Xét nghiệm thời gian máu chảy: Vai trò và đối tượng cần thực hiện

Xét nghiệm thời gian máu chảy có thể thực hiện bằng tay hoặc bằng máy. Dù tiến hành theo hình thức nào thì việc lấy mẫu máu cũng cần phải được thực hiện thủ công. Cách lấy cũng như bảo quản bệnh phẩm có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả. Vì vậy, dù hệ thống máy xét nghiệm có hiện đại đến mức nào nhưng nếu mẫu bệnh phẩm lấy không tốt thì kết quả cũng kém chính xác.

Xét nghiệm thời gian máu chảy có vai trò gì?

Xét nghiệm thời gian chảy máu trong huyết học là một loại xét nghiệm dễ thực hiện, nhanh có kết quả, có tính ứng dụng rộng rãi giúp đánh giá phần nào đó khả năng cầm máu của cơ thể. Trong xét nghiệm này, thời gian máu chảy được xác định là thời gian từ lúc máu chảy ra ngoài do thành mạch nhỏ bị tổn thương cho đến khi máu được cầm. Kết quả xét nghiệm thu được sẽ phản ánh chính xác quá trình đông máu của người bệnh có đang hoạt động ổn định hay không.

Bên cạnh những thông tin chẩn đoán lâm sàng cùng với tiền sử bệnh của bệnh nhân và thân nhân người bệnh, xét nghiệm thời gian chảy máu giữ vai trò quan trọng trong việc phát hiện ra các vấn đề không bình thường về đông cầm máu. Nguyên lý chính của xét nghiệm được dựa trên 3 cơ chế chính trong các giai đoạn của quá trình đông cầm máu tự nhiên ở con người gồm: Giai đoạn cầm máu kỳ đầu, giai đoạn đông máu huyết tương, ức chế đông máu và tiêu sợi huyết.

Nếu kết quả của xét nghiệm cho thấy thời gian máu chảy kéo dài thì có thể là biểu hiện của một số bệnh đối với thành mạch như: Viêm mao mạch dị ứng, thiếu vitamin C hoặc một số bệnh khác như: Xuất huyết giảm tiểu cầu, suy nhược tiểu cầu dẫn tới ảnh hưởng đến cả số lượng và chất lượng tiểu cầu.

Tại các cơ sở y tế hiện nay, xét nghiệm đông máu hầu như đều được thực hiện tự động với các trang thiết bị hiện đại, dưới sự giám sát chặt chẽ của các bác sĩ. Việc thực hiện xét nghiệm này góp phần giúp bác sĩ đưa ra các chẩn đoán nhanh hơn, chính xác hơn về loại và mức độ rối loạn của sự đông máu mà người bệnh mắc phải. Từ đó có phác đồ điều trị phù hợp nhất, giúp đẩy nhanh tiến độ điều trị bệnh cho bệnh nhân.

Đối tượng nào nên được thực hiện xét nghiệm thời gian máu chảy?

Xét nghiệm thời gian chảy máu được tiến hành cho một số đối tượng như sau:

• Những người trước khi thực hiện phẫu thuật nhằm kiểm tra, đánh giá khả năng đông máu. Điều này góp phần hạn chế tối đa biến chứng có thể xảy ra, nhất là những biến chứng hình thành do máu không đông.
• Những đối tượng đang sử dụng thuốc chống đông máu.
• Những người không sử dụng thuốc chống đông máu nhưng cơ thể lại xuất hiện một số triệu chứng bất thường liên quan tới máu như: Chảy máu cam, chảy máu chân răng, chảy máu khớp, chảy máu kinh nhiều bất thường hoặc khi đi đại tiện, tiểu tiện có lẫn máu...

Một số phương pháp thường dùng để thực hiện xét nghiệm thời gian máu chảy

Xét nghiệm thời gian chảy máu thường được tiến hành thực hiện bằng hai phương pháp cơ bản gồm:

Phương pháp Duke

Phương pháp Duke được tiến hành thông qua việc tạo ra vết thương ở mạch máu chính giữa dái tai với các phương tiện bao gồm: Kim chích, giấy thấm, bông, ete hoặc cồn để sát trùng, đồng hồ bấm giây.

Các bước tiến hành như sau:

• Dùng dung dịch sát khuẩn sát trùng dái tai rồi chờ từ 1 - 2 phút cho vùng này khô hẳn.
• Tạo một vết thương với kích thước 2mm chiều dài và 2,5mm độ sâu ở chính giữa dái tai.
• Khởi động đồng hồ bấm giây.
• Sau mỗi 30 giây, dùng giấy thấm máu chảy ra từ vết thương. Đến lúc máu ngừng chảy thì cũng bấm dừng đồng hồ.

Kết quả được đọc như sau:

• Sức khỏe được đánh giá bình thường nếu thời gian máu chảy là dưới 5 phút.
• Nếu thấy máu không chảy, tiến hành chích lại ở tai bên kia. Nếu không thấy chảy máu cả hai bên tai thì cũng cho kết luận bình thường. Còn nếu bên tai được kiểm tra lại mà thấy thời gian chảy lâu thì nên áp dụng phương pháp Ivy để kiểm tra lại.
• Nếu thời gian chảy máu kéo dài trên 10 phút, người bệnh cũng cần kiểm tra lại bằng phương pháp Ivy hoặc ở vị trí tại bên kia.

Xét nghiệm bằng phương pháp Duke sẽ có thể cho kết quả sai lầm nếu:

• Vết thương được tạo ra không đảm bảo về yêu cầu kỹ thuật (quá sâu hay quá nông).
• Lực thấm máu quá mạnh kích thích máu chảy nhiều hơn.
• Có bất thường ở mạch máu vùng dái tai.

Phương pháp Ivy

Các phương tiện cần được dùng bao gồm: Kim chích, bông có thấm cồn hay ete, máy đo huyết áp và 3 chiếc đồng hồ dùng để bấm giây. Trong điều kiện áp lực dương, gây ra một vết thương tại thành mạch và đợi cho máu chảy cho tới khi cầm máu.

Các bước tiến hành như sau:

• Sử dụng máy đo huyết áp bơm áp lực và giữ ổn định tại mức 40mmHg.
• Chọn một vùng da ở mặt trước cẳng tay, vị trí không quan sát được mạch máu, tránh nơi có lông, rồi tiến hành sát trùng.
• Sau từ 1 - 2 phút, khi dung dịch sát khuẩn đã bay hơi, chích 3 vết đồng kích thước, sâu khoảng 3mm, cách đều 2cm. Bấm khởi động đồng hồ ngay khi vừa chích xong, sau đó cứ cách 30 giây sẽ thấm máu bằng giấy thấm. Cần ghi chép lại thời gian máu chảy của từng vị trí.

Kết quả được đọc như sau: Kết quả được tính là thời gian máu chảy trung bình tại cả 3 vết thương, thông thường là dưới 5 phút.

Xét nghiệm này cũng có thể có sai lầm trong các trường hợp tương tự như phương pháp Duke.

Có thể nói, xét nghiệm thời gian chảy máu đóng vai trò quan trọng và không thể thiếu trong rất nhiều trường hợp. Khoảng thời gian chảy máu quá dài hoặc quá ngắn đều là những mối đe dọa đối với sức khỏe người bệnh. Chính vì vậy, để tìm được phương pháp khắc phục sớm bạn nên thăm khám sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện những bất thường không chỉ về máu mà cả sức khỏe bản thân.

Xem thêm:

• Rối loạn đông máu là gì? Những điều cần biết về rối loạn đông máu
• Rối loạn đông máu có chữa được không? Các biện pháp điều trị