Vị trí, cấu tạo và chức năng của tuyến tiền đình

Ít ai biết rằng, tuyến tiền đình chính là một hệ thống thuộc hệ thần kinh, gồm sự phối hợp hoạt động của hai bộ phận chính, nhân tiền đình và đường dẫn truyền. Hệ thống này có chức năng giữ thăng bằng cho cơ thể con người khi thực hiện một số hành động phổ biến như ngồi xuống đứng lên, cúi đầu, xoay người…

Vị trí và cấu tạo của tuyến tiền đình

Như đã nói, tuyến tiền đình chính là hệ thống thuộc hệ thần kinh, tọa lạc ở phía sau ốc tai (hai bên) và có vai trò quan trọng trong việc thực hiện chức năng giữ thăng bằng cho cơ thể, kết hợp với những cử động của các bộ phận khác như thân, đầu, mắt…

Vị trí và cấu tạo của tuyến tiền đình

Tiền đình xương cùng các ống bán khuyên xương là thành phần cấu tạo nên hệ thống tiền đình. Cụ thể:

Tiền đình xương

Đây là một phần của mê nhĩ xương và là một hốc xương có hình bầu dục, rỗng ở giữa, thẳng góc với trục của xương đá hình hộp chứa cầu nang và soan nang.

• Mặt trong: Có ngách cầu do cầu nang tựa vào và ngách bầu dục do soan nang tựa vào.
• Mặt ngoài: Chứa cửa sổ bầu dục - bị xương bàn đạp từ hòm nhĩ ấn vào.

Ống bán khuyên xương

Thường có 3 ống hình vành. Ba ống này đều hướng theo 3 chiều không gian của mặt sau tiền đình xương. Đó là:

• Vành đứng dọc: Song song với trục xương đá.
• Vành ngang: Vuông góc với trục xương đá.
• Vành nằm ngang: Sẽ vuông góc với vành ngang và vành đứng dọc.

Ba ống trên đều thông 2 đầu với tiền đình. Phình bán khuyên chính là đầu bị phình rộng ra, có tác dụng giữ thăng bằng và điều chỉnh chiều hướng cho cơ thể. Trong trường hợp ống bán khuyên bị tổn thương, khi ngả đầu về bên nào thì sẽ kích thích cả 3 ống, gây ra hiện tượng hoa mắt, chóng mặt.

Ngoài ra, tuyến tiền đình còn có tiền đình màng và ống bán khuyên màng.

• Tiền đình màng là một phần của mê nhĩ màng nằm trong mê nhĩ xương, gồm có 2 bọng là cầu nang và soan nang. Nội dịch ở trong 2 bọng này sẽ thông với nhau và thông vào tiền đình màng qua ống nội dịch. Ống có đầu phình ra rồi tịt lại, gọi là túi bịt nội dịch.
• Ống bán khuyên màng cũng là một phần của mê nhĩ màng, nằm trong ống bán khuyên xương, chiếm 1/5 thể tích nền đi từ mảnh xoắn ốc tới ống xoắn ốc.

Chức năng của tuyến tiền đình

Dường như ai cũng biết, chức năng chính của tuyến tiền đình là giữ thăng bằng cho cơ thể. Khi cơ thể di chuyển, cúi xuống hoặc ngẩng đầu, ngồi xuống hay đứng lên… thì hệ thống tiền đình cũng sẽ nghiêng lắc theo các động tác ấy của cơ thể. Mục đích là giúp cho cơ thể giữ được tư thế thăng bằng.

Tuyến tiền đình có chức năng giữ cho cơ thể được thăng bằng

Các nhóm thần kinh nằm trong não bộ sẽ điều khiển tiền đình, chính là:

• Phản xạ đá tai receptor trong các túi nhỏ, sẽ bị kích thích từ gia tốc thẳng của đầu trường hợp rơi từ trên cao xuống và gây ra phản xạ có các cơ chi dưới, trước khi bàn chân chạm đất. Nhằm tránh cho chân bị tổn thương khi nhảy từ trên cao hoặc bước cầu thang xuống.
• Phản xạ tiền đình mắt, giúp cho mắt có thể nhìn cố định vào vật trong khi đầu xoay. Ví dụ, đầu xoay sang trái, mắt chuyển động sang trái đồng thời cũng chuyển động sang phải ngay tức khắc để giữ cho ảnh nằm trên vùng trung tâm võng mạc. Khi mắt đã chuyển dời đến vị trí xa nhất là khóe mắt thì lại tiếp tục nhanh chóng trở về giữa mắt.
• Trường hợp, đầu vẫn quay thì mắt sẽ chuyển hướng ngược lại với chiều quay của đầu. Đây được gọi là hiện tượng rung giật nhãn cầu. Đồng thời, cử động chậm của mắt để nhìn cố định vào vật là do các ống bán khuyên gây ra. Vì thế, các đường tiền đình bị tổn thương, có thể gây rung giật nhãn cầu khi xoay đầu.

Một số điều cần lưu ý về tuyến tiền đình

Để luôn có một sức khỏe tốt nhất cũng như phòng tránh được căn bệnh rối loạn tiền đình, các bạn cần ăn uống đủ chất dinh dưỡng. Nên tránh xa đồ ăn nhiều dầu mỡ, thức uống có cồn như rượu bia, các chất kích thích mang tên thuốc lá, ma túy… Nên uống nhiều nước hàng ngày. Nhất là những người làm việc trong văn phòng quá lâu, sau 45 phút làm việc cần có thói quen đứng dậy để thay đổi tư thế một lần.

Bên cạnh đó, bạn cũng nên hạn chế tiếp xúc với những nơi có tiếng ồn lớn, tiếng động mạnh như còi xe, loa đài… Tránh suy nghĩ tiêu cực, căng thẳng, mệt mỏi, stress, lo âu. Thay vào đó, luôn giữ tinh thần vui vẻ, thoải mái, thư giãn nhẹ nhàng bằng cách nghe nhạc, tham gia sinh hoạt cộng đồng nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống. Cũng đừng quên, tạo thói quen luyện tập thể dục mỗi ngày, ít nhất 45 - 60 phút để cơ thể mình luôn được khỏe mạnh.

Phòng tránh rối loạn tiền đình

Chắc hẳn đến đây các bạn đã có thêm những thông tin hữu ích về tuyến tiền đình, một hệ thống thuộc hệ thần kinh rồi chứ? Mong rằng bài viết trên sẽ là nguồn tư liệu quý giá để bạn tham khảo được nhiều kiến thức mới mẻ và biết cách tự chăm sóc sức khỏe cho bản thân mình.

Xem thêm: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa rối loạn tiền đình ở nam giới

Phiến Trần

Nguồn tham khảo: Vinmec.com