3 yếu tố nguy cơ cao gây ra chứng mất trí nhớ

Mất trí nhớ là một phần của quá trình lão hóa khi chúng ta già đi. Đôi khi, nó còn xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Gần đây, các nhà khoa học đã tìm hiểu thêm về các yếu tố nguy cơ dẫn đến chứng sa sút trí tuệ và phát hiện ra 3 yếu tố nguy cơ cao gây mất trí nhớ.

Tìm hiểu 3 yếu tố nguy cơ cao gây ra chứng mất trí nhớ

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được có liên quan đến chứng mất trí nhớ - đặc trưng bởi sự suy giảm trí nhớ, suy nghĩ và lý luận. Đồng thời, nghiên cứu cách mà những yếu tố này ảnh hưởng đến các vùng não đặc biệt dễ bị mắc bệnh Alzheimer và rối loạn tâm thần.

Nghiên cứu này được thực hiện trên một nhóm gần 40.000 người trưởng thành trong độ tuổi từ 44 đến 82 tại Anh, kết quả đã được công bố trên tạp chí Nature Communications vào ngày thứ Tư vừa qua.

Theo Gwenaëlle Douaud - phó giáo sư tại Đại học Oxford và đồng tác giả của nghiên cứu cho biết, các khu vực não nhạy cảm dễ bị tổn thương này phát triển trong thời niên thiếu và có vai trò quan trọng trong việc xử lý và tích hợp thông tin từ các giác quan khác nhau. Tuy nhiên, đây cũng là những khu vực đầu tiên chịu ảnh hưởng khi quá trình lão hóa diễn ra.

Nghiên cứu đã kiểm tra tổng cộng 161 yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được, bao gồm như huyết áp, cholesterol, tiểu đường, cân nặng, uống rượu, hút thuốc, tâm trạng, viêm nhiễm, ô nhiễm môi trường, thính giác, giấc ngủ, giao tiếp xã hội, chế độ ăn uống, hoạt động thể chất và giáo dục.

Theo Douaud, các yếu tố gồm chẩn đoán bệnh tiểu đường, nồng độ khí nitrogen dioxide trong không khí và tần suất uống rượu (từ không bao giờ đến hàng ngày hoặc gần như hàng ngày) được cho là 3 yếu tố có nguy cơ tiềm ẩn cao nhất với những vùng não nhạy cảm này.

Các yếu tố như bệnh tiểu đường, ô nhiễm không khí và việc uống rượu đều có tác động cao hơn gấp 2 lần so với các yếu tố nguy cơ hàng đầu khác. Những yếu tố nguy cơ chính tiếp theo bao gồm giấc ngủ, cân nặng, hút thuốc lá và huyết áp.

Đội ngũ nghiên cứu đã xác định được tổng cộng bảy nhóm di truyền ảnh hưởng đến những phần nhạy cảm này của não, một trong số đó cũng liên quan đến bệnh Parkinson và Alzheimer. Theo Douaud, các yếu tố rủi ro di truyền và có thể thay đổi được là không thể so sánh được với nhau.

Chứng mất trí nhớ đang ngày càng phổ biến

Theo thông tin từ Tổ chức Y tế Thế giới, hiện có hơn 55 triệu người mắc chứng mất trí nhớ trên toàn thế giới và con số này dự kiến sẽ tăng lên đến 153 triệu vào năm 2050.

Theo Viện Lão hóa Quốc gia, chứng mất trí là sự mất chức năng nhận thức khiến người bệnh mất khả năng nhớ lại một phần hoặc toàn bộ các trải nghiệm trong quá khứ. Triệu chứng này xảy ra khi các tế bào thần kinh não bị mất kết nối với các tế bào khác và chết đi. Trên thực tế, tế bào thần kinh sẽ mất dần theo thời gian, nhưng tình trạng này sẽ nhanh hơn đáng kể ở những người bị sa sút trí tuệ.

Các nhà nghiên cứu đã ghi nhận trong một nghiên cứu của Nature Communications rằng, bệnh tiểu đường và uống rượu được chứng minh có liên quan đến sự suy giảm trí não và nhận thức. Và ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy việc tiếp xúc với ô nhiễm không khí thường xuyên cũng sẽ làm tăng nguy cơ gây suy giảm nhận thức và chứng mất trí nhớ.

Một báo cáo từ Lancet năm 2020 về chứng mất trí nhớ đã chỉ ra rằng, nhiều yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh được như tăng huyết áp, suy giảm thính lực, hút thuốc và béo phì, cùng nhau chiếm tới 40% tổng số trường hợp mất trí nhớ trên toàn thế giới.

Ngoài ra, tuổi tác, yếu tố di truyền, tiền sử gia đình, chấn thương sọ não hoặc đột quỵ cũng là những yếu tố nguy cơ tiềm ẩn gây ra chứng mất trí nhớ.

Biện pháp giúp cải thiện suy giảm trí nhớ

Để giúp cải thiện tình trạng suy giảm trí nhớ, người bệnh cần lưu ý một số thay đổi trong lối sống như:

• Dinh dưỡng: Một chế độ ăn uống khoa học và đủ chất sẽ góp phần giúp bảo vệ sức khỏe của não bộ. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạt, ngũ cốc nguyên hạt, dầu cá và dầu ôliu. Ngoài ra, các hoạt chất thiên nhiên từ bạch quả (ginkgo biloba) và việt quất (blueberry) có khả năng chống lại các gốc tự do, cải thiện tuần hoàn máu, góp phần cải thiện tình trạng suy giảm trí nhớ. Nên hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa, đường và muối.
• Tập thể dục: Tập luyện thể dục đều đặn có thể giúp cải thiện sự tỉnh táo, giảm căng thẳng và trầm cảm. Đồng thời, giúp cải thiện giấc ngủ và duy trì mức cân nặng hợp lý.
• Hạn chế rượu bia: Việc uống nhiều rượu có thể gây hại cho não bộ và gây suy giảm trí nhớ. Do đó, chỉ nên uống rượu ở mức độ vừa phải.
• Ngừng hút thuốc: Hút thuốc làm tăng nguy cơ mất trí nhớ và gây ra các vấn đề sức khỏe khác. Tốt nhất bạn nên bỏ hút thuốc để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
• Quản lý căng thẳng: Căng thẳng ảnh hưởng đến trí nhớ và khả năng học hỏi của não bộ. Bạn có thể tập thiền, yoga và các hoạt động nhẹ nhàng để giúp giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng.
• Đảm bảo chất lượng giấc ngủ: Một giấc ngủ đủ và chất lượng góp phần giúp cải thiện trí nhớ. Do vậy, bạn nên hạn chế thức khuya và duy trì không gian ngủ yên tĩnh và tối.
• Hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm: Nếu bắt buộc phải ra đường, hãy đeo khẩu trang lọc bụi, kính mắt, che chắn thật cẩn thận và kín đáo.
• Kích thích não: Đọc sách, giải câu đố, học ngôn ngữ mới hoặc chơi nhạc cụ giúp kích thích não bộ và giảm nguy cơ suy giảm trí nhớ.

Một số trường hợp có thể cần sự can thiệp y tế, bao gồm việc sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, thay đổi lối sống cũng cũng là một bước quan trọng để giúp cải thiện và duy trì sức khỏe trí não. Hy vọng những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn nắm được 3 yếu tố nguy cơ cao gây ra chứng mất trí nhớ để chủ động hơn trong việc phòng ngừa nhé!