Yếu tố nguy cơ tăng huyết áp nguyên phát là gì? Dấu hiệu nhận biết bệnh mà bạn nên biết

Yếu tố nguy cơ tăng huyết áp nguyên phát là gì? Có rất nhiều yếu tố nguy cơ trong cuộc sống hàng ngày có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp, đặc biệt ở người lớn tuổi. Không những vậy, bệnh thường tiến triển thầm lặng và gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng bệnh nhân nếu không được xử trí kịp thời.

Tăng huyết áp là gì?

Tăng huyết áp là tình trạng mà áp lực đẩy của máu lên thành động mạch cao hơn mức bình thường trong một khoảng thời gian dài. Áp lực đó được đo bằng đơn vị mmHg (milimet thủy ngân) và được ghi lại dưới dạng hai con số, ví dụ 120/80 mmHg. 

Trong đó, số đầu tiên là áp huyết tâm thu (systolic blood pressure) hay được gọi là áp lực đẩy của máu lên thành động mạch khi tim co bóp và con số thứ hai là áp huyết tâm trương (diastolic blood pressure) hay áp lực đẩy của máu khi tim thả lỏng.

Tăng huyết áp là một vấn đề y tế phổ biến và là một yếu tố nguy cơ độc lập cho nhiều bệnh lý tim mạch và mạch máu, bao gồm đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim và các vấn đề về thận. Tăng huyết áp thường không gây ra triệu chứng rõ ràng, do đó còn được gọi là "kẻ giết người thầm lặng".

Các nguyên nhân gây ra tăng huyết áp có thể là do di truyền, lối sống không lành mạnh, tuổi tác, bệnh lý khác như bệnh thận, tiểu đường hay bệnh lý tim mạch, dùng thuốc hoặc chất kích thích và một số yếu tố môi trường khác cũng là yếu tố nguy cơ gây tăng huyết áp.

Để đo lường và chẩn đoán tăng huyết áp, cần thực hiện theo dõi huyết áp định kỳ và sức khỏe tim mạch thường xuyên. Nếu bạn nghi ngờ mình có tăng huyết áp, nên tham vấn ý kiến và nhận sự hướng dẫn từ bác sĩ để đưa ra phương pháp điều trị và kiểm soát bệnh phù hợp, từ đó giảm bớt nguy cơ các biến chứng tim mạch và duy trì sức khỏe lâu dài.

Yếu tố nguy cơ tăng huyết áp nguyên phát

Tăng huyết áp nguyên phát, hay còn gọi là tăng huyết áp không rõ nguyên nhân, là loại tăng huyết áp mà không có nguyên nhân rõ ràng được xác định. Vậy yếu tố nguy cơ tăng huyết áp nguyên phát là gì? Có một số yếu tố nguy cơ được liên kết với bệnh lý này, bao gồm:

• Di truyền: Có yếu tố di truyền trong việc mắc tăng huyết áp nguyên phát. Nếu người trong gia đình như cha, mẹ, anh chị em mắc tăng huyết áp, nguy cơ mắc tăng huyết áp của bạn sẽ tăng lên.
• Tuổi tác: Nguy cơ mắc tăng huyết áp nguyên phát tăng lên theo tuổi tác. Người cao tuổi có nguy cơ mắc tăng huyết áp cao hơn so với những người trẻ tuổi.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc tăng huyết áp cao hơn so với nữ giới, đặc biệt là sau khi vượt qua độ tuổi mãn dục (menopause) ở phụ nữ.
• Dư lượng muối: Tiêu thụ quá nhiều muối trong khẩu phần ăn hàng ngày có thể gây tăng huyết áp. Muối có khả năng giữ nước trong cơ thể, làm tăng khối lượng máu và gây áp lực đẩy lên thành động mạch.
• Lối sống không lành mạnh: Tiêu thụ quá nhiều cafein, rượu, thuốc lá, thiếu hoạt động thể chất, tăng cân, căng thẳng và stress có thể là những yếu tố gây tăng huyết áp nguyên phát.
• Bệnh lý: Nhiều bệnh lý khác như béo phì, tiểu đường, rối loạn chuyển hóa lipid, bệnh thận và các bệnh nội tiết tố khác cũng có thể là nguyên nhân gây tăng huyết áp nguyên phát.

Việc đưa ra chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp cần dựa trên đánh giá cụ thể từng trường hợp và cần sự thăm khám, chẩn đoán của bác sĩ chuyên khoa. Để hỗ trợ điều trị, nên điều chỉnh để tránh các yếu tố nguy cơ tăng huyết áp nguyên phát bằng: Lối sống lành mạnh, giảm tiêu thụ muối, duy trì hoạt động thể chất đều đặn, kiểm soát cân nặng và hạn chế sử dụng các chất kích thích như cafein, thuốc lá và rượu.

