Mất trí nhớ thể Lewy là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Mất trí nhớ thể Lewy là một loại sa sút trí tuệ tiến triển dẫn đến suy giảm khả năng suy nghĩ, lý luận và trí nhớ. Các triệu chứng đặc trưng của bệnh bao gồm những thay đổi tự phát về sự chú ý và sự tỉnh táo, ảo giác thị giác, rối loạn hành vi giấc ngủ REM và các chuyển động chậm, run hoặc cứng cơ.

Mất trí nhớ thể Lewy là gì?

Mất trí nhớ thể Lewy hay sa sút trí tuệ thể Lewy là một một trong những bệnh mất trí nhớ phổ biến thứ hai sau bệnh Alzheimer. Trong đó, thể Lewy là khối protein alpha - synuclein phát triển bất thường tại một số vị trí trong các tế bào thần kinh. Sự lắng đọng bất thường tại não của các protein này gây ảnh hưởng suy nghĩ, trí nhớ và vận động.

Sa sút trí tuệ thể Lewy bao gồm chứng sa sút trí tuệ với thể Lewy và sa sút trí tuệ do bệnh Parkinson:

• Sa sút trí tuệ với thể Lewy: Bệnh được đặc trưng bởi các thể Lewy hình thành trong bào tương của tế bào thần kinh vỏ não.
• Sa sút trí tuệ do bệnh Parkinson: Bệnh được đặc trưng bởi các thể Lewy hình thành trong liềm đen.

Mất trí nhớ thể Lewy là một căn bệnh tiến triển, các triệu chứng mất trí nhớ sẽ trở nên xấu đi theo thời gian. Bệnh kéo dài trung bình từ 5 - 8 năm kể từ khi chẩn đoán đến khi tử vong, nhưng cũng có thể kéo dài lên đến 20 năm đối với một số người.

Tốc độ phát triển các triệu chứng của bệnh ở mỗi người là khác nhau, tùy thuộc vào sức khỏe tổng thể, độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Những người mắc chứng mất trí nhớ thể Lewy cũng có thể gặp các triệu chứng của bệnh Parkinson bao gồm cứng cơ, chuyển động chậm, khó đi lại và run.

Nguyên nhân gây mất trí nhớ thể Lewy

Nguyên nhân chính xác của bệnh mất trí nhớ thể Lewy vẫn chưa được chỉ ra. Tuy nhiên các nhà khoa học đã xác định được sự tích tụ của các thể Lewy có liên quan đến việc làm giảm hoạt động và làm chết một số tế bào thần kinh có vai trò sản xuất hai chất chất dẫn truyền thần kinh quan trọng. 

Một trong những chất dẫn truyền thần kinh là acetylcholine - hoạt chất có quan trọng đối với trí nhớ và khả năng học tập. Chất còn lại là dopamine đóng vai trò quan trọng đối với hành vi, nhận thức, vận động, giấc ngủ và tâm trạng.

Người ta cũng xác định được mất trí nhớ thể Lewy không liên quan đến di truyền, hầu hết người mắc bệnh không có tiền sử gia đình mắc chứng rối loạn này và không có gen nào liên quan đến bệnh được xác định một cách thuyết phục.

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ thể Lewy, bao gồm:

• Tuổi tác: Những người trên 50 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người trẻ tuổi.
• Giới tính: Nam giới mắc mất trí nhớ thể Lewy cao hơn do với nữ giới.

Triệu chứng của bệnh mất trí nhớ thể Lewy

Các triệu chứng của bệnh bao gồm những thay đổi về sự chú ý, tỉnh táo, ảo giác thị giác, rối loạn hành vi giấc ngủ REM và rối loạn vận động.

Ảo giác thị giác

Việc nhìn thấy những thứ không có ở hiện thực được gọi là ảo giác thị giác - một trong những triệu chứng đầu tiên của chứng mất trí nhớ thể Lewy. Những người mắc chứng mất trí nhớ thể Lewy có thể nhìn thấy đồ vật, động vật hoặc người không có ở đó.

Ảo giác không phải thị giác, chẳng hạn như nghe hoặc ngửi thấy những thứ không có ở hiện tại ít phổ biến hơn ảo giác thị giác nhưng cũng có thể xuất hiện ở người bệnh. Các triệu chứng về ảo ảnh xuất hiện ở trên 80% những người mắc mất trí nhớ thể Lewy và xảy ra thường xuyên ở giai đoạn đầu của bệnh.

Rối loạn vận động

Người mắc chứng mất trí nhớ thể Lewy có thể có các các dấu hiệu của bệnh Parkinson bao gồm chuyển động chậm, cơ cứng, run hoặc đi loạng choạng. Tuy nhiên, các triệu chứng này lại có một số điểm khác biệt so với các triệu chứng của bệnh Parkinson. Trong bệnh sa sút trí tuệ thể Lewy, run không xảy ra sớm, triệu chứng cứng các cơ trục kèm theo dáng đi không ổn định xảy ra sớm hơn so với Parkinson.

