Xơ gan ngộ độc rượu: Hậu quả của nghiện rượu và uống rượu quá nhiều

Gan là cơ quan nội tạng có kích thước lớn nhất và vô cùng quan trọng của cơ thể khi đảm nhận cả chức năng nội tiết và ngoại tiết. Nhưng rượu lại là “kẻ thù” số 1 của lá gan. Những người uống rượu quá nhiều hoặc nghiện rượu sẽ có thể dẫn đến nguy cơ xơ gan ngộ độc rượu.

Xơ gan ngộ độc rượu là gì?

Xơ gan và ngộ độc rượu đều là hậu quả của một quá trình hấp thụ một lượng lớn chất cồn vào trong cơ thể. Sau khi uống rượu, cồn được phân giải một phần trong hệ tiêu hóa, phần còn lại sẽ được gan chuyển hóa. Trong quá trình đó, cồn sinh ra các chất làm tổn thương lá gan. Tỷ lệ rượu được hấp thụ vào cơ thể sẽ tỷ lệ thuận với mức độ tổn thương của gan và mức độ nghiêm trọng của ngộ độc.

Gan cũng là một cơ quan nội tạng có khả năng bù trừ, những tổn thương nhỏ sẽ nhanh chóng được khắc phục. Nhưng những tổn thương được tích lũy lâu ngày trong một thời gian dài sẽ làm giảm giới hạn bù trừ của lá gan. Khi đó những dấu hiệu nhận biết mới xuất hiện. Và xơ gan là một trong những tổn thương gan nghiêm trọng nhất. Gan bị tổn thương nặng càng khiến tình trạng ngộ độc rượu nghiêm trọng hơn. 

Xơ gan là tình trạng tổn thương gan ở mức nghiêm trọng nhất

Theo thống kê, trong số những người uống quá nhiều rượu có đến 15% bị xơ gan do rượu. Người bị xơ gan, nguy cơ ngộ độc rượu cũng cao hơn những người khỏe mạnh bình thường. Cũng có những trường hợp, vì ngộ độc rượu quá nặng và ngộ độc mãn tính nên dẫn đến xơ gan. Vì vậy, xơ gan ngộ độc rượu thường là nguyên nhân và hậu quả của nhau. 

Xơ gan gây ra hàng loạt biến chứng nặng nề như giãn tĩnh mạch, nhiễm trùng ổ dịch bụng, bệnh não, ung thư gan… Xơ gan do rượu chiếm hơn một nửa số ca tử vong do xơ gan. Người xơ gan bị ngộ độc rượu chắc chắn sẽ có triệu chứng nặng và nguy cơ tử vong cao hơn người khỏe mạnh bình thường.

Nguyên nhân gây xơ gan ngộ độc rượu?

Quá trình phân hủy rượu đã tạo ra hóa chất độc hại có thể phá hủy các tế bào gan. Khi tiêu thụ một lượng cồn từ trên 60g mỗi ngày với nam giới và trên 20g cồn mỗi ngày với nữ giới trong thời gian trên 20 năm, các tổn thương gan sẽ tiến triển thành xơ gan. Nếu tiêu thụ quá 230g cồn mỗi ngày trong cùng thời gian trên, nguy cơ xơ gan có thể lên đến 50%. Nguyên nhân chính dẫn đến xơ gan ngộ độc rượu là tình trạng lạm dụng rượu mạn tính. 

Ngoài ra, nếu thụ cùng một lượng cồn, nữ giới sẽ bị xơ gan sớm và nghiêm trọng hơn nam giới. Lý do là vì trong niêm mạc dạ dày nữ giới có ít enzyme dehydrogenase - enzyme phân giải cồn hơn. Hệ tiêu hóa phân giải được lượng cồn nhỏ và nhiệm vụ còn lại dồn cả cho gan. Lượng cồn được chuyển hóa tại gan càng lớn thì tổn thương gan càng nặng nề. 

Thói quen uống nhiều rượu hàng ngày; uống rượu trong bữa ăn, gene, chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, sắt bị tích lũy ở gan quá nhiều, bị bệnh viêm gan… đều làm tăng nguy cơ xơ gan và ngộ độc rượu. 

Người uống quá nhiều rượu trong thời gian dài có nguy cơ xơ gan rất cao

Viêm gan do rượu tiến triển thế nào?

