Viêm phổi không sốt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Thông thường, khi nhắc đến viêm phổi, mọi người đều nghĩ ngay đến triệu chứng sốt cao, ho nhiều, đau ngực hoặc khó thở. Tuy nhiên, có không ít trường hợp viêm phổi không sốt. Điều này khiến việc chẩn đoán và điều trị dễ bị chậm trễ, dẫn đến các biến chứng như suy hô hấp, nhiễm trùng huyết hoặc tổn thương phổi không hồi phục. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị cho các trường hợp viêm phổi không sốt.

Tại sao có trường hợp viêm phổi không sốt?

Trên thực tế, trường hợp viêm phổi không đi kèm triệu chứng sốt vẫn có thể xảy ra. Nguyên nhân gây viêm phổi không sốt phổ biến nhất thường là:

Hệ miễn dịch yếu hoặc phản ứng viêm không điển hình

Người già, trẻ sơ sinh, người suy giảm miễn dịch (HIV, ung thư, dùng corticoid lâu ngày, tiểu đường…) thường bị viêm phổi không sốt. Ở những người này, hệ miễn dịch không sản sinh ra đủ các chất trung gian gây sốt như cytokine, nên biểu hiện sốt không rõ ràng hoặc hoàn toàn không có. Ngoài ra, phản ứng viêm kém hoặc không điển hình làm giảm triệu chứng sốt.

Viêm phổi do vi khuẩn không điển hình hoặc virus có độc lực thấp

Viêm phổi không sốt thường do nhóm vi khuẩn không điển hình như Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae và Legionella pneumophila. Những vi khuẩn này vốn có thể gây phản ứng viêm nhẹ và triệu chứng không điển hình. Các vi khuẩn này không sản sinh độc tố mạnh và ít kích thích hệ miễn dịch sản xuất cytokine gây sốt. Một số loại virus có độc lực thấp hoặc ít gây sốt như các chủng virus cúm nhẹ, virus hợp bào hô hấp (RSV), virus adeno và một số chủng coronavirus nhẹ… thường tiến triển chậm, gây phản ứng viêm hạn chế.

Đang dùng thuốc hạ sốt, kháng viêm, corticoid

Nhiều người tự dùng paracetamol, NSAID, corticoid để giảm ho, đau nhức mà không biết mình đang bị viêm phổi. Những thuốc này có thể làm giảm hoặc che lấp hoàn toàn triệu chứng sốt.

Cơ thể có khả năng thích nghi tốt với nhiễm trùng

Một số người trẻ, thể trạng tốt, có khả năng chịu đau và thích nghi tốt với tình trạng nhiễm trùng. Họ không cảm thấy sốt hoặc chỉ sốt nhẹ thoáng qua, dẫn đến chủ quan, không đi khám, để viêm phổi âm thầm tiến triển.

Dấu hiệu nhận biết viêm phổi không sốt

Sốt là một trong những biểu hiện phổ biến nhất của viêm phổi. Vậy ở những bệnh nhân không sốt, có thể nhận biết bệnh viêm phổi qua những dấu hiệu đặc trưng nào?

Dấu hiệu viêm phổi thường gặp nhất là ho khan hoặc ho có đờm kéo dài trên 5 - 7 ngày, không thuyên giảm dù đã dùng thuốc ho thông thường. Ho thường tăng về đêm, có thể kèm cảm giác nghẹt thở nhẹ, nhất là khi nằm. Bệnh nhân có thể gặp hiện tượng khó thở, thở nhanh hoặc mệt mỏi kéo dài, kể cả khi không làm việc nặng. Trẻ bị viêm phổi không sốt thường chán ăn, ngủ li bì, lơ mơ. Triệu chứng này là do chức năng trao đổi khí tại phổi bị suy giảm âm thầm.

Ngoài ra, người bệnh có thể cảm thấy đau ngực âm ỉ hoặc đau tăng khi hít sâu, ho mạnh, đặc biệt ở một bên ngực. Ở những trường hợp nặng hơn, da có thể tái nhợt, môi hoặc đầu ngón tay có màu tím nhẹ. Đây là dấu hiệu thiếu oxy máu dù chưa suy hô hấp rõ rệt. Ở người cao tuổi, thay vì ho nhiều hay sốt, họ có thể chỉ đơn thuần giảm ăn, ngủ nhiều hơn, lú lẫn nhẹ, hay quên, mất định hướng hoặc mệt bất thường.

Tại sao viêm phổi không sốt nguy hiểm hơn?

