Xét nghiệm sốt siêu vi khi nào thực hiện? Những lưu ý bạn cần biết

Thực hiện các xét nghiệm sốt siêu vi là rất quan trọng để xác định nguyên nhân gây sốt có phải do virus hay không, từ đó có hướng dẫn điều trị thích hợp. Phát hiện sớm và phân biệt giữa nhiễm trùng do vi khuẩn và virus sẽ giúp đảm bảo chăm sóc hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng.

Tổng quan về sốt siêu vi

Sốt siêu vi là thuật ngữ chung dùng để chỉ tình trạng sốt do nhiễm virus. Bản thân sốt là tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng tạm thời, thường do phản ứng miễn dịch của cơ thể với tình trạng nhiễm trùng. Trong khi nhiễm trùng do vi khuẩn là thủ phạm phổ biến, nhiều trường hợp sốt là do virus như virus cúm hoặc virus sốt xuất huyết, gây ra sốt xuất huyết. Sốt do virus nhẹ thường khỏi trong vòng vài ngày bằng cách nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc không kê đơn.

Các triệu chứng sốt siêu vi khác nhau tùy thuộc vào loại và vị trí nhiễm trùng. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Các triệu chứng giống cúm: Sốt, nhức đầu, đau nhức cơ thể và mệt mỏi.
• Các triệu chứng đường hô hấp trên: Đau họng, ho và hắt hơi.
• Các triệu chứng tiêu hóa: Buồn nôn, nôn và tiêu chảy.
• Các tình trạng về da: Phát ban, lở loét, mụn nước.

Trong một số trường hợp, nhiễm virus có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào.

Để chẩn đoán chính xác tình trạng sốt do virus, trước tiên, bác sĩ điều trị phải loại trừ các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Quá trình này thường bao gồm việc xem xét tiền sử bệnh án của bạn và tiến hành các xét nghiệm cụ thể. Ví dụ, xét nghiệm máu có thể đánh giá số lượng tế bào bạch cầu của bạn, có thể chỉ ra liệu nhiễm trùng có bản chất là do virus hay vi khuẩn.

Nhìn chung, hiểu về sốt siêu vi, các triệu chứng của nó và quy trình chẩn đoán có thể giúp bạn quản lý sức khỏe tốt hơn và tìm kiếm sự chăm sóc phù hợp khi cần thiết.

Những xét nghiệm giúp xác định sốt siêu vi

Khi bệnh nhân có triệu chứng sốt siêu vi, một số xét nghiệm chẩn đoán được khuyến nghị để xác nhận chẩn đoán và phân biệt giữa nhiễm trùng do vi khuẩn và virus. Các xét nghiệm sốt siêu vi sau đây thường được chỉ định để cung cấp thông tin chi tiết hơn về tình trạng của bệnh nhân:

Xét nghiệm công thức máu

Công thức máu toàn phần (CBC) được thực hiện để phân tích số lượng, hình dạng và kích thước của các tế bào máu. CBC đo các chỉ số sức khỏe chính, bao gồm:

• Số lượng hồng cầu;
• Số lượng bạch cầu;
• Nồng độ hemoglobin;
• Nồng độ hematocrit (phần trăm hồng cầu trong máu);
• Số lượng tiểu cầu.

Trong các trường hợp sốt siêu vi, số lượng bạch cầu đặc biệt được quan tâm. Thông thường, nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra sự gia tăng đáng kể hơn về số lượng bạch cầu và bạch cầu hạt so với nhiễm trùng do virus. Tuy nhiên, khả năng phân biệt giữa nhiễm trùng do vi khuẩn và nhiễm trùng do virus chỉ dựa trên số lượng bạch cầu sẽ là hạn chế. Xét nghiệm này yêu cầu lấy mẫu máu từ tĩnh mạch, thường là gần khuỷu tay, sau đó được phân tích trong phòng thí nghiệm.

Xét nghiệm CRP

Xét nghiệm protein phản ứng C (CRP) đo mức CRP, một loại protein do gan sản xuất để đáp ứng với tình trạng viêm. Nồng độ CRP tăng cao thường thấy trong các trường hợp nhiễm trùng và tình trạng viêm. Xét nghiệm này cũng được tiến hành bằng cách sử dụng mẫu máu tĩnh mạch.

Trong cơn sốt cấp tính, nồng độ CRP giúp phân biệt giữa nhiễm trùng do vi khuẩn và virus. Nồng độ CRP cao hơn thường chỉ ra nhiễm trùng do vi khuẩn, trong khi nồng độ thấp hơn liên quan đến nhiễm trùng do virus.

Xét nghiệm kháng nguyên virus sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là một bệnh do virus sốt xuất huyết gây ra. Khi nghi ngờ sốt do virus, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm kháng nguyên virus sốt xuất huyết để loại trừ tình trạng này. Trong số các xét nghiệm có sẵn, xét nghiệm kháng nguyên NS1 được sử dụng rộng rãi do khả năng cung cấp kết quả nhanh chóng.

Xét nghiệm kháng nguyên NS1 có hiệu quả trong vòng 1 - 5 ngày đầu tiên sau khi xuất hiện các triệu chứng sốt. Kết quả dương tính xác nhận sốt xuất huyết, đòi hỏi bệnh nhân cần được điều trị và theo dõi ngay lập tức. Tuy nhiên, kết quả âm tính không loại trừ hoàn toàn khả năng nhiễm trùng sốt xuất huyết.

Khi nào nên làm xét nghiệm sốt siêu vi?

Như đã đề cập bên trên, sốt do virus nhiều trường hợp tự khỏi trong vòng vài ngày, tuy nhiên vẫn có không ít trường hợp khác bệnh có mức độ nghiêm trọng hơn và cần được can thiệp y tế sớm.

Điều quan trọng là phải theo dõi mức độ nghiêm trọng và thời gian sốt của người bệnh. Nếu nhiệt độ cơ thể của bạn đạt 103°F (39°C) trở lên, bạn nên đi khám. Tại thời điểm này, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm cụ thể để xác định nguyên nhân cơ bản gây ra sốt do virus và loại trừ các tình trạng khác. Xét nghiệm sớm có thể giúp xác định các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng cần điều trị kịp thời.

Việc xét nghiệm càng trở nên cần thiết hơn nếu cơn sốt đi kèm với các triệu chứng như đau đầu dữ dội, mệt mỏi dai dẳng, khó thở hoặc phát ban bất thường. Đây có thể là dấu hiệu của một căn bệnh do virus nghiêm trọng hơn cần được điều trị kịp thời. Việc xác định sớm có phải sốt do virus hay không giúp đảm bảo điều trị đúng cách, ngăn ngừa biến chứng và thúc đẩy quá trình phục hồi nhanh hơn.

Những lưu ý khi thực hiện xét nghiệm sốt siêu vi

Để chuẩn bị cho các xét nghiệm sốt siêu vi, bệnh nhân thường sẽ được lấy mẫu máu. Một số lưu ý sau đây bạn nhớ khi thực hiện xét nghiệm:

Thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe của bạn

Trước khi làm xét nghiệm, hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, có tiền sử dị ứng với thuốc, đang mang thai hoặc mắc chứng rối loạn chảy máu. Thông tin này rất quan trọng vì nó có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm hoặc cần các biện pháp phòng ngừa bổ sung trong quá trình thực hiện.

Những điều cần lưu ý trong quá trình xét nghiệm

Khi lấy máu, nhân viên y tế sẽ đưa kim vào tĩnh mạch (thường là ở cánh tay của bạn). Vì thế, bạn có thể cảm thấy đau nhói hoặc khó chịu trong thời gian ngắn khi kim được đưa vào. Quá trình này thường diễn ra nhanh chóng và bạn sẽ được băng một miếng băng nhỏ trên vị trí tiêm sau đó.

Chăm sóc và theo dõi sau xét nghiệm

Sau khi xét nghiệm, hầu hết mọi người có thể về nhà trong ngày với các vấn đề tối thiểu. Mặc dù cảm giác khó chịu nhẹ là phổ biến nhưng hiếm khi xảy ra đau dữ dội. Nếu cần, bác sĩ có thể đề nghị bạn dùng thuốc giảm đau không kê đơn. Tuy nhiên, hãy cảnh giác với các dấu hiệu biến chứng. Hãy liên hệ với bác sĩ ngay nếu bạn bị sốt cao, đỏ, sưng hoặc đau dữ dội tại vị trí tiêm, vì những triệu chứng này có thể chỉ ra tình trạng nhiễm trùng hoặc vấn đề khác cần được chăm sóc y tế kịp thời.

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa nêu trên giúp đảm bảo xét nghiệm sốt siêu vi diễn ra suôn sẻ và giảm nguy cơ biến chứng, cho phép chẩn đoán chính xác hơn và điều trị hiệu quả.