Xơ gan ngộ độc rượu là hệ quả của cả một quá trình. Gan nhiễm mỡ thường là hậu quả đầu tiên và thường gặp nhất ở những người uống quá nhiều rượu. Khi gan nhiễm mỡ không được điều trị và một lượng cồn lớn tiếp tục được nạp vào cơ thể, kích thước gan sẽ tăng dần lên. 

Viêm gan thường xảy ra cùng tình trạng gan nhiễm mỡ. Viêm gan làm các tế bào gan bị tổn thương và dẫn đến hoại tử hoặc phì đại. Lúc này tĩnh mạch xoang và tĩnh mạch trong gan có dấu hiệu hẹp lại. Lúc này, tình trạng xơ gan có thể sẽ xuất hiện. 

Theo thời gian, những mô gan khỏe mạnh được thay thế bằng các sẹo. Sẹo không phục hồi chính là xơ gan. Lúc này, để bù đắp tổn thương, gan tăng cường tái tạo sẽ khiến các mô gan bị chia cắt, xơ ngày càng lan rộng và nhiều hơn. Và “vòng xoáy bệnh lý” cứ thế tiếp diễn khiến những người xơ gan khó hồi phục. 

Dấu hiệu nhận biết xơ gan ngộ độc rượu

Các biểu hiện của xơ gan ngộ độc rượu sẽ thay đổi theo thời gian. Khi sự xơ hóa mới hình thành, bệnh nhân cảm nhận được sự mệt mỏi nhưng chưa biết có chuyện gì đang xảy ra với lá gan của mình. Lúc này, nếu phát hiện, điều trị kịp thời và đúng cách, gan vẫn có khả năng hồi phục. 

Khi mô xơ xuất hiện nhiều hơn và gan khó trở về trạng thái bình thường, bệnh nhân sẽ có những biểu hiện như chán ăn, mệt mỏi, giảm cân, da nhợt nhạt, bị viêm ngứa da không khỏi. Các dấu hiệu phù chân, tăng đường huyết cũng sẽ xuất hiện. 

Khi gan xơ hóa hoàn toàn, các biến chứng như xuất huyết hệ tiêu hóa, tăng áp lực tĩnh mạch cửa hoặc bệnh não gan sẽ xuất hiện. Cùng với đó là những triệu chứng mệt mỏi cả về thể chất và tinh thần, luôn buồn ngủ, thay đổi tâm tính, suy thận, viêm màng bụng.... Thời gian sống cho bệnh nhân lúc này thường không quá 12 tháng và cũng khó có thể ghép gan. 

Người xơ gan bị ngộ độc rượu sẽ gặp hàng loạt các biểu hiện nguy hiểm như suy hô hấp, động kinh, co giật, bất tỉnh, mất trí nhớ, hôn mê và tử vong.

Xơ gan ngộ độc rượu nguy cơ tử vong rất cao

Điều trị xơ gan ngộ độc rượu

Điều trị xơ gan ngộ độc rượu quan trọng nhất là phải ngừng uống rượu. Việc này thực sự khó khăn với những bệnh nhân nghiện rượu nên họ cần được tư vấn lộ trình cai rượu bởi bác sĩ. Hiện nay có nhiều loại viên uống giúp cai rượu có thể hữu ích với người xơ gan. 

Người bị bệnh xơ gan do rượu cũng cần được uống một số loại thuốc có thể làm chậm sự phát triển của xơ gan. 

Một chế độ ăn ít muối, ăn giàu dinh dưỡng cũng phù hợp với người bị xơ gan.

Xơ gan cũng kéo theo nhiều biến chứng nên việc điều trị biến chứng trên các bệnh nhân xơ gan (cổ trướng, nhiễm trùng, bệnh não gan, ung thư gan…) cũng cần được chú trọng đặc biệt. 

Tổn thương gan ở mức nghiêm trọng, bệnh nhân sẽ được yêu cầu cần nằm viện điều trị dài ngày. 

Trong trường hợp, gan bị tổn thương nghiêm trọng, người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định ghép gan. Để đủ điều kiện ghép, bệnh nhân phải kiêng rượu trong ít nhất 6 tháng trước khi cấy ghép. Đối với bệnh nhân bị suy dinh dưỡng cần một chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung dinh dưỡng tạo sự cân bằng trong cơ thể.

Hiện rượu bia là một trong mười nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, trong đó có bệnh xơ gan ngộ độc rượu. Người dân cần phải nâng cao ý thức về việc sử dụng rượu bia ở mức độ hợp lý.

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp