7 lỗi tư duy ở trẻ cha mẹ nên biết

Trẻ em mắc lỗi tư duy do các yếu tố môi trường, kinh nghiệm cá nhân hoặc thiếu sự hướng dẫn. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ và can thiệp phù hợp, cha mẹ có thể giúp trẻ sửa lỗi tư duy và thúc đẩy sự phát triển nhận thức lành mạnh hơn.

Lỗi tư duy là gì?

Lỗi tư duy đề cập đến các kiểu suy nghĩ tiêu cực, không chính xác hoặc không hợp lý mà mọi người, bao gồm cả trẻ em, áp dụng trong cuộc sống hàng ngày của họ. Điều đáng nói là các kiểu suy nghĩ này có thể ảnh hưởng đến cách mà một cá nhân giải quyết vấn đề, quản lý cảm xúc và tương tác với người khác.

Với trẻ em, khi chúng mắc lỗi tư duy sẽ có thể dẫn đến nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm việc giải quyết vấn đề khó khăn hơn, căng thẳng trong mối quan hệ với bạn bè và gia đình, thậm chí ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả học tập. Do đó, vai trò của gia đình là rất quan trọng trong việc giáo dục và hướng dẫn trẻ suy nghĩ tích cực và quản lý cảm xúc hiệu quả, giúp trẻ phát triển toàn diện.

7 lỗi tư duy phổ biến nhất ở trẻ em

Dưới đây là 7 lỗi tư duy trẻ thường xuyên mắc phải cha mẹ cần biết:

Tránh và không thừa nhận sai lầm

Một trong những lỗi tư duy phổ biến nhất ở trẻ em là xu hướng trốn tránh trách nhiệm và không thừa nhận sai lầm của mình. Hành vi này thường xuất phát từ sự non nớt về mặt cảm xúc và thiếu kỹ năng giải quyết vấn đề. Thay vì đối mặt với hậu quả của hành động, trẻ em có thể chọn cách trốn tránh hoặc phủ nhận trách nhiệm (có thể xuất phát từ nỗi sợ hãi, lo lắng hoặc bối rối về hậu quả của hành vi của mình).

Trẻ em có thể không hiểu đầy đủ rằng hành động của mình sẽ dẫn đến những kết quả cụ thể ra sao, chúng sẽ khó liên hệ mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả, nuôi dưỡng ý thức trách nhiệm.

Xu hướng phóng đại

Trẻ em thường phóng đại những sự kiện nhỏ, biến những tình huống nhỏ thành những sự cố quan trọng. Đây có thể là nỗ lực muốn thu hút sự chú ý hoặc khiến bản thân cảm thấy mình quan trọng hơn. Sự cường điệu này có thể dần gây mất lòng tin trong các mối quan hệ, cũng như làm sai lệch khả năng đánh giá chính xác mức độ nghiêm trọng của các tình huống thực tế của trẻ.

Lý luận tùy tiện

Lý luận tùy tiện xảy ra khi trẻ đưa ra kết luận không dựa trên logic hoặc bằng chứng mà thay vào đó lại bị thúc đẩy bởi cảm xúc hoặc giả định. Ví dụ, trẻ có thể tin rằng "không ai thích mình" chỉ vì chúng bị loại khỏi một sự kiện xã hội duy nhất. Kiểu suy nghĩ này có thể làm sai lệch nhận thức của trẻ về thực tế và ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định và tương tác của trẻ.

Tự trách bản thân

Nhiều trẻ em có thể tự trách bản thân khi gặp thử thách, tin rằng chúng là nguyên nhân của mọi vấn đề. Lỗi tư duy này có thể bắt nguồn từ áp lực bên ngoài, chẳng hạn như so sánh bản thân với người khác, kỳ vọng của gia đình hoặc chuẩn mực xã hội. Theo thời gian, tự trách bản thân có thể làm xói mòn lòng tự tin của trẻ, khiến trẻ khó tin vào khả năng của mình hơn.