Giảm khả năng điều hòa các hoạt động của cơ thể

Hệ thần kinh tự chủ là một phần của hệ thần kinh có vai trò kiểm soát các chức năng tự động của cơ thể bao gồm kiểm soát huyết áp, nhịp tim, bài tiết mồ hôi và hoạt động tiêu hóa. Sa sút trí tuệ thể Lewy có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh tự chủ dẫn đến các bệnh lý như hạ huyết áp tư thế, chóng mặt, ngã, mất kiểm soát bàng quang và các vấn đề tại hệ tiêu hóa như táo bón.

Các vấn đề về nhận thức

Người bệnh có thể gặp các vấn đề tương tự như bệnh Alzheimer bao gồm lú lẫn, kém chú ý, các vấn đề về thị giác - không gian và mất trí nhớ. Các vấn đề này xuất hiện từ ngày sang ngày khác và kéo dài trong suốt cả ngày gây ảnh hưởng đến các hoạt động của người bệnh.

Rối loạn giấc ngủ

Những người mắc chứng mất trí nhớ thể Lewy được đặc trưng bởi rối loạn hành vi trong giấc ngủ có động mắt nhanh (REM). Rối loạn này khiến người bệnh thực hiện theo các hoạt động trong các giấc mơ của họ khi ngủ, họ có thể đấm, đá, la hét hoặc hét lớn trong khi ngủ, đôi khi làm bị thương người ngủ cùng.

Các biện pháp điều trị chứng mất trí nhớ thể Lewy

Hiện nay vẫn chưa có cách chữa khỏi chứng mất trí nhớ do thể Lewy hoặc bất kỳ phương pháp điều trị nào có thể làm chậm quá trình này. Tuy nhiên vẫn có những phương pháp có thể giúp kiểm soát một số triệu chứng của bệnh. Các biện pháp điều trị có thể bao gồm thuốc men, vật lý trị liệu và các loại liệu pháp tư vấn.

Thuốc

Một số thuốc được sử dụng như thuốc làm giảm ảo giác, lú lẫn, buồn ngủ, các vấn đề về vận động và rối loạn giấc ngủ:

• Thuốc ức chế cholinesterase: Các loại thuốc điều trị bệnh Alzheimer này được sử dụng với các bệnh nhân mắc mất trí nhớ thể Lewy. Chúng sẽ giúp tăng hoạt động não bằng cách tăng nồng độ của các chất dẫn truyền hóa học trong não, được gọi là chất dẫn truyền thần kinh. Các loại thuốc này có thể giúp cải thiện sự tỉnh táo và suy nghĩ, làm giảm ảo giác và các triệu chứng hành vi khác. Một số người bị mất trí nhớ mức độ trung bình hoặc nặng có thể uống thêm các chất đối kháng thụ thể N-methyl-D-aspartate (NMDA) có tên là memantine (Namenda).
• Thuốc điều trị bệnh Parkinson: Các loại thuốc như carbidopa - levodopa (Sinemet, Duopa) có thể giúp giảm cứng cơ và chuyển động chậm ở người bệnh mất trí nhớ thể Lewy. Tuy nhiên, các loại thuốc này cũng có thể làm tăng lú lẫn, ảo giác và ảo tưởng.
• Thuốc điều trị các triệu chứng khác: Bác sĩ có thể kê một số thuốc điều trị hỗ trợ các triệu chứng khác của bệnh như vấn đề về giấc ngủ hoặc vấn đề về vận động.

Liệu pháp

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, người bệnh mắc chứng mất trí nhớ thể Lewy có thể được các bác sĩ chỉ định một số liệu pháp để cải thiện các triệu chứng như:

• Thay đổi môi trường: Việc giảm bớt tiếng ồn trong cuộc sống hàng ngày có thể giúp người mắc chứng mất trí nhớ giảm thiểu căng thẳng. Tránh trách móc người bệnh thay vào đó nên đưa ra các lời trấn an và thể hiện sự quan tâm của bản thân đối với họ.
• Liệu pháp tâm lý, chẳng hạn như kích thích nhận thức: Người bệnh sẽ được tham gia các hoạt động và bài tập đã được thiết kế để cải thiện trí nhớ, suy nghĩ, tập chung và khả năng ngôn ngữ.

Biến chứng của mất trí nhớ thể Lewy

Sa sút trí tuệ thể Lewy là bệnh lý tiến triển, các triệu chứng của bệnh sẽ dần trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Khi các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn, sa sút trí tuệ thể Lewy có thể dẫn đến:

• Mất trí nhớ nghiêm trọng.
• Hành vi hung hăng.
• Trầm cảm.
• Té ngã và chấn thương.
• Tử vong trung bình khoảng 7 đến 8 năm sau khi triệu chứng bắt đầu.

Mất trí nhớ thể Lewy là một bệnh lý nguy hiểm gây ảnh hưởng đến khả năng suy nghĩ, lý luận và trí nhớ cuối cùng là dẫn tới tử vong. Hiện nay chưa có phương pháp điều trị khỏi bệnh, tuy nhiên người bệnh có thể áp dụng một số phương pháp khác để cải thiện các triệu chứng.