trường hợp, các triệu chứng phát triển sau khi sinh, thường trong vòng 48 giờ sau khi sinh và có thể tự biến mất.

Một số phụ nữ bị tiền sản giật không có bất kỳ triệu chứng nào, vì vậy, điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ để kiểm tra huyết áp và xét nghiệm nước tiểu thường xuyên.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh tiền sản giật

Tiền sản giật có thể khiến nhau thai của bạn không nhận đủ máu, có thể khiến em bé sinh ra rất nhỏ. Điều này được gọi là hạn chế sự phát triển của thai nhi.

Đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của sinh non và các biến chứng có thể theo sau, bao gồm khuyết tật học tập, động kinh, bại não và các vấn đề về thính giác và thị lực.

Tiền sản giật có thể gây ra các biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng bao gồm:

• Đột quỵ;

• Co giật;

• Dịch tích tụ trong ngực của bạn;

• Suy tim;

• Xuất huyết.

Khi tiền sản giật hoặc sản giật làm tổn thương gan và các tế bào máu, thì biến chứng có thể bị là hội chứng HELLP. Đó là viết tắt của: 

• Tan máu: Đây là khi các tế bào hồng cầu mang oxy đi qua cơ thể bị phá vỡ.

• Tăng men gan: Mức độ cao của các hóa chất này trong máu có nghĩa là các vấn đề về gan.

• Số lượng tiểu cầu thấp: Đây là khi không có đủ tiểu cầu, vì vậy máu của bạn không đông lại như bình thường.

Hội chứng HELLP là một trường hợp cấp cứu y tế. Cần đến phòng cấp cứu nếu có các triệu chứng bao gồm:

• Tầm nhìn mờ;

• Đau ngực hoặc bụng;

• Đau đầu;

• Mệt mỏi;

• Bụng khó chịu hoặc nôn mửa;

• Sưng mặt hoặc tay;

• Chảy máu lợi hoặc mũi.

Tiền sản giật cũng có thể khiến nhau thai đột ngột tách khỏi tử cung, được gọi là nhau bong non. Điều này có thể dẫn đến thai chết lưu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến tiền sản giật

Nhiều chuyên gia cho rằng tiền sản giật và sản giật xảy ra khi nhau thai của phụ nữ không hoạt động như bình thường, nhưng họ không biết chính xác tại sao. Một số người nghĩ rằng dinh dưỡng kém hoặc chất béo trong cơ thể cao có thể góp phần. Thiếu máu đến tử cung có thể đóng một vai trò nào đó. Gen cũng là một yếu tố.

Những ai có nguy cơ mắc phải tiền sản giật?

Phụ nữ mang thai ở độ tuổi thiếu niên hoặc trên 40 tuổi thường có nguy cơ bị tiền sản giật nhiều hơn.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải tiền sản giật

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tiền sản giật, bao gồm:

• Thiếu niên hoặc phụ nữ trên 40 tuổi;

• Là người Mỹ gốc Phi;

• Mang thai lần đầu;

• Sinh con cách nhau dưới 2 tuổi hoặc cách nhau trên 10 tuổi;

• Huyết áp cao trước khi mang thai;

• Tiền sử tiền sản giật;

• Mẹ hoặc chị gái bị tiền sản giật;

• Tiền sử béo phì;

• Mang thai nhiều hơn một bé;

• Thụ tinh trong ống nghiệm;

• Tiền sử bệnh tiểu đường, bệnh thận, lupus hoặc viêm khớp dạng thấp.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán tiền sản giật

 Bệnh nhân mắc tiền sản giật nếu bị huyết áp cao và có ít nhất một trong các dấu hiệu sau:

• Quá nhiều protein trong nước tiểu;

• Không đủ tiểu cầu trong máu;

• Nồng độ cao của các hóa chất liên quan đến thận và gan trong máu;

• Dịch trong phổi;

• Cơn đau đầu mới không biến mất khi dùng thuốc.

Để xác định chẩn đoán, bác sĩ có thể cho làm các xét nghiệm bao gồm:

• Xét nghiệm máu để kiểm tra tiểu cầu và tìm các chất hóa học ở thận hoặc gan;

• Xét nghiệm nước tiểu để đo protein;

• Siêu âm, kiểm tra không áp suất hoặc cấu hình lý sinh để xem thai nhi đang phát triển như thế nào.

Phương pháp điều trị tiền sản giật hiệu quả

Cách chữa duy nhất cho chứng sản giật và tiền sản giật là sinh con. Bác sĩ sẽ trao đổi về thời điểm sinh dựa trên thời gian mang thai, tình trạng của con trong bụng mẹ như thế nào và mức độ nghiêm trọng của chứng tiền sản giật.

Nếu em bé đã phát triển tốt, thường là sau 37 tuần hoặc muộn hơn, bác sĩ có thể sẽ tiến hành kích thích chuyển dạ hoặc mổ lấy thai. Điều này sẽ giúp chứng tiền sản giật không trở nên tồi tệ hơn.

Nếu thai chưa đủ tháng, bác sĩ có thể điều trị chứng tiền sản giật nhẹ cho đến khi thai phát triển đủ để chào đời một cách an toàn. Càng gần đến ngày dự sinh, điều đó càng tốt cho em bé.

Nếu bị tiền sản giật nhẹ, còn được gọi là tiền sản giật mà không có các biểu hiện nặng, bác sĩ có thể điều trị bằng cách:

• Nghỉ ngơi tại giường, tại nhà hoặc trong bệnh viện, nằm nghiêng bên trái;

• Theo dõi cẩn thận bằng máy đo nhịp tim thai và siêu âm thường xuyên;

• Thuốc giảm huyết áp;

• Xét nghiệm máu và nước tiểu;

• Thuốc giúp ngăn ngừa co giật, giảm huyết áp và ngăn ngừa các vấn đề khác;

• Tiêm steroid để giúp phổi của bé phát triển nhanh hơn.

Các phương pháp điều trị khác bao gồm:

Đối với chứng tiền sản giật nghiêm trọng, bác sĩ có thể phải buộc bệnh nhân sinh con ngay lập tức, ngay cả khi thai chưa gần đủ tháng. Sau đó, các triệu chứng của tiền sản giật sẽ biến mất trong vòng 1 đến 6 tuần nhưng có thể kéo dài hơn.

• Tiêm magiê để ngăn ngừa co giật liên quan đến sản giật.

• Hydralazine hoặc một loại thuốc huyết áp khác.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của tiền sản giật

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị. 

• Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.

• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

• Bệnh nhân cần lạc quan. Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng.

• Tham khảo bác sĩ về chế độ ăn hợp lý.

Phương pháp phòng ngừa tiền sản giật hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Giảm cân nếu thừa cân;

• Bỏ thuốc lá;

• Luyện tập thể dục đều đặn;

• Kiểm soát huyết áp hoặc lượng đường trong máu;

• Bác sĩ cũng có thể yêu cầu dùng aspirin liều thấp (81 miligam) mỗi ngày;

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc, vitamin hoặc thực phẩm chức năng.