Kỳ vọng về phần thưởng cho mọi nhiệm vụ (phải được trả tiền mới làm)

Một số trẻ em nghĩ rằng chúng chỉ nên tham gia vào công việc hoặc nhiệm vụ nếu được khen thưởng. Lỗi tư duy này có thể phát sinh từ việc thưởng quá mức cho trẻ em khi làm các nhiệm vụ ở nhà hoặc tiếp xúc với phương tiện truyền thông liên kết công việc với phần thưởng vật chất ngay lập tức (chương trình thực tế, trò chơi trực tuyến,...). Theo thời gian, trẻ em có thể gặp khó khăn trong việc hiểu giá trị nội tại của việc đóng góp của bản thân trong gia đình và xã hội mà không mong đợi được đền đáp.

Tư duy nhất quán

Suy nghĩ nhất quán là một lỗi tư duy khiến trẻ khó có thể chấp nhận thông tin mới hoặc quan điểm khác. Trẻ có xu hướng quá cứng nhắc trong niềm tin của mình, không muốn cân nhắc các phương án thay thế và tỏ ra phòng thủ khi đối mặt với các ý kiến ​​khác nhau. Điều này có thể xuất phát từ nỗi sợ sai hoặc mất mặt.

Lời khuyên dành cho cha mẹ để giải quyết các lỗi tư duy ở trẻ em

Môi trường gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các kiểu tư duy và phản ứng cảm xúc của trẻ em. Khi các lỗi tư duy phát sinh, điều đó thường phản ánh ảnh hưởng của các thói quen hoặc tương tác tiêu cực trong gia đình. Cha mẹ có thể đóng vai trò chủ động trong việc sửa chữa những lỗi này bằng cách nuôi dưỡng tư duy tích cực, logic và thông minh về mặt cảm xúc ở trẻ.

Sau đây là một số mẹo thiết yếu dành cho cha mẹ để giúp trẻ vượt qua lỗi tư duy, đồng thời phát triển thói quen tinh thần lành mạnh hơn:

Khuyến khích trách nhiệm

Nuôi dưỡng trách nhiệm bằng cách khuyến khích trẻ chịu trách nhiệm về hành động của mình và học hỏi từ những sai lầm.

Thúc đẩy giao tiếp trung thực

Tạo môi trường để trẻ cảm thấy thoải mái khi chia sẻ suy nghĩ và kinh nghiệm của mình một cách trung thực, không sợ bị phạt.

Dạy tư duy phản biện

Hướng dẫn trẻ đánh giá các tình huống một cách logic thay vì dựa vào cảm xúc hoặc giả định. Giúp trẻ đánh giá các tình huống từ nhiều góc độ trước khi đưa ra quyết định.

Giúp trẻ hiểu giá trị của công việc

Truyền cho trẻ ý thức trách nhiệm bằng cách khuyến khích những nỗ lực tự nguyện và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đóng góp cho gia đình và cộng đồng mà không mong đợi phần thưởng hay được trả công.

Liên kết giữa học tập và hành động

Thúc đẩy trẻ kết nối việc học tập trên lớp với hành động thực tế bằng cách đặt ra các mục tiêu có thể đạt được và tuân thủ một kế hoạch bài bản.

Khuyến khích sự linh hoạt trong tư duy: Nuôi dưỡng sự cởi mở ở trẻ bằng cách khuyến khích các cuộc thảo luận khám phá các quan điểm và trải nghiệm đa dạng.

Mang lại những trải nghiệm mới

Cho con bạn tiếp xúc với thông tin và hoạt động mới giúp mở rộng thế giới quan của trẻ và nuôi dưỡng tư duy linh hoạt và sáng tạo hơn.

Đăng ký các lớp học kỹ năng mềm cho trẻ

Các kỹ năng mềm như giao tiếp, giải quyết vấn đề và trí tuệ cảm xúc có thể nâng cao đáng kể khả năng vượt qua thử thách và giải quyết các lỗi tư duy của trẻ.

Sửa lỗi tư duy ở trẻ em là điều cần thiết cho sự phát triển nhận thức và cảm xúc của trẻ. Là cha mẹ, bạn có vai trò quan trọng trong việc giúp con mình hình thành lối suy nghĩ tích cực và các kỹ năng giải quyết vấn đề hiệu quả. Thông qua việc hướng dẫn, nuôi dưỡng trách nhiệm và khuyến khích sự cởi mở ở trẻ, bạn sẽ giúp con mình phát triển nền tảng vững chắc để thành công trong học tập, các mối quan hệ và cuộc sống.