Viêm phổi không sốt có thể khó phát hiện hơn do thiếu triệu chứng điển hình, dẫn đến chẩn đoán và điều trị muộn, từ đó tăng nguy cơ biến chứng. Do không có triệu chứng điển hình như sốt cao, đau ngực, rét run, người bệnh thường chủ quan hoặc tự điều trị tại nhà. Điều này dẫn đến chẩn đoán chậm trễ, để bệnh viêm phổi nặng mới phát hiện.

Viêm phổi không sốt vẫn tiến triển như viêm phổi thông thường, nhưng lại không có tín hiệu cảnh báo rõ rệt. Trong khi đó, các tổn thương viêm trong nhu mô phổi vẫn âm thầm lan rộng, khiến phế nang bị tắc nghẽn, cản trở quá trình trao đổi khí và dẫn đến tình trạng thiếu oxy máu.

Hậu quả của việc phát hiện muộn là tăng nguy cơ biến chứng nặng như suy hô hấp cấp, nhiễm trùng huyết hoặc tụt huyết áp. Đây là lý do nhiều người sau khi khỏi bệnh bị giảm chức năng hô hấp lâu dài. Đặc biệt, ở người cao tuổi hoặc người có bệnh phổi nền như COPD, giãn phế quản, hen suyễn… viêm phổi không sốt có thể đe dọa tính mạng chỉ sau vài ngày nếu không được điều trị đúng và kịp thời.

Điều trị viêm phổi không sốt như thế nào?

Việc điều trị viêm phổi không sốt cũng giống như các thể viêm phổi điển hình.

Điều trị bằng thuốc theo nguyên nhân gây bệnh

Trong trường hợp nguyên nhân gây viêm phổi do vi khuẩn, bác sĩ sẽ chỉ định dùng kháng sinh theo phác đồ chuẩn. Các loại kháng sinh phổ rộng như cephalosporin thế hệ 3, macrolide hoặc quinolone sẽ được ưu tiên trong giai đoạn đầu. Sau đó bác sĩ sẽ điều chỉnh theo kháng sinh đồ nếu cần thiết.

Kháng sinh phối hợp có thể được sử dụng trong một số trường hợp viêm phổi cộng đồng, đặc biệt khi nghi ngờ vi khuẩn sản xuất beta-lactamase. Thuốc thường được chỉ định khi bệnh có biểu hiện nặng hơn hoặc không đáp ứng tốt với kháng sinh phổ rộng. Ngoài ra, Augmentin ES cũng được dùng khi viêm phổi kèm theo biến chứng như áp xe phổi hoặc khi có nguy cơ nhiễm khuẩn hỗn hợp. Trẻ viêm phổi không sốt​ nếu đủ 3 tháng tuổi có thể dùng thuốc này theo chỉ định của bác sĩ.

Ngoài ra, viêm phổi do virus sẽ được điều trị bằng thuốc kháng virus phù hợp. Viêm phổi do nấm sẽ được điều trị bằng thuốc kháng nấm.

Theo dõi và điều trị triệu chứng

Bên cạnh điều trị nguyên nhân, người bệnh cần được hỗ trợ kiểm soát triệu chứng khác. Trong trường hợp bệnh nhân có dấu hiệu thiếu oxy, thở oxy hỗ trợ sẽ giúp ổn định hô hấp và tránh suy hô hấp cấp. Người bệnh cũng được dùng thuốc giảm ho hoặc long đờm khi cần thiết. Điều trị triệu chứng cho bệnh nhân viêm phổi không sốt bao gồm cả nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung đủ nước và dinh dưỡng để tăng sức đề kháng.

Việc theo dõi sát triệu chứng để phát hiện sớm dấu hiệu nặng lên, điều chỉnh phác đồ phù hợp cũng vô cùng quan trọng. Nếu sau 48 - 72 giờ điều trị mà triệu chứng không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng hơn như thở gấp, lơ mơ, giảm oxy máu, bệnh nhân cần được chuyển viện hoặc can thiệp sâu hơn như chụp CT ngực, nội soi phế quản hoặc xét nghiệm chuyên sâu.

Viêm phổi không sốt diễn tiến âm thầm nhưng nguy hiểm hơn so với các thể viêm phổi có biểu hiện rõ ràng. Do đó, chúng ta không nên chủ quan khi thấy các biểu hiện bất thường như ho kéo dài, thở mệt, đau tức ngực hoặc mệt mỏi nhiều ngày. Nếu nghi ngờ, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và làm xét nghiệm chẩn đoán chính xác. Phát hiện sớm, điều trị đúng cách và kịp thời sẽ giúp phòng ngừa biến chứng viêm phổi nguy hiểm.