Đây là những biện pháp hiệu quả giúp bạn và người nhà tự phòng ngừa và giúp giảm nguy cơ mắc tăng huyết áp nguyên phát. Đồng thời điều trị các bệnh lý liên quan như béo phì, tiểu đường, rối loạn lipid và các bệnh nội tiết tố khác cũng là một phần quan trọng trong việc kiểm soát tăng huyết áp nguyên phát.

Triệu chứng tăng huyết áp nguyên phát

Tăng huyết áp nguyên phát thường không gây ra triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, vì vậy nó được gọi là "kẻ thù im lặng". Tuy nhiên, khi người bệnh chuyển sang giai đoạn nặng hoặc huyết áp không được kiểm soát, có thể xuất hiện một số triệu chứng sau:

• Đau đầu: Đây là một triệu chứng phổ biến của tăng huyết áp. Đau đầu có thể kéo dài âm ỉ, nhất là vào buổi sáng. 
• Chóng mặt và hoa mắt: Cảm giác chóng mặt, hoa mắt hay mất thăng bằng cũng có thể là dấu hiệu của tăng huyết áp nguyên phát.
• Đau ngực: Đau ngực hoặc khó thở có thể là một triệu chứng của tăng huyết áp nguyên phát, đặc biệt khi người bệnh có các biến chứng như suy tim hoặc bệnh động mạch vành.
• Khó ngủ: Tăng huyết áp cũng có thể làm cho bạn cảm thấy mệt mỏi, khó ngủ hay bị đau đầu sau khi ngủ dậy.
• Giảm thị lực: Người bệnh có thể bị thay đổi thị lực như mờ mắt, giảm khả năng nhìn rõ, hay có những đốm mờ trong tầm nhìn.

Lưu ý rằng không phải lúc nào các triệu chứng này cũng xuất hiện và chúng có thể khác nhau đối với từng người. Do đó, việc đo huyết áp định kỳ và theo dõi sức khỏe thường xuyên rất quan trọng để phát hiện sớm tăng huyết áp nguyên phát và điều trị kịp thời.

Điều trị tăng huyết áp

Có nhiều biện pháp điều trị bệnh tăng huyết áp nguyên phát giúp người bệnh kiểm soát và phòng ngừa biến chứng của tăng huyết áp.

Điều chỉnh sinh hoạt phù hợp

Thay đổi lối sống lành mạnh là một phần quan trọng trong điều trị bệnh tăng huyết áp. Bao gồm giảm tiêu thụ muối, ăn nhiều rau quả và ngũ cốc hạt, hạn chế đồ ăn nhanh, thức ăn có nhiều chất béo và đường, giảm uống đồ uống có cồn, ngừng hút thuốc lá cũng như tăng cường hoạt động thể lực đều đặn và đủ giấc ngủ.

Đồng thời, người bệnh cần giảm căng thẳng thần kinh. Stress có thể ảnh hưởng đến huyết áp, do đó, giảm căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày sẽ hỗ trợ hiệu quả trong quá trình điều trị bệnh tăng huyết áp. Quan trọng hơn, bệnh nhân cần được theo dõi định kỳ và điều trị các yếu tố nguy cơ khác như bệnh lý liên quan như bệnh đái tháo đường, bệnh mỡ máu cao hay bệnh lý tuyến giáp.

Điều trị can thiệp của bác sĩ

Nếu trường hợp bệnh nhân bị huyết áp cao mức độ vừa tới nặng, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc điều trị phù hợp với người bệnh. Bởi vậy, người bệnh cần tuân thủ đúng toa thuốc của bác sĩ, đúng liều lượng và thời gian uống. Điều này sẽ giúp quá trình điều trị bệnh thuận lợi và đạt hiệu quả tốt nhất.

Các loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh tăng huyết áp nguyên phát bao gồm thuốc giãn mạch, thuốc làm giảm lượng nước và muối trong cơ thể, thuốc ức chế enzym chuyển angiotensin (ACE inhibitor), thuốc ức chế thụ thể angiotensin II (ARB)...

Trên đây là bài viết của Nhà thuốc Long Châu về yếu tố nguy cơ tăng huyết áp nguyên phát. Hy vọng với bài viết, bạn có thể biết được những thông tin cơ bản về chủ đề này. Hãy tiếp tục đón chờ những bài viết sức khỏe trên trang web của Nhà thuốc Long Châu nhé!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: vinmec.com